Ενώ η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει μπει για τα καλά σε φάση πόλεμου φθοράς, οι Ουκρανοί σημειώνουν επιτυχίες στα ανατολικά και τα νότια της χώρας, την ώρα που η κατάσταση στο πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια παραμένει κρίσιμη.
Παράλληλα, ο πόλεμος στο πεδίο της ενέργειας κλιμακώνεται, η Δύση και η Ρωσία μετράνε τις αντοχές τους ενόψει χειμώνα και ο Πούτιν κοιτά προς ανατολάς για στήριξη.
Κέρδη στο Χάρκοβο, ανησυχία στη Ζαπορίζια
Οι ουκρανικές δυνάμεις εκμεταλλεύτηκαν την αναδιοργάνωση των ρωσικών στρατευμάτων, που μετακινούνται νοτιότερα, για να κάνουν αυτό που δυτικοί στρατιωτικοί αναλυτές αποκαλούν «τυχοδιωκτική αλλά επιτυχημένη αντεπίθεση», αφού κατάφεραν να προχωρήσουν σχεδόν 20 χιλιόμετρα μες στην περιφέρεια του Χαρκόβου, ανακαταλαμβάνοντας περίπου 400 τ.χλμ. εδάφους (μεγαλύτερη ανακατάληψη από την αρχή του πολέμου). Οι Ρώσοι ισχυρίζονται ότι ενισχύουν το μέτωπο στο ανατολικό Χάρκοβο για να αποκρούσουν την αντεπίθεση των Ουκρανών, ενώ οι δυνάμεις τους έχουν «τεντωθεί» ώστε να καταλάβουν το υπόλοιπο έδαφος της περιφέρειας του Ντονέτσκ.
Η επανεστίαση της Ρωσίας στο νότιο τμήμα της Ουκρανίας οφείλεται στις στοχευμένες επιθέσεις των Ουκρανών σε υλικό και προσωπικό στην περιοχή της Χερσώνας, όπου ο στόχος τους είναι να κόψουν τις γραμμές επικοινωνίας των ρωσικών στρατευμάτων. Υπάρχει η γενική αντίληψη ανάμεσα σε Ρώσους αναλυτές ότι η επιχείρηση στη Χερσώνα είναι αντιπερισπασμός, ώστε να απασχοληθούν ρωσικά στρατεύματα εκεί με σκοπό την ανακατάληψη του Χαρκόβου.
Παράλληλα, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) καταμέτρησε σε αναφορά της τους τρόπους με τους οποίους υπονομεύεται η λειτουργία του πυρηνικού εργοστασίου στη Ζαπορίζια. Δεν καταλόγισε συγκεκριμένες πράξεις σε συγκεκριμένη πλευρά των αντιμαχομένων, παρά το γεγονός ότι με τη διατύπωσή της φωτογραφίζει τη Ρωσία ως υπεύθυνη για την υπονόμευση μέσω των βομβαρδισμών. Αν γίνει ατύχημα, το τελευταίο πράγμα που θα απασχολεί την Ευρώπη θα είναι η ενεργειακή κρίση, με την οποία πιστεύει ότι μπορεί να τα βγάλει πέρα παρά τις απειλές του Πούτιν.
Πραγματοποίησε την απειλή του
Η προειδοποιητική βολή είχε πέσει από την προηγούμενη εβδομάδα: η Gazprom αποφάσισε να κλείσει επ’ αόριστον τον αγωγό Nord Stream 1 εξαιτίας… διαρροής. Αυτή την εβδομάδα η Δύση αποφάσισε να σηκώσει το γάντι και να προτείνει, τόσο μέσω των χωρών των G7 όσο και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, την πρόθεση για επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αερίου. Ετσι, ο Ρώσος πρόεδρος αποφάσισε να διακόψει τη ροή αερίου μέσα από τον Nord Stream και να μην αναπληρώσει τους χαμένους όγκους από τους υπόλοιπους αγωγούς που συνδέουν τη Ρωσία με την Ευρώπη.
Η απάντηση της Ευρώπης κρίνεται μάλλον λίγη. Είναι συζητήσιμο τι αποτέλεσμα θα έχει η επιβολή πλαφόν στην τιμή ενός προϊόντος το οποίο δεν δύναται να προμηθευτεί. Παράλληλα, παρότρυνε τις χώρες-μέλη να περιορίσουν την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας κατά 5% στις ώρες αιχμής για να μειωθούν οι απαιτήσεις σε αέριο στα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής. Δεν ειπώθηκε τίποτε για τα χρηματιστήρια ενέργειας, στα οποία η κερδοσκοπία γνωρίζει ημέρες δόξας, ενώ η καρδιά του προβλήματος, η σύνδεση δηλαδή της τιμής του αερίου με την τιμή του ρεύματος –που έχει επικριθεί από πολλούς Ευρωπαίους υπουργούς–, αφέθηκε ως ενδεχόμενο να συζητηθεί στο απώτατο μέλλον.
Συνάντηση με σημασία Πούτιν – Τζινπίνγκ
Εξαιτίας της κλιμάκωσης των κυρώσεων από πλευράς Δύσης, η Ρωσία κοιτά να θερμάνει τις σχέσεις της με την Κίνα. Οι πρόεδροι των δύο χωρών (ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Σι Τζινπίνγκ) αναμένεται να συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα (15-16 Σεπτεμβρίου) στο Ουζμπεκιστάν, για πρώτη φορά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Την Τρίτη ο ρωσικός κρατικός ενεργειακός γίγαντας Gazprom δήλωσε ότι υπέγραψε συμφωνία με την Κίνα για τον διακανονισμό των πληρωμών για το φυσικό αέριο σε γουάν και ρούβλια αντί για δολάρια, στο πλαίσιο της προσπάθειας της Μόσχας να μειώσει την εξάρτησή της από το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα έπειτα από πολλούς γύρους κυρώσεων για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Καίριο το timing που επέλεξαν
Ορισμένοι ενεργειακοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι δύο ηγέτες πρόκειται να ανακοινώσουν κοινά οικονομικά πρότζεκτ στην κεντρική Ασία, που ίσως να περιλαμβάνουν και νέους αγωγούς μεταφοράς καυσίμων. Η επιλογή της συνάντησης δύο μήνες πριν από τη σύνοδο των G20 δεν πρέπει να θεωρείται τυχαία ούτε το γεγονός ότι ο Πούτιν έρχεται ζητώντας βοήθεια από την Κίνα. Μάλιστα δυτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι ο Τζιπίνγκ θα λάβει ισχυρά ανταλλάγματα, τόσο οικονομικά όσο και σε επίπεδο ασφαλείας στην κεντρική Ασία, για να στηρίξει περαιτέρω τη Ρωσία εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία.
Εκτός από την πώληση των καυσίμων που δεν προμηθεύονται πλέον οι ευρωπαϊκές χώρες, η Κίνα φαίνεται διατεθειμένη να προμηθεύσει τη Ρωσία και με τους πολύτιμους ημιαγωγούς που χρειάζεται για τον τεχνολογικό τομέα της.
Το Πεκίνο έχει αρνηθεί να καταδικάσει την εισβολή της Μόσχας και έχει αντιταχτεί σε κυρώσεις που στοχεύουν σ’ ένα ευρύ φάσμα της ρωσικής οικονομίας. Η Κίνα ισχυροποίησε επίσης την οικονομική της συνεργασία με τη Μόσχα, όπως έπραξε με τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και την άρση των περιορισμών εισαγωγής στο ρωσικό σιτάρι, αν και ορισμένα κινεζικά κρατικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν αποστασιοποιηθεί φοβούμενα την παραβίαση των κυρώσεων.
