Οταν ο Ευγένιος Σπαθάρης συνεργάστηκε με τον Μάνο Χατζιδάκι στον δίσκο «Ο Καραγκιόζης και οι βάτραχοι»

Θυμάμαι εκείνο το γύρισμα με τον Ευγένιο Σπαθάρη στο Μαρούσι πριν από είκοσι χρόνια. Προς μεγάλη μου έκπληξη αντίκρισα στον τοίχο του Μουσείου Σπαθάρη μια επιστολή διά χειρός Αλμπέρ Καμύ. Ο θρυλικός καραγκιοζοπαίχτης ήταν μέλος του Ινστιτούτου Παγκόσμιου Θεάτρου της UNESCO, περιοδεύοντας σε πολλές χώρες από τα τέλη της δεκαετίας του 1950. Στο Παρίσι λοιπόν έτυχε να παρακολουθήσει μια παράστασή του ο Καμύ, να γνωριστούν και να ξεκινήσει αλληλογραφία με τον Γάλλο φιλόσοφο και συγγραφέα, ο οποίος «υποκλίθηκε» στην υψηλή λαϊκή τέχνη του Σπαθάρη.

Το 2007 ο Ευγένιος Σπαθάρης τιμήθηκε από το ΥΠΠΟΑ για την προσφορά του στο ελληνικό θέατρο σκιών. Κι αν δεν τον ξανάδα ποτέ μέχρι τον απρόσμενο θάνατό του στις 9 Μαΐου του 2009 από ατύχημα, ακόμη ακούω καμιά φορά εκείνο τον αριστουργηματικό δίσκο που έγραψαν σε ανάθεση του Τρίτου Προγράμματος ο Δημήτρης Λέκκας και ο Γιώργος Παυριανός: «Ο Καραγκιόζης και οι βάτραχοι» (1980), που έμελλε να γίνει προσωπικός δίσκος του Σπαθάρη. Το εύρημα ήταν παρμένο από τους «Βατράχους» του Αριστοφάνη και την ποιητική κόντρα μεταξύ Ευριπίδη και Αισχύλου. Μόνο που η κόντρα μεταφερόταν στο σήμερα και εν προκειμένω μεταξύ του Μίκη Θεοδωράκη και του Μάνου Χατζιδάκι, στυλοβατών της ελληνικής μουσικής. Στο τέλος νικούσε ο Μίκης Αισχυλάκης – Θεοδωράκης, προς μεγάλη ικανοποίηση του Μάνου Ευριπιδάκη – Χατζιδάκι, ο οποίος άλλωστε είχε δώσει την εκκίνηση για τη δημιουργία του έργου.

Ενα έργο που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στον Υμηττό το 1978 ως παράσταση και δύο χρόνια αργότερα πέρασε στη δισκογραφία. Τα τραγούδια απέδιδε ο Νίκος Δημητράτος, η πνευματώδης πρόζα όμως ήταν του Παυριανού, με τον Σπαθάρη να κινείται –όπως μου είχε εξομολογηθεί– αυτοσχεδιαστικά, σεβόμενος πάντα τα πρόσωπα τα οποία σατίριζε, αφού συνδεόταν μαζί τους με φιλία πολλών χρόνων. Τόσο πολύ είχε κάνει εντύπωση η συγκεκριμένη παράσταση, τόσο πολύ είχαν φτάσει παντού οι έπαινοι του Χατζιδάκι, που ο Μάτσας κάλεσε τον Σπαθάρη και του ζήτησε να την εκδώσουν σε δίσκο. Ετσι κι έγινε, με συμμετέχοντες όλους τους συντελεστές της παράστασης.

Για την ιστορία να πούμε ότι ο Σπαθάρης, που ξεχώριζε αυτό τον δίσκο απ’ τους πολλούς που είχε εκδώσει στη μακρά πορεία του, ξανάπαιξε το ίδιο έργο στο Ζάππειο το 2008 σε εκδήλωση για τα 70 χρόνια Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Μαθαίνοντας τότε πως δεν είχε χάσει ίχνος από τη ζωηράδα του παρά τα 85 του χρόνια, του τηλεφώνησα. Δεν τον ρώτησα για την παράσταση αυτή καθαυτή, αλλά για τον δίσκο. «Πρωτόβγαλα παράστασή μου σε δίσκο το 1963 και από τότε έχουν εκδοθεί πολλοί δίσκοι με έργα μου σε “πλάκες” και CD. Η συνάντησή μου μ’ αυτά τα δυο νέα παιδιά τότε, τον Λέκκα και τον Παυριανό, υπό τη σκέπη του Χατζιδάκι, ήταν μια ιστορία που θα τη θυμάμαι πάντα με γέλιο και με συγκίνηση».