Ο πόλεμος στην Ουκρανία και με τη βούλα πλέον έχει εισέλθει στην τρίτη του φάση μετά την ουκρανική αντεπίθεση στο ανατολικό μέτωπο και δη στην περιοχή του Χαρκόβου. Ειδικότερα, ο ουκρανικός στρατός, πέραν της ανακατάληψης εδαφών, με την αντεπίθεση που εξαπέλυσε αφενός απέδειξε πως οι Ρώσοι δεν είναι ανίκητοι στα ανατολικά, αφετέρου ότι ο πόλεμος δεν έχει τελειώσει.
Τα νέα δεδομένα
Η Μόσχα στην αρχή αντέδρασε μουδιασμένα στις αναφορές από το μέτωπο και έκανε λόγο για αναδίπλωση των δυνάμεών της και τη συνακόλουθη μεταφορά τους στο Ντονμπάς ώστε να επιτευχθεί η απαραίτητη συγκέντρωσή τους. Ωστόσο, η συγκεκριμένη γραμμή σύντομα άλλαξε και αναγνωρίστηκαν η ήττα και η υποχώρηση, ρίχνοντας τις ευθύνες στην τεχνική, εξοπλιστική και πληροφοριακή υποστήριξη που δίνoυν η Δύση και κυρίως οι ΗΠΑ στο Κίεβο.
Είναι σαφές ότι η μάχη του Χαρκόβου που κατέληξε στην ανακατάληψη της πόλης-κλειδί του Ιζιούμ από τους Ουκρανούς δημιουργεί νέα συνθήκη στο ανατολικό μέτωπο. Η νέα αυτή συνθήκη σηματοδοτεί διάφορες μεταβολές τόσο στο πεδίο όσο και στην παγκόσμια αρένα. Η συνάντηση των G20 που θα διεξαχθεί τον Νοέμβριο στην Ινδονησία με τη συμμετοχή των Αμερικανών, Ευρωπαίων, Ρώσων και Ουκρανών αναμένεται να αποτελέσει κόμβο και είναι ερώτημα εάν οι συζητήσεις, που κατά πάσα πιθανότητα θα διεξαχθούν έστω και παρασκηνιακά, θα καταλήξουν σε κάποια φόρμουλα αποκλιμάκωσης.
Πάντως μετά τις πρόσφατες εξελίξεις επί του πεδίου η Ουκρανία κρατάει πολύ περισσότερα χαρτιά απ’ ό,τι στο παρελθόν και θεωρείται αυτονόητο ότι θα προσέλθει στο τραπέζι ζητώντας την πλήρη αποχώρηση των Ρώσων από το έδαφός της, ακόμη και από τις αποσχισθείσες Λαϊκές Δημοκρατίες του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ. Εξάλλου, στην τελευταία επικοινωνία του Γερμανού καγκελάριου Ολαφ Σολτς με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν εκτέθηκαν ακριβώς αυτά τα αιτήματα, δείχνοντας στην ουσία πως η δυναμική του πολέμου έχει μεταβληθεί. Το σίγουρο όμως είναι ότι το γεγονός αυτό δεν είναι οριστικό και αμετάκλητο μια και υπόκειται στις επικείμενες στρατιωτικές εξελίξεις.
Πιο συγκεκριμένα, στο μέτωπο της Χερσώνας η ουκρανική αντεπίθεση παρά τις αρχικές επιτυχίες έχει εν πολλοίς ανασχεθεί, αφότου οι Ρώσοι απέστειλαν σημαντικές ενισχύσεις στην περιοχή. Εξάλλου για τους Ρώσους η Χερσώνα είναι νευραλγικό σημείο για τη στρατηγική τους στην Ουκρανία, αφού αποτελεί το πρώτο σημαντικό αστικό κέντρο δυτικά του ποταμού Δνείπερου, ο οποίος χωρίζει την Ουκρανία στη μέση.
Συν τοις άλλοις, η ουκρανική αντεπίθεση κατόρθωσε να αλλάξει τα σχέδια του Κρεμλίνου όσον αφορά την επικείμενη γενική επίθεση στο Ντονιέτσκ. Σε αυτή την περιφέρεια οι Ρώσοι μαζί με τους τοπικούς συμμάχους τους ελέγχουν το 50% των εδαφών που διεκδικούν οι ρωσόφωνοι αυτονομιστές. Συγχρόνως στο μέτωπο του Λουγκάνσκ οι Ρώσοι έχουν καταφέρει να ελέγξουν το 100% των διεκδικούμενων εδαφών έπειτα από σκληρές μάχες. Αυτά ακριβώς τα επιτεύγματα κινδυνεύουν να ανατραπούν εξαιτίας της ουκρανικής αντεπίθεσης, αφού έχει χαθεί ο έλεγχος του Ιζιούμ. Το τελευταίο είναι σημαντικό εφοδιαστικό κέντρο της περιοχής που συνδέει τη ρωσική πόλη Μπέλγκοροντ που βρίσκεται πλησίον των συνόρων με το Ιζιούμ και συνακόλουθα με το μέτωπο του Ντονμπάς.
Το ρωσικό δίλημμα
Τούτων δοθέντων, το Κρεμλίνο βρίσκεται μπροστά σε ένα θανάσιμο δίλημμα: κλιμάκωση ή υποχώρηση; Στην περίπτωση που προχωρήσει η πρώτη στρατηγική επιλογή πρέπει να αναμένεται η πλήρης κινητοποίηση της ρωσικής κοινωνίας και το προχώρημα της μαζικής επιστράτευσης. Είναι πασιφανές ότι μια τέτοια επιλογή θα μετατρέψει την εισβολή από «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» σε κανονικό πόλεμο που θα αγγίζει ολοκληρωτικές διαστάσεις. Προφανώς μια τέτοια απόφαση εφόσον γίνει αποδεκτή από το
Κρεμλίνο θα προκαλέσει αντιδράσεις στη ρωσική κοινωνία, που μέχρι τώρα δεν τις έχει δείξει. Στον αντίποδα, μια υποχώρηση από την Ουκρανία και η περιχαράκωση γύρω από την Κριμαία και ενδεχομένως στο Ντονμπάς είναι σίγουρο ότι δεν θα λήξουν τον πόλεμο. Ειδικά από τη στιγμή που η ουκρανική πολεμική μηχανή υποστηρίζεται από τους δυτικούς και έχει τη δυνατότητα να ανανεώνεται σχεδόν επ’ άπειρον με μικρό κόστος και χωρίς παραγωγική βάση. Από την άλλη, η Μόσχα δεν μπορεί να παραγάγει τον απαραίτητο όγκο εξοπλισμών, παρόλο που η κληρονομιά του πάλαι ποτέ ισχυρού Κόκκινου Στρατού είναι υπαρκτή.
Κινεζικό χέρι βοηθείας;
Την ίδια στιγμή η βοήθεια που απολαμβάνει η Ρωσία προέρχεται από το Ιράν με τη μορφή των drones και από τη Βόρεια Κορέα με τη μορφή των πυρομαχικών. Η βοήθεια από την Κίνα έχει περιοριστεί στην αποστολή φορτηγών ανεφοδιασμού, στα οποία ο ρωσικός στρατός είχε έλλειψη εξαιτίας των ουκρανικών χτυπημάτων στα μετόπισθεν. Γι’ αυτό τον λόγο έχει ιδιαίτερη σημασία το αποτέλεσμα της συνόδου του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) που διεξήχθη την Πέμπτη στην πόλη Σάμαρκαντ του Ουζμπεκιστάν. Σε αυτή συναντήθηκε τετ α τετ ο Πούτιν με τον Κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος δήλωσε πως η χώρα του είναι «έτοιμη να εργαστεί με τη Ρωσία για την επέκταση της ισχυρής συνεργασίας του ενός με τον άλλο όσον αφορά τα αμοιβαία συμφέροντα». Η διπλωματική διατύπωση υποκρύπτει μια σειρά από θέματα που είναι στην ατζέντα. Από τον εφοδιασμό της Κίνας με φτηνή ενέργεια και τη συνεργασία στην κεντρική Ασία έως και την Ουκρανία. Επομένως, ο χρόνος θα δείξει το βάθος της κινεζικής υλικής υποστήριξης στη Ρωσία, όμως το γεγονός είναι ότι αυτή υπάρχει και διευρύνεται.
