Ο Τούρκος καλλιτέχνης Ουγούρ Γκαλέν μιλάει στο Documento για το φωτογραφικό του πρότζεκτ «Παράλληλοι κόσμοι» που έγινε viral.
Η κανονική ζωή συναντάει την καθημερινότητα του πολέμου. Ο Ουγούρ Γκαλέν χρησιμοποιεί δικές του φωτογραφίες από τη ζωή στην Κωνσταντινούπολη αλλά και γνωστές εικόνες άλλων φωτογράφων, τις οποίες στη συνέχεια συνδυάζει για να δημιουργήσει τους «Παράλληλους κόσμους».
Το αποτέλεσμα είναι καθηλωτικό και το μήνυμα δεν θα μπορούσε να γίνει πιο ξεκάθαρο. Κάποια παιδιά παίζουν, ενώ άλλα τρέχουν να ξεφύγουν από τις βόμβες. Κάποιοι κάνουν βόλτες στα πάρκα και τα πολυτελή εμπορικά κέντρα, ενώ άλλοι εγκαταλείπουν τα σπίτια τους και παίρνουν τον δρόμο της προσφυγιάς. Η ιδέα γι’ αυτό το πρότζεκτ ξεκίνησε όταν είδε τη φωτογραφία ενός παιδιού που πνίγηκε στα νερά του Αιγαίου. Ο Ουγούρ πιστεύει ότι ζει σε μια χώρα με πολλά σκαμπανεβάσματα (όπως και η Ελλάδα) και υποστηρίζει ότι οι κοινωνίες οφείλουν να κινητοποιηθούν περισσότερο για την ειρήνη.
Πόλεμος, προσφυγιά και αντιπολεμικό μήνυμα
Ο Ουγούρ αγαπά πολύ τη φωτογραφία και αντλεί έμπνευση από κοινωνικά γεγονότα και ανθρώπινες ιστορίες. «Είμαι 29 χρόνων και ζω στην Κωνσταντινούπολη. Τα χόμπι μου είναι η φωτογραφία και η τεχνική του κολάζ. Από το 2014 εργάζομαι στο κομμάτι της διοργάνωσης εκδηλώσεων». Η τραγική ιστορία ενός παιδιού τού δημιούργησε την ανάγκη να σχολιάσει τον πόλεμο μέσα από τις εικόνες του. «Για αρκετές δεκαετίες πόλεμοι και συγκρούσεις έχουν βασανίσει τη Νότια Αμερική, τη Μέση Ανατολή, την Ασία και την Αφρική. Βλέπουμε αυτές τις εικόνες στις εφημερίδες, στα περιοδικά και στην τηλεόραση. Ο πόλεμος έχει χτυπήσει και γειτονικές μας χώρες, όπως το Ιράκ και η Συρία. Η Τουρκία έγινε πέρασμα για εκατομμύρια πρόσφυγες που προσπαθούν να μετακομίσουν στην Ευρώπη για να χτίσουν μια καλύτερη ζωή με ειρήνη. Ενα πρωί είδα μια φωτογραφία ενός παιδιού που έχασε τη ζωή του στη θάλασσα και αποφάσισα να μιλήσω γι’ αυτό μέσα από τη δουλειά μου».
Ο Ουγούρ προβληματίζεται από τα καταστροφικά αποτελέσματα του πολέμου και τις έχθρες που γεννιούνται ανάμεσα στους λαούς. «Με ενδιαφέρει πολύ η ιστορία και η πολιτική, αλλά δεν έχω ταξιδέψει στις χώρες που έχουν βιώσει τον πόλεμο. Θα ήθελα να επισκεφτώ πρώτα περιοχές της Τουρκίας στις οποίες δεν έχω βρεθεί ποτέ. Η πατρίδα μου βιώνει αρκετά σκαμπανεβάσματα, όπως ακριβώς συμβαίνει και στην Ελλάδα. Στις δύο αυτές χώρες συχνά γεννιούνται εθνικιστικά συναισθήματα και οι σχέσεις είναι τεταμένες. Ο πόλεμος όμως είναι κάτι τρομακτικό. Είναι πολύ θλιβερό ότι τόσοι άνθρωποι εγκαταλείπουν την πατρίδα τους και την οικογένειά τους. Πιστεύω ότι πρέπει να δραστηριοποιηθούμε προτού να είναι πολύ αργά. Υπάρχουν εκατομμύρια πρόσφυγες στη χώρα μας από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Χιλιάδες πρόσφυγες βρίσκονται επίσης και στην Ελλάδα».
Οι «Παράλληλοι κόσμοι» αποτελούνται από εικόνες που αποτυπώνουν τις αντίθετες πραγματικότητες, τις ταξικές διαφορές και τα συναισθήματα που βιώνουν οι άνθρωποι σε διαφορετικά μέρη του πλανήτη. «Το μήνυμα που θέλω να στείλω με αυτήν τη σειρά φωτογραφιών είναι ότι ο σύγχρονος κόσμος είναι γεμάτος αντιθέσεις. Την ίδια στιγμή που στη Δύση οι άνθρωποι ζουν μέσα στην πολυτέλεια και στον καταναλωτισμό, στην Ανατολή βιώνουν τον πόνο, την πείνα και τον πόλεμο. Ηθελα να υπενθυμίσω τους λόγους που δεν μπορούν κάποιοι να έχουν ειρήνη, λειτουργικές κυβερνήσεις, πρόσβαση στην παιδεία και την επιστήμη. Τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου δεν πρόκειται να λυθούν αν οι ίδιες οι κοινωνίες δεν γίνουν πιο δίκαιες, ενεργές και αποφασιστικές. Ο πόλεμος δημιουργεί φόβο σε όλους μας. Μπορεί να μην είμαστε αυτοί που υποφέρουν σήμερα, αλλά δεν υπάρχει καμιά εγγύηση ότι αύριο δεν θα είμαστε εμείς ο στόχος. Πιστεύω όμως πως όλοι μπορούμε να ζήσουμε με ειρήνη».
Οι εικόνες του έγιναν γρήγορα viral και ταξίδεψαν σε πολλά μέρη του κόσμου μέσα από τον λογαριασμό του στο Instagram. «Τα κοινωνικά δίκτυα είναι πολύ ισχυρά και μπορούν να ασκήσουν σημαντική επίδραση αν χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία τη σωστή στιγμή. Ξεκίνησα να δουλεύω πάνω σε αυτό το πρότζεκτ πριν από πολλά χρόνια και τελικά το μήνυμά μου διαδόθηκε με μεγάλη επιτυχία χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας».
Τα πιο αθώα θύματα κι ένας καϊξής στον Βόσπορο
Σε πολλές φωτογραφίες απεικονίζονται στιγμές της δύσκολης ή της ευτυχισμένης καθημερινότητας των παιδιών. «Αν υπάρχει κάτι στο οποίο μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι, είναι ότι τα παιδιά είναι τα πιο αθώα πλάσματα και αυτά που αποδεικνύονται πιο ευάλωτα στις εμπόλεμες ζώνες. Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν παιδιά που έχουν χάσει όλους τους αγαπημένους τους ανθρώπους στον πόλεμο. Θα μπορούσαν να είναι τα δικά μας παιδιά. Γι’ αυτό πιστεύω ότι οι εικόνες αυτές είναι πολύ δυνατές».
Η εντύπωση που έχει σχηματίσει για την Ελλάδα είναι ότι υπάρχουν πολλές κοινές αναφορές με τη χώρα του στη μουσική, την κουλτούρα και την πολιτισμική ταυτότητα, παρόλο που συχνά κυριαρχούν τα εθνικιστικά συναισθήματα. «Γνωρίζω ότι η Ελλάδα βιώνει τα τελευταία χρόνια μεγάλη οικονομική κρίση, αλλά δεν έχω μελετήσει τις τεχνικές λεπτομέρειες. Δεν υπάρχει στη χώρα σας ισχυρή βιομηχανία, σίγουρα όμως ο τουρισμός προσφέρει εναλλακτικές πηγές εσόδων. Εχω την εντύπωση ότι οι Τούρκοι δεν συμπαθούν ιδιαίτερα τους Ελληνες – και το αντίστροφο. Ετσι δεν είναι; Εχουμε βρεθεί πολλές φορές σε αντιπαράθεση και έχουμε βιώσει εχθρικές καταστάσεις. Με ενδιαφέρει πολύ η Ιστορία και έχω διαπιστώσει ότι τελικά δεν μας χωρίζουν τόσο πολλά. Διάβασα πρόσφατα ένα βιβλίο του Αλέξανδρου-Αναστάσιου Πάλλη με τίτλο “Anatolian adventure of the Greeks” (Η περιπέτεια των Ελλήνων στην Ανατολία). Είναι μεγάλο λάθος να πολεμάς με κάποιον όταν μπορείς να ζήσεις δίπλα του με ειρήνη και φιλία. Μου αρέσει πολύ και η ελληνική μουσική. Δεν καταλαβαίνω το νόημα των στίχων, αλλά απολαμβάνω ότι έχουμε τις ίδιες μελωδίες. Εχω μεγάλη αδυναμία στο τραγούδι “Ο καϊξής” (στα τούρκικα kayakçı) και το ακούω συνέχεια. Δεν είμαστε τελικά τόσο διαφορετικοί».
