Ο ουκρανός πρόεδρος, σε συνέντευξή του στην ουκρανική τηλεόραση, ανέφερε –μεταξύ άλλων- ότι η Ουκρανία θα έχει την ευκαιρία να πιέσει για την αποστρατικοποίηση της χερσονήσου της Κριμαίας πολιτικά. Ο Ζελένσκι θεωρεί ότι με αυτόν τον τρόπο η χώρα του θα έχει λιγότερα θύματα.
Η αναφορά στο ενδεχόμενο μιας πολιτικής λύσης στο ζήτημα της Κριμαίας αποτελεί υπαναχώρηση από τη θέση της Ουκρανίας ότι η απελευθέρωση της χερσονήσου από τη ρωσική κατοχή είναι αδιαπραγμάτευτος όρος για οποιαδήποτε συζήτηση.
Αλλαγή ρητορικής
Ο υπαινιγμός μιας «αποστρατιωτικοποιημένης» Κριμαίας μέσω ειρηνικών διαπραγματεύσεων και όχι με όπλα αποκαλύπτει τελικά το διχασμό που υπάρχει μες την κυβέρνησή του, ανάμεσα σε αυτούς που προτιμούν τη μία ή την άλλη λύση. Στο Κίεβο γνωρίζουν καλά ότι πριν από το τέλος του έτους οι σύμμαχοι ενδέχεται να ζητήσουν να αξιολογήσουν τη διαπραγμάτευση με τη Ρωσία: τότε ο χρόνος για την πολιτική θα μπορούσε να έχει το πάνω χέρι έναντι του πολέμου. Μια πρώτη πρόοδος θα μπορούσε ήδη να έχει εμφανιστεί στις 8 Σεπτεμβρίου, όταν ο πρόεδρος Ερντογάν αναμένεται να δει τον Πούτιν στη Μόσχα και να ξαναρχίσει την τουρκική μεσολάβηση. Παράλληλα, ο Ζελένσκι κάνει λόγο για ένα «μοντέλο Ισραήλ» που θα προταθεί στους Αμερικανούς ως εναλλακτική λύση στην ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Η δήλωση του Ζελένσκι ότι η Κριμαία, ένα έδαφος που προσαρτήθηκε παράνομα από τη Ρωσία το 2014 και κρατήθηκε από τη ρωσική κρατική προπαγάνδα ως πλήρες τμήμα της Ρωσίας που ποτέ δεν «ανήκε πραγματικά» στην Ουκρανία, μπορεί να επιστρέψει στην κυριαρχία του Κιέβου χωρίς συμβατική στρατιωτική επίθεση σηματοδότησε μια σημαντική αλλαγή στην επίσημη ουκρανική ρητορική για την Κριμαία.
Περισσότερο από το 80% των Ουκρανών ψηφοφόρων θεωρούν ότι το έδαφος της Κριμαίας που πήρε η Μόσχα πρέπει να επιστραφεί στον έλεγχο του Κιέβου με ένοπλα μέσα. Τόσο η κυβέρνηση Ζελένσκι όσο και οι ευρωπαίοι σύμμαχοι – πιο πρόσφατα ο πολωνός Πρόεδρος Αντρέι Ντούντα – είπαν τους τελευταίους μήνες ότι η ρωσική αποστρατιωτικοποίηση της χερσονήσου, η οποία απορρίπτεται απολύτως από το Κρεμλίνο, πρέπει να πραγματοποιηθεί για να τελειώσει ο ρωσο-ουκρανικός Πόλεμος.
Ωστόσο, κορυφαίοι αξιωματούχοι του Κιέβου, από τα μέσα Αυγούστου, υπαναχώρησαν από αυτή τη σκληροπυρηνική θέση, στέλνοντας μήνυμα ότι η Ουκρανία επιθυμεί να ανακτήσει την Κριμαία όχι με πλήρη εισβολή και ολοκληρωτική απελευθέρωση, αλλά μακροπρόθεσμα. Το πρώτο βήμα, λένε, είναι η αποτελεσματική «στρατιωτική δράση» κατά των εγκαταστάσεων και των στρατευμάτων του ρωσικού στρατού στην Κριμαία και η επίτευξη πληγμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας (AFU) τώρα που θα μετατραπούν αργότερα σε παραχωρήσεις του Κρεμλίνου στη χώρα.
Τα σχόλια του ουκρανού προέδρου ήρθαν μία ημέρα αφότου ο Κιρίλο Μπουντάνοφ, επικεφαλής της Κεντρικής Διεύθυνσης Πληροφοριών του Ουκρανικού Υπουργείου Άμυνας (HUR), δήλωσε στην πλατφόρμα πληροφοριών Krym Realii στις 26 Αυγούστου, μία ημέρα πριν από τη δήλωση του Ζελένσκι, ότι πιστεύει ότι η Κριμαία θα επιστρέψει στον έλεγχο του Κιέβου όχι μόνο με στρατιωτική κατάκτηση, αλλά με συνδυασμένη εφαρμογή διπλωματικών πιέσεων και «στρατιωτικών ενεργειών» εναντίον στόχων του Κρεμλίνου.
Τα κύρια σημεία
Ο Ζελένσκι, στη συνέντευξη που παραχώρησε στη δημοσιογράφο Ναταλία Μοσέιτσουκ, έδωσε τρία σημαντικά σημεία για τα σχέδια της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης. Το πρώτο είναι ότι η Ουκρανία μπορεί να αναστείλει τον στρατιωτικό νόμο που ισχύει από την ημέρα της ρωσικής εισβολής και να διεξαγάγει βουλευτικές και προεδρικές εκλογές το 2024. Το δεύτερο είναι ότι ο ουκρανικός στρατός δεν μπορεί να επιχειρήσει βαθιά μέσα στο ρωσικό έδαφος για τον απλό λόγο ότι κινδυνεύει να χάσει τη στήριξη των δυτικών συμμάχων. Και, τρίτον, ότι μια πολιτική διαπραγμάτευση για το μέλλον της Κριμαίας θα ήταν καλύτερη από μια στρατιωτική λύση.
Περισσότερο από 18 μήνες μετά την έναρξη του πολέμου, ο ουκρανός πρόεδρος προσπαθεί να επαναφέρει τη χώρα στην οδό της πολιτικής και της διπλωματίας. Ο Ζελένσκι γνωρίζει καλά ότι η πίεση των συμμάχων για να τερματίσει τον πόλεμο θα αυξηθεί σύντομα και προσπαθεί να προετοιμάσει το έδαφος. Η στρατιωτική αντεπίθεση στα νοτιοανατολικά της χώρας σημειώνει μερικές μικρές επιτυχίες, αλλά ο στόχος της απελευθέρωσης όλων των κατεχόμενων εδαφών, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας και των επαρχιών Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ που κατέλαβαν οι Ρώσοι το 2014, παραμένει ακόμα μακρινός.
Τα ουκρανικά στρατεύματα καταγράφουν κάποιες περιορισμένες επιτυχίες στο μέτωπο νότια της Ζαπορίζια. Επίσης, σημειώνονται πλήγματα σε ρωσικά κατεχόμενο έδαφος: ουκρανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος χτυπά το αστυνομικό τμήμα στην κατεχόμενη από τη Ρωσία περιοχή του πυρηνικού σταθμού Enerhodar. Από την άλλη, οι πύραυλοι της Μόσχας στοχεύουν τις γραμμές προμηθειών της ουκρανικής αντεπίθεσης.
Εκλογές το 2024;
Αλλά τα λόγια του Ζελένσκι σχετικά με τις εκλογές ηχούν ακόμα ως ένας ευσεβής πόθος. Μέχρι τώρα οι εκλογές είχαν παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες, στο όνομα της ανάγκης για εθνική ενότητα. Στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, η πρόταση για εκλογές θα μπορούσε να απαντήσει σε όσους από τους Ευρωπαίους ζητούν «μεγαλύτερη δημοκρατία» στην Ουκρανία, που είναι υποψήφια για να γίνει μέλος της ΕΕ.
Πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι ο Ζελένσκι φοβάται το «φαινόμενο Τσώρτσιλ», αναφερόμενος στη μοίρα του βρετανού πρωθυπουργού που αναδείχθηκε ως μια από τις εξέχουσες φυσιογνωμίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά ηττήθηκε στις κάλπες μετά το τέλος του. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις συνεχίζουν να δείχνουν… «σοβιετικά» ποσοστά δημοτικότητας για τον Ζελένσκι, κοντά στο 90%, γεγονός που του δίνει τη βάσιμη ελπίδα για επανεκλογή.
Το ενδεχόμενο μιας επερχόμενης προεκλογικής εκστρατείας, ωστόσο, παρουσιάζει αβεβαιότητες, κυρίως την ανάγκη να αρθεί η λογοκρισία των μέσων ενημέρωσης (που ξεπερνιέται από το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού λαμβάνει πληροφορίες στα δωρεάν μέσα κοινωνικής δικτύωσης) με τον σχετικό κίνδυνο να αυξηθεί η εσωτερική ένταση.