Το παίγνιο της κότας είναι μια πασίγνωστη διαπραγματευτική τακτική που ακολουθούν οι απανταχού κυβερνήσεις που δεν θέλουν να δείξουν υποχωρητικότητα στους εσωτερικούς και εξωτερικούς αντιπάλους τους. Δηλαδή η κοκορομαχία συνεχίζεται έως ότου κάποιος δείξει σημάδια υποχώρησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η κρίση των πυραύλων της Κούβας (1962), κατά την οποία η ΕΣΣΔ του Χρουστσόφ υποχώρησε μπροστά στην πυγμή των ΗΠΑ του Κένεντι.
Ετσι και τώρα, όλος ο κόσμος κοιτά προς την Ουκρανία αγωνιώντας για έναν ενδεχόμενο πόλεμο. Κοντά δύο μήνες κρατάει η τρέχουσα κρίση στην Ουκρανία, ενώ το όλο ζήτημα σέρνεται από το 2014 και την πολύχρωμη επανάσταση των φιλοδυτικών ναζιστών. Το ΝΑΤΟ θέλει να ενσωματώσει την Ουκρανία στη συμμαχία, παρότι γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο αποτελεί κόκκινη γραμμή για τους Ρώσους εδώ και δεκαετίες. Μετά την ενσωμάτωση σχεδόν όλων των κρατών του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Ευρώπη (πλην Λευκορωσίας) στο ΝΑΤΟ, οι Ρώσοι είναι αναγκασμένοι να θέσουν μια κόκκινη γραμμή. Ο κατευνασμός που επέδειξαν την εποχή του Γέλτσιν έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Αντίθετα, οι Αμερικανοί δεν έχουν την πολυτέλεια να ξαναηττηθούν μετά την πανωλεθρία του Αφγανιστάν, αφού κάτι τέτοιο θα πλήγωνε ανεπανόρθωτα το κύρος τους στους συμμάχους τους, διακινδυνεύοντας την επιρροή τους στην Ευρώπη συνολικά. Από την άλλη, ούτε μπορούν να εμπλακούν σε έναν πόλεμο που θα ανεβάσει το θερμόμετρο επικίνδυνα, στα όρια του πυρηνικού ολέθρου. Επομένως, επιλέγουν την παραδοσιακή πλέον τακτική των κυρώσεων.
Διαβάζουμε συνεχώς στον δυτικό Τύπο για σκληρές κυρώσεις που έρχονται αν οι Ρώσοι εισβάλουν, ξεχνώντας βέβαια ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός Λόιντ Τζορτζ στον απόηχο του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου μιλώντας για την ανυπότακτη Τουρκία του Κεμάλ ανέφερε με απογοήτευση πως η έλλειψη χρημάτων δεν εμπόδισε τους Βαλκάνιους να κάνουν πολέμους, άρα οι κυρώσεις ήταν άνευ σημασίας. Οι δυτικοί λοιπόν από τη μία καταγγέλλουν μέσω ανεπίσημων και επίσημων καναλιών επικοινωνίας τη ρωσική επιθετικότητα και προειδοποιούν για επερχόμενη ρωσική εισβολή και από την άλλη νιώθουν ανήμποροι να στείλουν ουσιαστική στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, ο στρατός της οποίας οκτώ χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης βρίσκεται σε άθλια κατάσταση, ενώ ούτε η απειλή των κυρώσεων σημαίνει πολλά καθώς η Κίνα είναι αποφασιστικά στο πλευρό της Ρωσίας.
Εγγυήσεις ασφαλείας
Σε αυτό το πλαίσιο ο Βλαντίμιρ Πούτιν ζήτησε την υπογραφή συνθήκης με τις ΗΠΑ που θα δίνει εγγυήσεις ασφάλειας στη χώρα του. Δυτικοί ιθύνοντες έσπευσαν να καταδικάσουν τις «προκλητικές απαιτήσεις» του Ρώσου προέδρου, όμως οι Αμερικανοί έτρεξαν να νομιμοποιήσουν τις αιτιάσεις αυτές συναινώντας σε συνομιλίες για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία καθώς επίσης χωρίς την ΕΕ, στέλνοντας τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ στα αζήτητα και εξαγριώνοντας ταυτόχρονα τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. που βρίσκονται πλέον έξω από το παιχνίδι, ειδικά τη στιγμή που τα τεκταινόμενα συμβαίνουν «εντός έδρας».
Οι Αμερικανοί με την αποδοχή των συνομιλιών ελπίζουν να καθησυχάσουν τον Πούτιν χωρίς να τον κατευνάσουν δίνοντας του ό,τι επιθυμεί, δηλαδή μεγαλύτερες σφαίρες επιρροής, ενόσω αμβλύνουν τη στρατιωτική δυναμική της ουκρανικής κρίσης. Εντούτοις δεν είναι βέβαιο ότι ο Πούτιν επιθυμεί να σύρει τις διαβουλεύσεις επ’ άπειρον, μιας και τώρα έχει το μομέντουμ και μπορεί να επιβάλει εξελίξεις διαθέτοντας το «υπερόπλο» του φυσικού αερίου στα χέρια του.
Ευρωπαϊκή διάσταση
Συγχρόνως οι Αμερικανοί πιέζουν ασφυκτικά τους Ευρωπαίους για ενιαίο μέτωπο εναντίον της Ρωσίας, ώστε σε περίπτωση εισβολής εκ μέρους της οι κυρώσεις να είναι ενιαίες. Ομως φαίνεται ότι ορισμένοι Ευρωπαίοι δεν είναι ιδιαίτερα πρόθυμοι να τα χαλάσουν με τους Ρώσους για χάρη της Ουκρανίας, τη στιγμή μάλιστα που η ενεργειακή κρίση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Συν τοις άλλοις στους Ευρωπαίους δεν δόθηκε καν θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και ορισμένοι δεν θέλουν να βρίσκονται στο αμερικανικό «μαντρί» χωρίς ανταλλάγματα. Πιο συγκεκριμένα, Γάλλοι και Γερμανοί δεν καίγονται ιδιαίτερα να δουν τους Ουκρανούς στο ΝΑΤΟ, μιας και τους βολεύει ότι ο Πούτιν δεν είναι στα σύνορά τους. Μάταια ο Μπορέλ επιχειρεί να ενοποιήσει την ευρωπαϊκή στάση επικαλούμενος τη Γιάλτα (1945) και θεωρώντας το ουκρανικό ζήτημα ευρωπαϊκό θέμα ασφαλείας. Πάντως ο άσος στο μανίκι των Αμερικανών ενδεχομένως να κρύβεται στην Πράσινη υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ, η οποία αντιμάχεται τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου Nord Stream 2 σε κάθε ευκαιρία, αναφέροντας όπου σταθεί κι όπου βρεθεί ότι δεν θα αφήσει τη Γερμανία να γίνεται έρμαιο γεωπολιτικών πιέσεων εξαιτίας του αγωγού, παρόλο που μέχρι πρότινος η γερμανική διπλωματία παρουσίαζε το εγχείρημα ως ιδιωτική υπόθεση. Στήριγμά της είναι η αμερικανική Γερουσία, που απειλεί με κυρώσεις στον αγωγό εάν η Ρωσία μπει στην Ουκρανία.
