Σε απόγνωση εκατοντάδες οικογένειες πλημμυροπαθών και σεισμοπαθών σε Θεσσαλία και Κρήτη.
Αποκαρδιωτική είναι έως και σήμερα η εικόνα στις περιοχές που χτυπήθηκαν από τους καταστροφικούς σεισμούς του 2021 –όπως και σε εκείνες που έχουν πληγεί από τις πλημμύρες του 2023– με εκατοντάδες οικογένειες να περνούν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά τα Χριστούγεννα σε πρόχειρα στημένους καταυλισμούς, μέσα σε κοντέινερ 18 και 24 τετραγωνικών, χωρίς θέρμανση, χωρίς απορροφητήρα για να μπορούν να μαγειρέψουν και χωρίς πρόβλεψη για τις κακοκαιρίες.
Τα κοντέινερ στην πολύπαθη Θεσσαλία, που ακόμη και σήμερα είναι πνιγμένη, άρχισαν να στήνονται και οι κάτοικοι ζουν με τον φόβο ότι θα έχουν την τύχη των κατοίκων της Ελασσόνας, του Δαμασίου και του Αρκαλοχωρίου Κρήτης.
Οι ίδιοι δημιουργούν τη δική τους πραγματικότητα στολίζοντας με χριστουγεννιάτικα στολίδια τις λαμαρίνες μες στις οποίες στεγάζουν την αξιοπρέπειά τους περιμένοντας κάποιος να ενδιαφερθεί. Ψεύτικες υποσχέσεις και κενά ευχολόγια είναι τα μόνα που έλαβαν από την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν την ανάλγητη στάση της πολιτείας που αδιαφορεί για την τύχη τους και τις άθλιες συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν, περιγράφουν στο Documento όσα επιμελώς κρύβονται.
«Δεν μπορούμε να ορθοποδήσουμε»
Οργισμένος και απογοητευμένος με όσα συμβαίνουν είναι ο πρόεδρος κοινότητας Μεσοχωρίου Ελασσόνας Γιάννης Ζαρλαδάνης μιλώντας στο Documento: «Υποσχέσεις πάρα πολλές. Παρέλασαν ουκ ολίγοι από εδώ. Ο πρωθυπουργός μιλώντας στο Δαμάσι είχε πει πως σε έξι μήνες θα είμαστε στα σπίτια μας. Πέρασαν τρία χρόνια. Οι μισοί κάτοικοι δεν έχουν πάρει ακόμη το επίδομα των οικοσυσκευών για να αντικαταστήσουν όσες καταστράφηκαν ολοσχερώς. Το επίδομα αυτό ξεκινάει από τα 1.200 ευρώ και φτάνει τις 6.000. Από το χωριό μας το πήρε περίπου το 40% των κατοίκων. Το ανώτερο που πήρε μία οικογένεια ήταν 4.800 ευρώ».
Συντρίμμια «κοσμούν» τους δρόμους του χωριού. «Τρία χρόνια μετά 22 σπίτια από αυτά που χαρακτηρίστηκαν “κόκκινα” μες στο χωριό και έπρεπε να απομακρυνθούν είναι όπως ήταν λίγα δευτερόλεπτα μετά τον σεισμό: πεσμένα ερείπια, επικίνδυνα, μισογκρεμισμένα δίπλα σε δρόμους. Με τις βροχές φουσκώνουν οι τοίχοι και ανά πάσα στιγμή μπορεί να γίνει κάποιο ατύχημα. Ακόμη γίνονται καταφύγια για διάφορα τρωκτικά δημιουργώντας υγειονομικές βόμβες» επισημαίνει.
Οι άνθρωποι που ζουν στα κοντέινερ, όπως λέει, «έχουν χάσει και την ελπίδα τους. Δεν έχουν νόημα στη ζωή τους. Αν θες να δικάσεις κάποιον, άσ’ τον στο κοντέινερ». Στην προσπάθειά τους για καλύτερες συνθήκες «κάποιοι έχουν φτιάξει πρόχειρα καταλύματα δίπλα στα γκρεμισμένα σπίτια τους, μιλάμε για ένα δωμάτιο 5×5, φτιαγμένο από πάνελ» μας μεταφέρει την εικόνα ο πρόεδρος της κοινότητας Μεσοχωρίου και συνεχίζει: «Πόνος, θλίψη και αγανάκτηση. Ο ένας πετάει το μπαλάκι στον άλλον και η γραφειοκρατία ως δικαιολογία καλά κρατεί. Αν θες να βοηθήσεις, τα προσπερνάς όλα. Δεν υπάρχει ποιότητα ζωής, είναι μια πρόχειρη λύση για λίγες μέρες. Εδώ μιλάμε για χρόνια ολόκληρα. Οι θερμοκρασίες ήδη φτάνουν τους -5 βαθμούς. Το καλοκαίρι δύο ηλικιωμένοι έπαθαν θερμοπληξία. Η υγρασία θερίζει. Για να μαγειρέψεις ανοίγεις το παράθυρο, αφού απορροφητήρας δεν υπάρχει. Τραγικές εικόνες, τραγικές καταστάσεις».
«Καπνός η προσπάθεια μιας ολόκληρης ζωής»
«Αν δεν ζεις εκεί και περάσεις μια βόλτα, ενώ είσαι καλά φεύγεις άρρωστος. Ολοι αυτοί που ζουν εκεί είναι με ψυχοφάρμακα. Η προσπάθεια μιας ολόκληρης ζωής έγινε καπνός, βρέθηκαν στον δρόμο από τη μια στιγμή στην άλλη. Από τις 151 άδειες που έπρεπε να βγουν εγκρίθηκαν μόνο οι 15. Τρία χρόνια μετά. Το κακό είναι όμως πως ούτε αυτά τα 15 μπορούν να ξεκινήσουν γιατί δεν πιστώθηκαν χρήματα στους λογαριασμούς. Επίσης, καμία τράπεζα δεν έχει ενημέρωση για να συμβάλει στο δάνειο 20%. Δεν μπορούμε να ορθοποδήσουμε, μας κόβουν και τα όνειρα» ξεσπά ο Γ. Ζαρλαδάνης.
Τώρα με τις καταστροφές στη Θεσσαλία νιώθουν ότι χάθηκε η ελπίδα, αφού, όπως σχολιάζει, «δεν μας έβλεπαν τότε που ήταν λίγα τα κόστη· τώρα τελειώσαμε, χάσαμε κάθε ελπίδα, έτσι και αλλιώς δεν βλέπουμε να προχωράει τίποτα».
«Από τις 100 άδειες έχουν εγκριθεί μόνο οι δέκα»
Ο Θοδωρής Γρέπος ζει στη δομή Δαμασίου όπου υπάρχουν 64 κοντέινερ. «Εκατόν τριάντα άτομα από ενός έτους ο μικρότερος μέχρι 95 ο μεγαλύτερος. Υπάρχουν και δύο οικογένειες με παιδιά με ειδικές ανάγκες» μας πληροφορεί. «Οι συνθήκες είναι άθλιες. Ειδικά όταν βρέχει έχει πάρα πολλά νερά. Κάτω είναι χώμα, δεν έχουν στρώσει τίποτα. Υστερα από προσωπικούς αγώνες μάς βάλανε κλιματισμό. Η υγρασία είναι δεδομένη» εξομολογείται στο Documento.
«Δεν υπήρχε πρόβλεψη πόσο θα μείνουμε εδώ. Οταν είχε έρθει ο Πέτσας, είχε πει ότι σε έξι μήνες θα πάρουμε χρήματα. Κάποιοι ύστερα από τρία χρόνια δεν τα έχουν λάβει ακόμα λόγω γραφειοκρατικών λεπτομερειών. Τα ποσά που δίνονταν σαν προκαταβολή ήταν 8.000 ευρώ στα “κίτρινα” σπίτια και 14.000 ευρώ στα “κόκκινα” για να χτίσουμε. Αυτά δεν φτάνουν για τίποτα. Τρία χρόνια μετά ξεκίνησαν τρία σπίτια να χτίζονται. Από τις 100 άδειες έχουν εγκριθεί μόνο οι δέκα» καταγγέλλει ο Θ. Γρέπος.
Το κράτος απέχει, οι τράπεζες ζητάνε
Ενα άλλο πρόβλημα είναι ότι οι τράπεζες στις οποίες έχουν αποταθεί για να λάβουν δάνειο δεν αναγνωρίζουν τα άτοκα δάνεια που είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση και υποτίθεται πως θα κάλυπταν το 20% της αποζημίωσης. Αλλη μία κυβερνητική φούσκα. Χαρακτηριστικό είναι ότι «ζητάνε κάποια πράγματα που είναι αδύνατον να τα παρέχουμε εφόσον τα σπίτια μας είναι πολύ παλιά, κάποια από το 1940. Κάποιες οικογένειες μένουν μαζί, κάποιοι μένουν σε σπίτια που συγγενείς τους έχουν τίτλους ιδιοκτησίας τους με αποτέλεσμα να μην αποζημιώνονται» μας πληροφορεί.
Η κουβέντα μας κλείνει με την παραδοχή πως «αυτές τις ημέρες, συνήθως στις γιορτές ο κόσμος είναι πιο μελαγχολικός. Ο εθελοντισμός και η αλληλεγγύη είναι στα ύψη, το κράτος ήταν απόν. Αν ήθελε, θα είχε βρεθεί λύση».
Από την πλευρά του ο δήμαρχος Ελασσόνας Νικόλας Γάτσας, μιλώντας για τις συνθήκες στις οποίες ζουν ακόμη οι πληγέντες από τον καταστροφικό σεισμό της Ποταμιάς στο Δήμο Ελασσόνας, σχολιάζει στο Documento: «Μέχρι σήμερα οι πληγέντες δεν έχουν καταφέρει να αποκαταστήσουν τα σπίτια τους, ώστε να επιστρέψουν σε αυτά με ασφάλεια. Δεν έχουν εξεταστεί ακόμα όλοι οι φάκελοι για τη στεγαστική συνδρομή και δεν έχουν εκδοθεί οικοδομικές άδειες γι’ αυτό τον σκοπό. Ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί όλες οι αυτοψίες για να υπάρχει η δυνατότητα να δικαιωθεί κάποιος και να πάρει την επιχορήγηση της στεγαστικής συνδρομής».
«Σήμερα, δυστυχώς, βρισκόμαστε απέναντι σε συμπολίτες μας που κατοικούν σε προκατασκευασμένους οικίσκους, κοντέινερ και υφίστανται μια τεράστια ταλαιπωρία για τουλάχιστον δύο χρόνια, με αποτέλεσμα να χρειάζεται η πολιτεία και το υπουργείο να εγκύψουν στο πρόβλημα και να δώσουν άμεση και αποτελεσματική λύση» αναφέρει στη συνέχεια ο Ν. Γάτσας και ζητά «να λυθούν προβλήματα γραφειοκρατίας, έλλειψης μηχανικών και αυτοψιών και να γίνουν επιτέλους οι διαδικασίες. Να ολοκληρωθούν ομαλά και ταχύτερα, ώστε να ξεκινήσουν και αυτοί οι άνθρωποι να χτίσουν τα σπίτια τους ή να αποκαταστήσουν αυτά που έχουν πληγεί».
«Τρία χρόνια μετά δεν έχει αλλάξει τίποτα»
Ιδια κατάσταση και στο Αρκαλοχώρι Κρήτης, όπου ο σεισμός τον Σεπτέμβρη του 2021 άφησε πληγές σε εκατοντάδες οικογένειες αλλά και στην τοπική κοινωνία που μαραζώνει. Ο Κώστας Καντάτσιος, πρόεδρος Συλλόγου Σεισμοπλήκτων Αρκαλοχωρίου, εξηγεί στο Documento ότι «η φυγή 3.500 ανθρώπων είναι γεγονός και τα οικονομικά προβλήματα μεγάλα εφόσον έκλεισαν επιχειρήσεις. Τρία σχολεία στεγάζονται ακόμα σε κοντέινερ». Μετά λύπης παρατηρεί: «Τρία χρόνια μετά δεν έχει αλλάξει τίποτα. Από τους 8.000 φακέλους έχουν κατατεθεί μόνο οι 3.000 και έγκριση πήραν περίπου οι 50. Την ίδια ώρα τα funds καλπάζουν. Μέχρι τώρα έχουν γίνει δώδεκα πλειστηριασμοί και μες στον Φεβρουάριο περιμένουμε 30 με 40 ακόμα».
Σχολιάζοντας τις τραγικές συνθήκες που βιώνει το ξεχασμένο από την κυβέρνηση χωριό ο πρόεδρος του Συλλόγου Σεισμοπλήκτων Αρκαλοχωρίου προσθέτει: «Ζητούσαμε εξαρχής να φέρουν μηχανικούς για να τρέξουν οι διαδικασίες και μας έφεραν 17 για 8.000 περιπτώσεις. Τι να προλάβουν να κάνουν τόσο λίγοι άνθρωποι, οι οποίοι μάλιστα μετά τις πλημμύρες στη Θεσσαλία πήγαν εκεί».
Περίπου 600 άτομα ζουν στα κοντέινερ και είναι η τρίτη χρονιά που θα κάνουν Χριστούγεννα σε τόσο απάνθρωπες συνθήκες, κατά τις οποίες μια οικογένεια τεσσάρων ατόμων ζει μέσα σε 24 τ.μ. Η θέρμανση είναι ένα κλιματιστικό που δουλεύει και πρέπει να δουλεύει νύχτα μέρα. Με το που το κλείσεις ο χώρος προσλαμβάνει την εξωτερική θερμοκρασία είτε είναι χειμώνας είτε καλοκαίρι, αφού οι άνθρωποι ουσιαστικά ζουν μέσα σε λαμαρίνες.
Η καθημερινότητα για τα παιδιά αυτών των οικογενειών είναι «κοντέινερ – μάθημα, κοντέινερ – φαγητό, κοντέινερ – παιχνίδι, κοντέινερ – ύπνος».
«Ζούμε με έτοιμα φαγητά από το σουπερμάρκετ»
Κανένα ενδιαφέρον δεν δείχνει η κυβέρνηση για την πρόσφατα κατεστραμμένη Θεσσαλία και τα χωριά της. Ο δήμαρχος Παλαμά Καρδίτσας Γιώργος Σακελλαρίου αναφέρει στο Documento ότι έχουν κάνει αίτημα για κοντέινερ. «Μέχρι τώρα έχουν έρθει τρία και αναμένουμε. Οι αιτήσεις είναι πάρα πολλές, πάνω από πενήντα» αναφέρει και εξηγεί πως «τα κοντέινερ δίνονται για δύο χρόνια σε όσους τα σπίτια είναι “κόκκινα”. Μέσα στα δύο χρόνια πρέπει να κάνουν χρήση των χρημάτων που δίνει η πολιτεία για να φτιάξουν τα σπίτια τους».
Περιγράφει ακόμη στο Documento ότι οι κάτοικοι βρίσκονται αντιμέτωποι «με μια τραγική κατάσταση. Στο 1ο Δημοτικό Παλαμά και στο Δημοτικό Σχολείο Κοσκινά τα μαθήματα γίνονται σε κοντέινερ από τον Μάρτιο του 2021» καταλήγει ο Γ. Σακελλαρίου.
Ο Βασίλης Νασιόπουλος είναι από τους πρώτους που πρόκειται να μείνει σε κοντέινερ στον Παλαμά και εξομολογείται στο Documento όσα πέρασαν εκείνος και η οικογένειά του: «Από την πρώτη μέρα έφυγα στις 3 τα ξημερώματα, μαζί με την ηλικιωμένη μητέρα μου που έχει πολλά προβλήματα υγείας, μπήκαμε στο αυτοκίνητο και πήγαμε σε μια μαγούλα για να ζήσουμε».
Ρωτώντας τον για τις συνθήκες στα κοντέινερ μας λέει πως δεν υπάρχει καμία παροχή ούτε θέρμανση και πως όλα αυτά τα πληρώνουν οι ίδιοι από την τσέπη τους. «Ζούμε με έτοιμα φαγητά από το σουπερμάρκετ. Εδώ και δέκα μέρες ο Δήμος Παλαμά κάνει συσσίτιο για όσους έχουν ανάγκη. Είναι πολλά τα έξοδα, μας φιλοξενεί κάποια φίλη, αλλά ως πότε; Το κοντέινερ το έφεραν την προηγούμενη εβδομάδα και κάνω κάποιες ενέργειες γι’ αυτά που χρειάζεται. Δεν μπορώ να καθίσω μέσα σε ένα κουτί, χρειάζεται και τα απαραίτητα, όπως θέρμανση» επισημαίνει ο Β. Νασιόπουλος.
«Μόνος μου προσπαθώ, δεν βλέπω κάποια αποκατάσταση για να επισκευαστεί το σπίτι μου, στο οποίο μπήκε νερό ύψους δύο μέτρων. Το σπίτι ήταν παλιό και όλα έχουν καταστραφεί, αυτό που ζούμε είναι κρίμα και άδικο» λέει εμφανώς απογοητευμένος. «Μας βάζουν να βγάλουμε ένα σωρό χαρτιά, τρέχουμε σε συμβολαιογράφους και μηχανικούς. Να περιμένουμε τι; Πώς θα ζήσουμε; Πώς θα επιβιώσουμε; Ολα αυτά θα έπρεπε να γίνονται αυτόματα».
