Σαράντα χρόνια μετά το πρώτο θύμα οπαδικής βίας, τον 18χρονο Άρη Δημητριάδη στην περιοχή Χαριλάου της Θεσσαλονίκης, κανείς δε φαίνεται να μελετά μια προοπτική ειρήνης, ενώ η βία εντός και εκτός γηπέδων υιοθετεί όλο και πιο σκληρά όπλα και χαρακτηριστικά.
Η ελληνική πολιτεία από το 1983, μέχρι το 2023 και την έναρξη της δίκης για τη δολοφονία του Άλκη Καμπανού, παραμένει θεατής. Σε ένα θέαμα που όταν διαδραματίζεται κάθε εβδομάδα ποτίζει απλά με αίμα οπαδών τα πεζοδρόμια και γεμίζει τα αστυνομικά δελτία, αλλά όταν αφήνει πίσω του έναν νεκρό, τότε όλοι έρχονται αντιμέτωποι με τις ευθύνες τους.
Τα μεσάνυχτα της 1ης Φεβρουαρίου του 2022 τρία αμάξια σταθμεύουν κάθετα στην οδό Γαζή, και δώδεκα οπαδοί του ΠΑΟΚ κουβαλώντας μαχαίρια, λοστούς και ένα δρεπάνι δολοφονούν τον Άλκη Καμπανό λίγο πάνω από το γήπεδο του Άρη στη Χαριλάου.
Η ελληνική κυβέρνηση απάντησε στη δολοφονία του Άλκη με την εύκολη και βραχυχρόνια λύση της καταστολής: κλείσιμο συνδέσμων, αυστηροποίηση των ποινών, και μη χορήγηση αναστολής για αδικήματα οπαδικής βίας. Ένα χρόνο μετά δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για μια δεσμίδα μέτρων που θα αλλάξουν ριζικά τη ζωή των παιδιών που καταλήγουν να κρατάνε μαχαίρια και να δολοφονούν στο όνομα μιας ομάδας. Όλα τα παραπάνω δεν κατάφεραν να αλλάξουν κάτι, γιατί δεν απάντησαν ποτέ στο βασικό ερώτημα αυτής της βίας: πώς δώδεκα, οριακά ενήλικα, παιδιά βρέθηκαν με μαχαίρια στα χέρια;
Οι δώδεκα κατηγορούμενοι οπαδοί του ΠΑΟΚ κάθισαν για πρώτη φορά στο εδώλιο του κατηγορουμένου την Τετάρτη 18 Ιανουαρίου, ενώπιον του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Θεσσαλονίκης. Οι μισοί είναι γεννημένοι μετά το 2000, με τον μεγαλύτερο να είναι γεννημένος το 1997 και τον μικρότερο το 2002. Όλοι τους κατηγορούνται από κοινού για την πράξη της ανθρωποκτονίας του Άλκη και της απόπειρας ανθρωποκτονίας του φίλου του, Άγγελου. Ένας εκ των κατηγορουμένων, ο δέκατος που φέρει το δρεπάνι, κατηγορείται για απόπειρα ανθρωποκτονίας σε βάρος του Δημήτρη, άλλου φίλου του Άλκη, και οι λοιποί συγκατηγορούμενοί του για συνέργεια σε αυτήν την πράξη. Από το βιντεοληπτικό υλικό, αλλά και από την κατάθεση του πρώτη αυτόπτη μάρτυρα και θύματος, Άγγελου Β., προκύπτει ότι οι δώδεκα κατηγορούμενοι ήταν παρόντες και χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: αυτούς που συμμετείχαν ενεργά στη δολοφονία του Άλκη, αυτούς που συνήργησαν κρατώντας, αλλά και χτυπώντας τον Άγγελο, και αυτούς που ήταν είτε σιωπηλοί συνεργοί, είτε ο ρόλος τους παραμένει αδιευκρίνιστος.
Ο Άγγελος Β. έχει αναγνωρίσει μόνο τον δεύτερο κατηγορούμενο, με τον οποίο ενεπλάκη ευρισκόμενος σε άμυνα και του κατάφερε ένα χτύπημα με το κράνος στο κεφάλι, ενώ ο κατηγορούμενος φέρεται να τον μαχαίρωσε δύο φορές στο μπούτι. Οι τέσσερις ένορκοι, και οι τρεις τακτικοί δικαστές αναμένεται να έχουν ένα δύσκολο έργο αποκρυπτογραφόντας το σκηνικό της δολοφονίας, με την εισαγγελέα της έδρας Κυριακή Κλιάμπα, να θέτει μέχρι στιγμής λίγες αλλά πολύ στοχευμένες ερωτήσεις στους τέσσερις μάρτυρες που εξετάστηκαν.
Οι δώδεκα ματωμένες φανέλες
«Τι ομάδα είσαι ρε;». Όλοι λίγο πολύ έχουμε κάνει ή έχουμε δεχτεί αυτή την ερώτηση. Λίγοι είναι όμως εκείνοι που στο άκουσμά της ακονίζουν μαχαίρια. Κυριολεκτικά. Αυτή την ερώτηση δέχτηκαν ο Άλκης και οι φίλοι του το βράδυ που ο πρώτος δολοφονήθηκε άγρια στην περιοχή Χαριλάου της Θεσσαλονίκης και κατά τους δράστες, απάντησαν λάθος.
Επίσημα, μαζί με τον Άλκη, δώδεκα άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους τα τελευταία 40 χρόνια στην Ελλάδα, σε επιθέσεις με οπαδικά κίνητρα. Μαχαίρια, λοστάρια, γκλόμπ και μετατροπή του αντιπάλου σε εχθρό μαζί με την πλύση εγκεφάλου συνθέτουν το επικίνδυνο σκηνικό της βίας για ένα χρώμα. Για μια μπάλα. Δεν έχει σημασία το άθλημα, ο «εχθρός» είναι ίδιος και στο ποδόσφαιρο και στο μπάσκετ ακόμα και στο βόλεϊ γυναικών.
Ο πρώτος νεκρός
Ο κύκλος του αίματος στην Ελλάδα ξεκίνησε τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου του 1983, με τον 18χρονο Άρη Δημητριάδη, ο οποίος μετά από επίθεση που δέχτηκε στην περιοχή του Χαριλάου στη Θεσσαλονίκη, από οπαδούς του ΑΡΗ, άφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ.
Ο 18χρονος αθλητής ποδηλασίας, έκανε βόλτα με δύο φίλους του στην περιοχή, όταν αστειεύτηκε για το αποτέλεσμα του ΠΑΟ – ΑΡΗΣ, το οποίο είχε λήξει 5-1 υπέρ των πρασίνων. Το αστείο του όμως, το οποίο απευθυνόταν στους φίλους του, το άκουσε και μία διερχόμενη παρέα τριών ατόμων που του όρμησαν και ξεκίνησαν να τον χτυπούν άγρια, αρχικά με μπουνιές και κλωτσιές και αργότερα με μαχαίρια. Ο Ηρακλής, ένας από την παρέα του Άρη, όντας κι αυτός χτυπημένος και πεσμένος στο έδαφος, έβλεπε τον φίλο του να δέχεται βάναυσα χτυπήματα στο κεφάλι μέχρι να χάσει τις αισθήσεις του στο πεζοδρόμιο, στη συμβολή της οδού Πλαταιών και Μαρασλή. Ο 18χρονος οδηγήθηκε στο νοσοκομείο όπου και άφησε την τελευταία του πνοή μετά από 110 ώρες άνισης μάχης με τον θάνατο.
Φωτοβολίδα στην καρωτίδα
Την Κυριακή 26 Οκτωβρίου του 1986, ο 29χρονος καθηγητής Χαράλαμπος Μπλιώνας άφηνε την τελευταία του πνοή στο γήπεδο «Αλκαζάρ» της Λάρισας. Λίγες ώρες νωρίτερα ο ίδιος είχε χάσει το ΚΤΕΛ για Αθήνα όπου και έμενε. Οι ώρες μέχρι το επόμενο δρομολόγιο ήταν αρκετές και έτσι επέλεξε να πάει στο γήπεδο της ΑΕΛ και να παρακολουθήσει την αναμέτρηση των βυσσινί με τον ΠΑΟΚ.
Το κλίμα ανάμεσα στους οπαδούς των δύο ομάδων ήταν τεταμένο και λίγο πριν την έναρξη του αγώνα εκτοξεύθηκαν από την πλευρά των δικεφάλων, τρεις ναυτικές φωτοβολίδες. Οι δύο πρώτες έπεσαν στο έδαφος, η τρίτη όμως χτύπησε στα κάγκελα της Θύρας 1, άλλαξε τροχιά και καρφώθηκε στο λαιμό του Χαράλαμπου Μπλιώνα. Ο 29χρονος σωριάστηκε αιμόφυρτος ενώ η φωτοβολίδα καιγόταν ακόμα στο λαιμό του κόβοντάς του την καρωτίδα. Ο κόσμος έσπευσε να τον σκεπάσει με ρούχα προκειμένου να σβήσει η φωτιά.
Εγκληματική αμέλεια, το γεγονός ότι στο γήπεδο δεν υπήρχε ασθενοφόρο, πράγμα που καθυστέρησε την μεταφορά του στο νοσοκομείο, η οποία τελικά έγινε πάνω σε διαφημιστική πινακίδα σε αγροτικό όχημα. Όταν έφτασε στο νοσοκομείο διαπιστώθηκε ο θάνατος του. Συγκλονιστικό είναι πως ο αγώνας διεξήχθη κανονικά. Για τον θάνατο του Χ. Μπλιώνα συνελήφθη και καταδικάστηκε ο 19χρονος τότε οπαδός του ΠΑΟΚ Βασίλης Θεοδωρίδης.
Φωτοβολίδα στην κοιλιά
Στις 13 Ιανουαρίου 1991 ο 17χρονος οπαδός του Ολυμπιακού, Γιώργος Παναγιώτου, έχασε τη ζωή του καθώς δέχτηκε ναυτική φωτοβολίδα στην κοιλιά, λίγο πριν την έναρξη του αγώνα ΑΕΚ – ΟΣΦΠ στη Νέα Φιλαδέλφεια. Σύμφωνα με την έκθεση της Αστυνομίας, δέχθηκε στην κοιλιά φωτοβολίδα που εκτόξευσε άγνωστος εναντίον της διμοιρίας ΜΑΤ που βρισκόταν μπροστά από 2.000 οπαδούς του Ολυμπιακού ενώ η πορεία είχε φτάσει στη διασταύρωση των οδών Σεβαστείας και Μενεμένης. Η διμοιρία την απέφυγε και η φωτοβολίδα κατέληξε στην κοιλιά του Γ. Παναγιώτου.
Ο 17χρονος μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, όπου όμως άφησε λίγο αργότερα την τελευταία του πνοή, παρά τη «μάχη» που έδωσαν οι γιατροί για να τον κρατήσουν στη ζωή.
Στους γονείς του επιστράφηκαν ένα μπλουζάκι με μια τρύπα στο ύψος της κοιλιάς, ένα κασκόλ του Ολυμπιακού, ένα ζευγάρι γυαλιά και ένα διπλωμένο εισιτήριο που έγραφε: «Κυριακή 13-1-91, Στάδιο Ν. Φιλαδέλφειας, πρωτάθλημα Α’ Εθνικής. Ώρα 14.45. Ποδοσφαιρικός αγώνας ΑΕΚ – Ολυμπιακός. Θύρα 21. Δρχ. 1.000»
Κάηκαν ζωντανοί
Στις 10 Απριλίου 1991, τέσσερις οπαδοί του ΠΑΟΚ επέστρεφαν από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη με το αυτοκίνητο, μετά από τον χαμένο τελικό κυπέλλου της ομάδας τους με τον Πανιώνιο στο μπάσκετ.
Στο 24ο χιλιόμετρο της Εθνικής και αφού οι τέσσερις παοκτσήδες είχαν βγάλει από το παράθυρο ένα κασκόλ της ομάδας τους, δέχτηκαν μία βόμβα μολότοφ από όχημα που βρισκόταν πίσω τους.
Ο οδηγός και ο συνοδηγός κατάφεραν να βγουν από το φλεγόμενο αυτοκίνητο και να σωθούν έχοντας υποστεί κάποια εγκαύματα. Δεν συνέβη το ίδιο όμως για τον ο 21χρονο Ευθύμιο Λιάκα και ο 25χρονο Κώστα Ντόλια που βρίσκονταν στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου όπου και εγκλωβίστηκαν με αποτέλεσμα να καούν ζωντανοί.
Τρεις μαχαιριές μέσα στο αυτοκίνητο
Μέσα στο αυτοκίνητό του στην κεντρική πλατεία της Γλυφάδας, ένα χιλιόμετρο μακριά από το κλειστό της Γλυφάδας, το οποίο χρησιμοποιούσε ως έδρα ο Παναθηναϊκός, μαχαιρώθηκε στις 12 Απριλίου του 1995 ο 25χρονος Γιώργος Καρνέζης, κάτοικος Ζωγράφου και οπαδός του Τριφυλλιού.
Η επίθεση σημειώθηκε λίγη ώρα μετά τη λήξη του 4ου τελικού της Α1 μπάσκετ μεταξύ Παναθηναϊκού και Ολυμπιακού και ο 25χρονος πέθανε στο Ιπποκράτειο την επόμενη μέρα. Ο θάνατός του παρά τις τρεις μαχαιριές στο ύψος της καρδιάς δεν ήταν ακαριαίος. Στο αυτοκίνητο δεν ήταν μόνος του, αλλά μαζί με φίλους του οι οποίοι είπαν μετέπειτα ότι τους μπλόκαραν τις πόρτες και τους επιτέθηκαν.
Η υπόθεση Φιλόπουλου
Ίσως η πιο γνωστή υπόθεση οπαδικής βίας μέχρι και τη δολοφονία του Άλκη Καμπανού, είναι η δολοφονία του 22χρονου οπαδού του Παναθηναϊκού, Μιχάλη Φιλόπουλο στο «ραντεβού θανάτου» στην Παιανία στις 29 Μαρτίου του 2007 με αφορμή ένα παιχνίδι βόλεϊ μεταξύ των γυναικείων ομάδων των «αιωνίων».
Το ραντεβού που δόθηκε στη Λεωφόρο Λαυρίου μεταξύ περίπου 500 οπαδών του ΠΑΟ και του ΟΣΦΠ συνοδεύτηκε από ρόπαλα, κοντάρια, μολότοφ, μαχαίρια, σιδερογροθιές, γκλοπ, αεροβόλα όπλα φωτοβολίδες και τυφλό φανατισμό.
Ο Μιχάλης Φιλόπουλος δέχτηκε δύο χτυπήματα στο κεφάλι με σιδερολοστό και αφού έπεσε στο έδαφος δέχτηκε απανωτά χτυπήματα σε όλο το σώμα του ενώ μαχαιρώθηκε στους μηρούς. Διακομίστηκε στο ΚΑΤ όπου και διαπιστώθηκε ο θάνατός του. «Βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση από θλων αμβλύ όργανο προκληθείσα και τραύματα στο κεφάλι και τους μηρούς από νύσσον άμα και τέμνον όργανο» ήταν το πόρισμα του ιατροδικαστή.
Τέσσερα άτομα κρίθηκαν ένοχα για το θάνατο του 22χρονου.
Νεκρός στην Κρήτη
Το 2011 στο Ηράκλειο Κρήτης, έχασε τη ζωή του ο 21χρονος Γιάννης Ρουσάκης, μετά από προκαθορισμένου ραντεβού συμπλοκής ανάμεσα σε οπαδούς του Παναθηναϊκού και του ΟΦΗ.
Τα μαχαίρια δεν άργησαν να βγουν και σε αυτό το «ραντεβού» με αποτέλεσμα ο 21χρονος να τραυματιστεί θανάσιμα στον θώρακα.
Πέθανε προσπαθώντας να αμυνθεί
Στις 14 Σεπτεμβρίου του 2014 στο γήπεδο της Νέας Αλικαρνασσού στο Ηράκλειο της Κρήτης στην αναμέτρηση μεταξύ του γηπεδούχου Ηρόδοτου και του Εθνικού Πειραιά για το πρωτάθλημα της Γ΄ Εθνικής, έχασε τη ζωή του ο ο 46χρονος Κώστας Κατσούλης.
Λίγο πριν από τη λήξη του αγώνα μια ομάδα οπαδών του Ηροδότου εισέβαλε στην κερκίδα όπου βρίσκονταν οι φίλαθλοι του Εθνικού – μεταξύ των οποίων και παιδιά- και τους επιτίθενται με ξύλα, λοστούς και άλλα αντικείμενα. Κάποιοι εξ αυτών απομόνωσαν τον Κ. Κατσούλη ο οποίος προσπαθεί να αμυνθεί. Τον έριξαν κάτω και τον χτύπησαν άγρια με κλωτσιές και μπουνιές και μετά τον εγκατέλειψαν. Ο 46χρονος μεταφέρθηκε σε κωματώδη κατάσταση στο «Βενιζέλειο» και στη συνέχεια στο «401», όπου λίγες ημέρες αργότερα, στις 29 Σεπτεμβρίου εξέπνευσε.
Η υπόθεση πήρε και πολιτική χροιά καθώς, όπως κατήγγειλαν οι συγγενείς του θύματος, ο Κώστας είχε πλούσια δράση στον χώρο του αντιφασιστικού κινήματος και είχε στοχοποιηθεί πολλές φορές στο παρελθόν, ενώ επισήμαναν πως στη Νέα Αλικαρνασσό υπήρχαν επί χρόνια τα γραφεία και οι πυρήνες της Χρυσής Αυγής στο Ηράκλειο, η οποία είχε απήχηση σε πολλούς οπαδούς του Ηροδότου.
Παράλληλα, ο τότε βουλευτής της ΝΔ στο Ηράκλειο Λευτέρης Αυγενάκης έσπευσε να συμπαρασταθεί στη διοίκηση της ομάδας –και όχι στην οικογένεια του θύματος. Μάλιστα ο Λ. Αυγενάκης λίγες μέρες μετά έφερε το θέμα και στη Βουλή, ζητώντας την ανάκληση της βαθμολογικής τιμωρίας που επιβλήθηκε στον Ηρόδοτο.
Έτρεχε να ξεφύγει και τον πάτησε αυτοκίνητο
Στις 27 Απριλίου του 2017, ο 24χρονος οπαδός του ΠΑΟΚ Νάσος Κωνσταντίνου, έχασε τη ζωή του στην οδό Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη, κατά την επιστροφή του από τον αγώνα ποδοσφαίρου μεταξύ ΠΑΟΚ και Παναθηναϊκού.
Στο ύψος της Οδοντιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, και ενώ περπατούσε με έναν φίλο του, δέχθηκαν επίθεση από οπαδούς του Ηρακλή και στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν, ο 24χρονος διέσχισε κάθετα την οδό Αγίου Δημητρίου και παρασύρθηκε από διερχόμενο όχημα με αποτέλεσμα να μεταφερθεί στο νοσοκομείο Παπανικολάου με βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Λίγες μέρες αργότερα παρά τις προσπάθειες των γιατρών άφησε την τελευταία του πνοή.
Οι δύο οπαδοί του Ηρακλή καταδικάστηκαν πρωτόδικα, για θανατηφόρα έκθεση από κοινού και για το πλημμέλημα της απρόκλητης επικίνδυνης σωματικής βλάβης από κοινού, σε συνολική ποινή κάθειρξης εννέα ετών και οκτώ μηνών από το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Θεσσαλονίκης.
Η υπόθεση Τόσκο
Στις 5 Ιανουαρίου 2020 ο 28χρονος Βούλγαρος οπαδός της Botev Plovdiv – αδελφοποιημένο σωματείο με τον Άρη –Τόσκο Μποζαντζίσκι χάνει τη ζωή του όταν μετά από επίθεση που δέχτηκε από οπαδούς του ΠΑΟΚ, τον πάτησε αυτοκίνητο.
Ο 28χρονος, είχε επισκεφθεί τη Θεσσαλονίκη για να παρακολουθήσει τον ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ του Άρη και του ΠΑΟΚ. Σύμφωνα με τα όσα είπαν οι φίλοι του που ήταν μαζί, δέχτηκαν επίθεση από ομάδα ατόμων «που είχαν στα ρούχα τους το σήμα του ΠΑΟΚ», κοντά στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν, ο Τόσκο σκόνταψε, έπεσε στο έδαφος και δέχτηκε άγρια επίθεση από την παραπάνω ομάδα. Όσο τον χτυπούσαν εμφανίστηκε από την πλευρά των οπαδών ένα άσπρο ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο, με οδηγό γυναίκα και συνοδηγό άνδρα, το οποίο πέρασε με χαμηλή ταχύτητα πάνω από τον 28χρονο, που έχασε έτσι τη ζωή του.
Το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Θεσσαλονίκης καταδίκασε με ποινή κάθειρξης 7 ετών την 27χρονη οδηγό του αυτοκινήτου, με συνολική ποινή φυλάκισης 7,5 ετών τον 49χρονο φίλο της και με ποινές φυλάκισης από 3 έτη έως 4,5 έτη τους υπόλοιπους 6 οπαδούς του ΠΑΟΚ.
