Το θέµα µε την Ουκρανία είναι ότι το θέµα δεν είναι η Ουκρανία.
Του Σωτήρη Μητραλέξη
Πίσω από δήθεν απλώς διακρατικά ζητήµατα, και πέρα από αναλύσεις οικονοµικών και ενεργειακών ζητηµάτων, κρύβεται ο ελέφαντας στο δωµάτιο: η (νέα) ισορροπία και η (νέα) αρχιτεκτονική του παγκόσµιου συστήµατος – αρχής γενοµένης από την αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ευρώπης. Ή, αν θέλετε, η επισηµοποίηση της µη βιωσιµότητας του παλαιού συστήµατος.
Το τέλος του «τέλους της Ιστορίας» διήρκεσε 20 χρόνια (όπως, αν µη τι άλλο, µαρτυρούν το Ιράκ, το Αφγανιστάν, η Συρία κ.ο.κ.), αλλά επισηµοποιήθηκε την προηγούµενη ∆ευτέρα. Η αντίσταση των ΗΠΑ στο ενδεχόµενο αναγνώρισης του γεγονότος πως δεν αποτελούν πλέον έναν αποκλειστικό παγκόσµιο ηγεµόνα που θέτει µονοµερώς τους κανόνες έχει φέρει πρωτοφανώς κοντά (ήδη οικονοµικά, σύντοµα και στρατιωτικά) µεγέθη όπως η Ρωσία και η Κίνα, µε τα δικά τους συµφέροντα τόσο ασφάλειας όσο και ισχύος (ενώ η Ευρώπη λιµνάζει σε µια κρίση ταυτότητας που θα της κοστίσει πανάκριβα, για αρχή οικονοµικά). Μέχρι στιγµής διαφαίνεται πως αποτυγχάνει κάθε προσπάθεια ειρηνικής επίτευξης µιας νέας παγκόσµιας ισορροπίας, µιας νέας παγκόσµιας τάξης, επί τη βάσει κανόνων – κάτι απ’ το οποίο δεν ξεφεύγεις ούτε µε κυρώσεις ούτε µε εισβολές ούτε µε πολύχρωµες επαναστάσεις ούτε µε µιντιακές υλακές σε ένα παγκόσµιο ακροατήριο που µόνο ενιαίο δεν είναι. Φαίνεται πως τη σκυτάλη λαµβάνουν τα «στρατιωτικά-τεχνικά µέσα».
Και τη λαµβάνουν µε την ίδια γλώσσα που εργαλειοποιήθηκε από την «άλλη πλευρά» εδώ και τόσες δεκαετίες: αυτήν του «responsibility to protect», του ηθικού χρέους για διαφύλαξη της αυτοδιάθεσης, της πρόληψης εθνοκαθάρσεων κ.ο.κ. Οµως η αναφορά σε ζητήµατα διεθνούς πολιτικής µε όρους «καλών» και «κακών» και εν γένει µε αξιακούς όρους είναι για παιδικά πάρτι και δηµοσιογραφικοπολιτικά παίγνια. Στο πλαίσιο των τελευταίων, που εσχάτως ταυτίζονται, η ελληνική και εν γένει ατλαντιστική κοινή γνώµη πληροφορείται ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ έχουν ως αξιακή προτεραιότητα την εδαφική ακεραιότητα και εθνική κυριαρχία – όπως άλλωστε έγινε στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, στη Λιβύη, την Υεµένη, τη Συρία, την Παλαιστίνη κ.ο.κ.
Οτι συντάσσονται µε τις φιλελεύθερες αξίες, τη δηµοκρατία, την ελευθερία του λόγου και του Τύπου – όπως µπορεί να µας βεβαιώσει ο φυλακισµένος για τη δηµοσιογραφική του δράση Τζούλιαν Ασάνζ λίγο προτού εκδοθεί στις ΗΠΑ για να τελευτήσει. Οτι αγωνίζονται για την αυτοδιάθεση των εθνοτικών οµάδων κατά τη συνείδησή τους (διόρθωση: αυτό το τελευταίο δεν διαφηµίστηκε πολύ στην ουκρανική συνάφεια). Και ότι απέναντι σε µια αυταρχική Ρωσία µοιράζονται «κοινές αξίες» µε την Ουκρανία – του πραξικοπήµατος του 2014, του ναζιστικού τάγµατος Αζόφ, της πλήρους καταπάτησης των (από το βράδυ της ∆ευτέρας αλήστου µνήµης) συµφωνιών του Μινσκ. Θα σχολιάζαµε µε παρόµοιο τρόπο και τις αντίστοιχες ρωσικές προπαγάνδες – εάν έφταναν ποτέ στην καθ’ ηµάς αµερικανική βάση µεγέθους κράτους.
∆ιότι η Ελλάδα δεν είναι απλώς ένα πιστό µέλος του ΝΑΤΟ, έχουµε πάει σε άλλο επίπεδο: κατά τη µνηµονιακή δεκαετία (και βέβαια µε την περαιτέρω απώλεια κυριαρχίας που αυτή συνεπάγεται) η χώρα κατέστη κυριολεκτικά µια απέραντη αµερικανική βάση µε σχεδιασµό ΣΥΡΙΖΑ και εκτέλεση Ν∆, από τη Θράκη µέχρι την Κρήτη. Επί παραδείγµατι, ο συναρµόδιος υπουργός και συγγενής εθνάρχου µας εξηγεί ότι είναι «µεγάλης στρατιωτικής σηµασίας για το ΝΑΤΟ το λιµάνι της Αλεξανδρούπολης», δηλαδή ότι δυνητικά η Αλεξανδρούπολη αποτελεί πλέον πολύ σηµαντικό στρατιωτικό… στόχο, θεωρώντας πως αυτό είναι… κάτι καλό για την Ελλάδα.
Η εφιαλτική επικινδυνότητα αυτής της εθελούσιας πλήρους κατάποσης της χώρας µας από έναν θνήσκοντα ατλαντιστικό πόλο δεν φανερώνεται ακόµα πλήρως, διότι οι αρχόµενες εξελίξεις θα είναι σπονδυλωτές και µακροχρόνιες – αλλά αναπόδραστες όταν µιλάµε για τέτοια ανισορροπία του διεθνούς συστήµατος. Αλλωστε δεν είµαστε ακόµη στο κυρίως πιάτο: το ΝΑΤΟ, δηλαδή οι ΗΠΑ, έχει διαµηνύσει µε κάθε τρόπο πως δεν προτίθεται να εµπλακεί σε Γ΄ Παγκόσµιο Πόλεµο για την Ουκρανία, αλλά πως αντ’ αυτού είναι αποφασισµένο να αντισταθεί στη Ρωσία µέχρι και τον τελευταίο Ουκρανό, εξαπολύοντας κυρώσεις, στέλνοντας εξοπλισµό και thoughts & prayers. Εντέλει το θέµα µε την Ουκρανία είναι ότι το θέµα δεν είναι η Ουκρανία. Μα ένα είναι σίγουρο: τελείωσε η πρωτοκαθεδρία του «επικοινωνιακού πολέµου» διότι προχωράµε σε βάθος λίγων ετών στο the real thing.
*Ο Σωτήρης Μητραλέξης είναι συνδιευθυντής του mέta (www.metacpc.org), του Κέντρου Μετακαπιτα-λιστικού Πολιτισμού του ΜέΡΑ25, και διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων
