Λεφτά υπήρχαν… για τις δημόσιες σχέσεις του πρώην πρωθυπουργού
Στις 2 Μαΐου του 2000 ο τότε υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Παπανδρέου βραβεύτηκε μαζί με τον Τούρκο ομόλογό του Ισμαήλ Τζεμ από την αμερικανική οργάνωση EastWest Institute (EWI) ως «statesmen of the year» (πολιτικοί της χρονιάς). Το βραβείο δόθηκε, όπως αναφέρεται στο επίσημο βιογραφικό του πρώην πρωθυπουργού, για τις «εξαιρετικές υπηρεσίες που προσέφεραν οι δύο υπουργοί Εξωτερικών στη βελτίωση των διμερών σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας». Η τελετή της βράβευσης και το δείπνο που παρατέθηκε έγιναν στο πολυτελές ξενοδοχείο Grand Hyatt στην Park Avenue της Νέας Υόρκης. Μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν υψηλά ιστάμενα πρόσωπα, όπως η τότε ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Μαντλίν Ολμπράιτ, η οποία εκφώνησε και λόγο, η ηθοποιός Ολυμπία Δουκάκη και ο μεγαλοεπενδυτής Τζορτζ Σόρος.
Δύο χρόνια μετά, και συγκεκριμένα στις 4 Ιουλίου του 2002, ο Γ. Παπανδρέου ενέκρινε ενίσχυση 500.000 δολαρίων για το EastWest Institute στο Βελιγράδι. Πρόκειται για ένα από τα παραρτήματα της οργάνωσης, το οποίο σήμερα έχει κλείσει. Τα χρήματα, όπως αναφέρεται στη σχετική απόφαση, δόθηκαν για την «υλοποίηση προγραμμάτων με τίτλο “καλή διακυβέρνηση και ασφάλεια”», με τρόπο όμως που γεννά πολλά ερωτήματα. Αντί να σταλούν με επιταγή στις ΗΠΑ, εκταμιεύτηκαν από την ελληνική πρεσβεία στο Βελιγράδι μέσω ΧΕΠ (χρηματικού εντάλματος προπληρωμής). Υπάλληλος της πρεσβείας ανέλαβε να παραδώσει χέρι με χέρι τα χρήματα σε κάποιον αλλοδαπό πολίτη.
Η διαδικασία
Τα χρήματα αυτά δεν ήταν όμως και τα μοναδικά που δόθηκαν από το ΥΠΕΞ στην αμερικανική οργάνωση. Ηδη από τον Δεκέμβριο του 2001 η ελληνική πλευρά είχε καταβάλει 109.610 δολάρια, και άρα το συνολικό ποσό ανήλθε στις 609.610 δολάρια. Με λίγα λόγια, το υπουργείο στο οποίο προΐστατο ο κ. Παπανδρέου χρηματοδότησε τη ΜΚΟ που τον είχε βραβεύσει μερικούς μήνες πριν.
Από την αλληλογραφία μεταξύ της πρεσβείας στο Βελιγράδι και του ΥΠΕΞ προέκυψε όμως και κάτι ακόμη. Η ελληνική πλευρά φέρεται να είχε δεσμευτεί προς το EWI ότι θα το χρηματοδοτούσε με 900.000 δολάρια. Συγκεκριμένα, στις 4 Φεβρουαρίου του 2002 ο τότε πρέσβης Μιχάλης Σπινέλλης ενημέρωσε το ΥΠΕΞ και τον Αλεξ Ρόντο, διευθυντή τότε της ΥΔΑΣ και αρμόδιο για θέματα ΜΚΟ, πως ο ίδιος ο αντιπρόεδρος του EWI τον είχε ενημερώσει ότι η ελληνική πλευρά είχε δεσμευτεί για την καταβολή του επίμαχου ποσού προς την αμερικανική οργάνωση την τριετία 2001-03.
Η απόφαση για τη χρηματοδότηση του EWI από το ΥΠΕΞ υπογράφτηκε από τον Γιώργο Παπανδρέου, τον Αλεξ Ρόντος, τον Ανδρέα Λοβέρδο και τον τότε διευθυντή της Β5 Νίκο Μπάζα. Ως αιτιολογία για τη χρηματοδότηση επικαλέστηκαν τον ν. 2594/1998. Ο νόμος αυτός προβλέπει την παροχή βοήθειας προς ξένες χώρες λόγω θεομηνιών, πολεμικών ή πολιτικών και άλλων γεγονότων. Η αμερικανική οργάνωση ωστόσο δεν έχει καμία σχέση με αντιμετώπιση τέτοιων γεγονότων. Τουλάχιστον σύμφωνα με όσα αναφέρει το καταστατικό της. Στην ουσία, το EWI είναι μια διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση, ένα think tank που ιδρύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και έχει γραφεία στη Νέα Υόρκη, στις Βρυξέλλες, στην Ουάσινγκτον και τη Μόσχα.
Έψαχναν τα χαρτιά
Τα περίεργα, όμως, δεν σταματούν εδώ. Τον Αύγουστο του 2015 η Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας (ΥΔΑΣ) απέστειλε επιστολή στην ελληνική πρεσβεία στο Βελιγράδι, ζητώντας διευκρινίσεις για τη χρηματοδότηση του EWI από το ελληνικό ΥΠΕΞ. Η πρεσβεία απαντά ότι δεν έχουν βρεθεί παρά μόνο δύο έγγραφα για τη συγκεκριμένη χρηματοδότηση και ότι το παράρτημα της οργάνωσης έχει κλείσει. Αντίστοιχα έγγραφα όμως και παραστατικά δεν υπάρχουν ούτε στο ελληνικό ΥΠΕΞ. Οπως αναφέρει σε απάντηση προς την ΥΔΑΣ από τη διεύθυνση Α3 του ΥΠΕΞ ο πρέσβης Βασίλης Μπορνόβας: «Δεν ανευρέθη σχετική εξερχόμενη αλληλογραφία. Ως εκ τούτου, συνάγουμε ότι δεν υπήρξε συναφώς εισήγηση της Α3 Διευθύνσεως προς την τότε πολιτική ηγεσία».
Στις 18 Σεπτεμβρίου 2015 η ΥΔΑΣ απέστειλε στην Εισαγγελία Διαφθοράς τον φάκελο με τα σχετικά στοιχεία. Διενεργήθηκε προκαταρκτική έρευνα και στη συνέχεια ασκήθηκαν ποινικές διώξεις κατά τεσσάρων στελεχών του ΥΠΕΞ την επίμαχη περίοδο. Επίσης, η δικογραφία διαβιβάστηκε διά του Αρείου Πάγου στη Βουλή προκειμένου να διερευνηθεί αν προκύπτουν ενδεχόμενες ευθύνες τόσο του τότε ΥΠΕΞ Γιώργου Παπανδρέου όσο και του τότε ΥΦΥΠΕΞ Ανδρέα Λοβέρδου. Τελικά λεφτά υπήρχαν, αλλά για τις δημόσιες σχέσεις του κ. Παπανδρέου.
