Τεράστιες οι συνέπειες από τις περικοπές Βρούτση – Κουτρουμάνη το 2012 μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η κυβέρνηση εμφανίζεται πρόθυμη να συμπεριλάβει στη ρύθμιση για επιστροφή των αναδρομικών από τις περικοπές του 2012, κατ’ εφαρμογήν της απόφασης του ΣτΕ, όσο το δυνατόν περισσότερους συνταξιούχους, αλλά, όπως ξεκαθάρισε ο υπουργός Επικρατείας Γ. Γεραπετρίτης, αυτό θα εξαρτηθεί από «τη γενικότερη δημοσιονομική στρατηγική». Βρούτσης και Σταϊκούρας αποφεύγουν να πάρουν συγκεκριμένη θέση και μιλούν με γενικότητες.
Πρόκειται για την πλήρη εφαρμογή της παροιμίας «έβαλαν τον λύκο να φυλάει τα πρόβατα». Ο λόγος για τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για τα αναδρομικά των συνταξιούχων που στην ουσία δίνουν πάσα στην κυβέρνηση προκειμένου να δει τι θα κάνει με τις παράνομες περικοπές του 2012.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, ο νυν υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Γιάννης Βρούτσης καλείται να άρει τις συνέπειες που επέφεραν οι παράνομες αποφάσεις για περικοπές συντάξεων και δώρων των συνταξιούχων που είχαν πάρει οι τότε υπουργοί Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Γιώργος Κουτρουμάνης (τον Φεβρουάριο 2012 με τον νόμο 4051) και Γ. Βρούτσης (τον Νοέμβριο 2012 με τον νόμο 4093)! Πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο το οποίο ακριβώς γι’ αυτές τις αντισυνταγματικές ρυθμίσεις περικοπής συντάξεων είχε λάβει το προσωνύμιο «ο Προκρούστης των ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων».
Κοίτα ποιος λέει ότι θα σεβαστεί τις αποφάσεις
Τώρα ο Γ. Βρούτσης δηλώνει (όπως και άλλα στελέχη της κυβέρνησης Μητσοτάκη) ότι θα σεβαστεί τις αποφάσεις των δικαστηρίων. Ερχεται συνεπώς ο άνθρωπος που κουρέλιασε το σύνταγμα και ποδοπάτησε εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους χειροτερεύοντας την ποιότητα ζωής τους να δηλώσει ότι θα σεβαστεί όλα αυτά που είχε κουρελιάσει.
Η κατρακύλα όλων αυτών που προκάλεσαν τα προβλήματα στην πραγματική οικονομία (η μείωση της αγοραστικής δύναμης των συνταξιούχων είναι βασική συνιστώσα της πτώσης της εσωτερικής ζήτησης που έφερε το κλείσιμο τόσων επιχειρήσεων από το 2010-2014) συνεχίζεται ακόμη και σήμερα που το ΣτΕ έδωσε ψίχουλα σε σχέση με τις αντισυνταγματικές περικοπές των Βρούτση – Κουτρουμάνη.
Αγοράζουν χρόνο κοροϊδεύοντας
Έτσι το οικονομικό επιτελείο δηλώνει παντοιοτρόπως ότι πρόθεσή του είναι να πάρουν τα αναδρομικά του εντεκάμηνου όλοι οι συνταξιούχοι και όχι μόνο όσοι έχουν ασκήσει αγωγές. Όλο αυτό γίνεται για λόγους κατευνασμού καθότι:
• Είναι τεράστιο το πολιτικό κόστος να οδηγηθούν οι συνταξιούχοι σε μαζικές αγωγές (κάτι παρόμοιο έγινε το 2018 και το πλήρωσε αδρά ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2019).
• Υπάρχει κίνδυνος να «μπουκώσουν» τα διοικητικά δικαστήρια αν υποδεχτούν περί τις 2,2 εκατομμύρια αγωγές εις βάρος του ελληνικού δημόσιου.
• Τον ίδιο κίνδυνο αντιμετωπίζουν εν μέσω θέρους και πανδημίας και οι διοικητικές υπηρεσίες του ΕΦΚΑ από τα εκατομμύρια των συνταξιούχων που θα θελήσουν να διακόψουν την παραγραφή με την κατάθεση αιτήσεων στον ΕΦΚΑ (το 2018 οι ίδιες υπηρεσίες υποδέχτηκαν πάνω από 1 εκατομμύριο παρόμοιες αιτήσεις για τους «λανθασμένους» υπολογισμούς στον επανυπολογισμό των συντάξεων).
Υπό τον όρο των δημοσιονομικών
Έπειτα από όλα τα παραπάνω λοιπόν έρχεται ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης να δηλώσει ότι «πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης είναι να υπάρξει μια ρύθμιση που θα καταλαμβάνει κατά το δυνατόν το μεγαλύτερο μέρος των συνταξιούχων και όχι μόνον εκείνους που προσέφυγαν». Για τον Γ. Γεραπετρίτη η κυβέρνηση «θα εντάξει τη συμμόρφωση στην απόφαση του ΣτΕ μέσα στη γενικότερη δημοσιονομική στρατηγική». Στο ίδιο μήκος κύματος ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας μιλάει για σεβασμό των δικαστικών αποφάσεων και υλοποίησή τους. «Θα μελετήσουμε την απόφαση έτσι ώστε να ενημερώσει το υπουργείο Εργασίας το υπουργείο Οικονομικών ποιο είναι το δημοσιονομικό κόστος. Θα δούμε τις δυνατότητες που έχει η χώρα και όταν θα είμαστε έτοιμοι θα κάνουμε ανακοινώσεις. Εμείς θα αποτιμήσουμε το δημοσιονομικό κόστος» επισήμανε σχετικά ο Χρ. Σταϊκούρας.
Από την άλλη, ο «Προκρούστης των ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων» Γ. Βρούτσης ανέφερε ότι «μελετάμε τη σημερινή απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και, συνεκτιμώντας τις δημοσιονομικές δυνατότητες και αντοχές της εθνικής μας οικονομίας, η κυβέρνηση θα ανακοινώσει τον χρόνο και τον τρόπο υλοποίησης της απόφασης αυτής».
Κατευνασμός των συνταξιούχων
Τι κυριαρχεί σε αυτό τον ορυμαγδό δηλώσεων (όλες γίνονται στον Σκάι); Από τη μία η προσπάθεια κατευνασμού των συνταξιούχων και από την άλλη η δημιουργία ενός θολού τοπίου χωρίς ξεκάθαρη θέση για το τι μέλλει γενέσθαι. Το μόνο που αφήνεται να εννοηθεί, πάντα με διαρροές σε φίλια μέσα ενημέρωσης, είναι ότι η κυβέρνηση προσανατολίζεται σε οριζόντια λύση ώστε να δοθούν τα αναδρομικά σε όλους τους συνταξιούχους, ανεξαρτήτως αν έχουν προσφύγει δικαστικά ή όχι.
Πρόκειται για προφανή στρατηγική μιας κυβέρνησης που, όπως και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τρέφεται με ψέματα και ζει μόνο επικοινωνιακά… Τούτο είναι εύκολο να αποδειχτεί καθόσον οι αρμόδιοι υπουργοί λένε τώρα ότι μελετούν το δημοσιονομικό κόστος. Ωστόσο γεννάται το εξής ερώτημα: τα πράγματα ήταν σχεδόν σαφή από την αρχή. Αλλωστε την πιλοτική δίκη την προκάλεσε ο ΕΦΚΑ και συζητήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2020, ενώ και το κόστος είναι δεδομένο (φτάνει στα 4 δισ. ευρώ).
Αν είναι έτσι τα πράγματα (που μόνο έτσι είναι), τότε γιατί ο αρμόδιος υπουργός Χρ. Σταϊκούρας περιμένει τον Γ. Βρούτση να του πει τώρα το δημοσιονομικό κόστος; Γιατί αφήνουν να δημιουργείται θολό τοπίο ως προς το πόσοι θα λάβουν τα χρήματα και πώς με διαρροές σε φίλια μέσα ενημέρωσης, τα οποία λαμβάνουν περίπου ως ευαγγέλιο όσα λένε οι υπουργοί; Σύνθετες ερωτήσεις, εύκολες απαντήσεις για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ. Η κυβέρνηση αγοράζει πολιτικό χρόνο ενόψει των επικείμενων πρόωρων εκλογών που θα φέρουν η αδυναμία να διαχειριστεί την οικονομία και η πολυεπίπεδη αποτυχία της σε όλους τους κοινωνικούς τομείς.
Η παγίδα του δημόσιου χρέους
Με ανοικτό το μέτωπο της κατακρήμνισης του ΑΕΠ λόγω πανδημίας και της συμφωνίας για αύξηση του ΑΕΠ το 2021 κατά 3,5%, η απόφαση του ΣτΕ και η συνεπαγόμενη καταβολή των 4 δισ. στους συνταξιούχους σημαίνουν στα δημόσια λογιστικά ότι ο κρατικός κορβανάς θα επιβαρυνθεί με ένα ποσό που θα αντιστοιχεί σε περίπου 2,3% του ΑΕΠ. Αν λοιπόν το έλλειμμα του πρωτογενούς προϋπολογισμού εκτιμάτο σε 4% του ΑΕΠ πριν από την απόφαση και με δεδομένο ότι θα υπάρξει οριζόντια αντιμετώπιση της καταβολής, τότε για το 2020 θα διαμορφωθεί σε 6,3%. Με δεδομένο λοιπόν ότι έχει εγγραφεί ως πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% δημοσιονομικός στόχος για το 2020, τότε η απόκλιση αγγίζει το 10%. Αυτό φέρνει με τη σειρά του επιβάρυνση του δημόσιου χρέους, συνεπώς πιθανή υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας. Αν συμβεί αυτό, θα επέλθει ως αποτέλεσμα η αύξηση του κόστους δανεισμού από τις αγορές σε μια εποχή που έχουν διαλυθεί λόγω των μέτρων κοινωνικού αποκλεισμού όλες οι χρηματοροές προς τον κρατικό κορβανά… Τι σημαίνει αυτό; Πολύ απλά ένα βήμα πιο κοντά στο νέο μνημόνιο που ήδη χτυπά τις πόρτες της Ελλάδας και ρίχνει βαριά τις μαύρες φτερούγες του πάνω από την ελληνική οικονομία για το 2021…
Πολλοί βέβαια θα πουν ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα δώσει τα χρήματα με δόσεις σε βάθος πενταετίας. Ωστόσο αυτοί που γνωρίζουν θα απαντήσουν ότι έτσι και αλλιώς θα πρέπει να εγγραφεί αυτό το κόστος στα δημόσια λογιστικά. Η αβελτηρία της κυβέρνησης Μητσοτάκη σε όλους τους τομείς της οικονομίας (ας μην ξεχνάμε την πτώση κατά 7,2% της βιομηχανικής παραγωγής τον προηγούμενο Νοέμβριο, όταν δεν είχε εμφανιστεί ο SARS-CoV2) μαζί με τις επιλογές Βρούτση στο μακρινό 2012 που πληρώνει τώρα η χώρα μας φέρνει φαλκίδευση της αναβάθμισης του αξιόχρεου της ελληνικής οικονομίας (που με τόσο κόπο είχε χτίσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ), το οποίο σημαίνει ότι δεν θα μπορεί σε κανονικό πρόγραμμα (QE) η Ελλάδα να δανείζεται φτηνά και θα αναγκαστεί έτσι να προσφύγει στη μέγγενη των δημοσιονομικών προσαρμογών του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Δύσκολα θα πέσουν στην Ευρώπη οι αποφάσεις του ΣτΕ
Ανοικτό αφήνουν πολλοί συνταξιούχοι αλλά και οι συνδικαλιστικές τους ενώσεις το ενδεχόμενο προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) ώστε να καταδικαστεί η Ελλάδα για την απόφαση της ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με τις παράνομες περικοπές των συντάξεων το 2012. Ουσιαστικά προαναγγέλλεται (μόλις βγουν τα πλήρη κείμενα των αποφάσεων του ΣτΕ για τα αναδρομικά) η προσφυγή εναντίον της Ελλάδας με το αιτιολογικό ότι οι σύνεδροι του ΣτΕ παραβίασαν το άρθρο 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) που αναφέρεται στο δικαίωμα των συνταξιούχων στη χρηστή απονομή της δικαιοσύνης.
Το άρθρο αυτό ορίζει ότι κάθε πρόσωπο έχει το δικαίωμα να δικαστεί η υπόθεσή του δικαίως, δημόσια και εντός λογικής προθεσμίας από ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο που λειτουργεί νόμιμα. Στην πραγματικότητα οι δικηγόροι των συνδικαλιστικών ενώσεων θεωρούν ότι δεν υπήρξε δίκαιη απονομή της δικαιοσύνης, καθότι οι αποφάσεις του ΣτΕ έχουν νομικές πλημμέλειες εις βάρος των συνταξιούχων. Πάντως αυτό που πρέπει να γνωρίζουν όσοι προσφύγουν στις διαδικασίες του ΕΔΔΑ είναι ότι σε καμία περίπτωση το ευρωπαϊκό δικαστήριο δεν δύναται να ακυρώσει την απόφαση ενός εθνικού δικαστηρίου (εν προκειμένω του ΣτΕ). Αν διαπιστωθεί παραβίαση του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ, τότε αυτό που μπορεί να πράξει είναι να επιδικάσει αποζημίωση στους προσφεύγοντες, το ύψος της οποίας θα είναι εύλογο και πάντως ουδείς μπορεί να το προκαθορίσει.
Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι οι εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις δεν… ιδρώνουν από τις καταδίκες στο ΕΔΔΑ. Η Ελλάδα παραμένει ψηλά στη λίστα των χωρών με τις περισσότερες καταδίκες. Σύμφωνα με τα στοιχεία, σε σύνολο 884 αποφάσεων του ΕΔΔΑ για το δικαστικό έτος 2019 (μείωση από τις 1.014 το 2018), οι 24 αφορούσαν την Ελλάδα (σε σύγκριση με 35 αποφάσεις το 2018). Ωστόσο μόλις σε μία απόφαση δικαιώθηκαν οι θέσεις της ελληνικής πολιτείας. Στις υπόλοιπες 23 η Ελλάδα καταδικάστηκε για παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
