Μετά τον Συνήγορο του Πολίτη, πυρ από ειδικούς και επιστήμονες: Αντισυνταγματικός και ανεφάρμοστος ο κανονισμός της κυβέρνησης.
Σφοδρές αντιδράσεις από εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων έχει προκαλέσει η εφαρμογή του νέου κανονισμού πυροπροστασίας για όσα ακίνητα βρίσκονται μέσα ή κοντά σε δασικές εκτάσεις. Πρόκειται για τον κανονισμό που υιοθετήθηκε με κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ) των υπουργών Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Εσωτερικών και Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας και ζητεί από τους ιδιοκτήτες ακινήτων να συμμορφωθούν με ένα πλήθος απαιτήσεων, υπό το πρίσμα «υποχρεωτικών μέτρων» για τα οποία κάθε ιδιοκτήτης θα πρέπει να πληρώσει βαρύ οικονομικό τίμημα από την τσέπη του.
Δείτε επίσης: O Συνήγορος του Πολίτη αδειάζει την κυβέρνηση για την υποχρεωτική πυροπροστασία ακινήτων και τα πρόστιμ
Αδιανόητα πρόστιμα
Μάλιστα σε περίπτωση που ο ιδιοκτήτης δεν συμμορφωθεί είναι αντιμέτωπος με εξοντωτικά πρόστιμα που ξεκινούν από 1.000 ευρώ και μπορεί να φτάσουν έως 54.000 ευρώ, ενώ προβλέπεται ακόμη και ποινή φυλάκισης ύψους δύο ετών. Παράγοντες της αγοράς ακινήτων, νομικοί και ειδικοί σε ζητήματα δασοπροστασίας και δασοπυρόσβεσης επισημαίνουν στο Documento ότι η κυβέρνηση ουσιαστικά μετακυλίει τις πάσης φύσεως ευθύνες, κυρίως ποινικές και αστικές, στους πολίτες σε ενδεχόμενη πρόκληση πυρκαγιάς αντί να φροντίσει για την αλλαγή του μοντέλου δασοπυρόσβεσης και για την οργάνωση πιο αποτελεσματικού μηχανισμού πρόληψης και αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών. Επιπλέον, όπως επισημαίνουν, τα υποχρεωτικά μέτρα που επιβάλλει η ΚΥΑ είναι πρακτικά ανεφάρμοστα, καθώς συνεπάγονται υπέρογκα κόστη τα οποία δεν μπορεί να σηκώσει η συντριπτική πλειονότητα των μικρών ιδιοκτητών. Τονίζουν μάλιστα ότι η νέα ΚΥΑ εγείρει σοβαρά ζητήματα αντισυνταγματικότητας, ενώ κάνουν λόγο και για «ισχυρή και απρόσμενη παρέμβαση στον πυρήνα του δικαιώματος ιδιοκτησίας». Ζητήματα συνταγματικότητας έχει ήδη θέσει ο Συνήγορος του Πολίτη Ανδρέας Ποττάκης με επιστολή που απηύθυνε στους αρμόδιους υπουργούς, ζητώντας μεταξύ άλλων «τα υφιστάμενα ακίνητα να εξαιρεθούν από την εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων».
Δεν είναι τυχαίο ότι μετά τη θύελλα των αντιδράσεων η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ προσωρινά ανέκρουσε πρύμναν, λέγοντας ότι αυτό που προέχει για φέτος είναι «οι καθαρισμοί και τα κλαδέματα» και όχι τα υπόλοιπα μέτρα που προβλέπει η ΚΥΑ.
Τι προβλέπει η ΚΥΑ
Ο νέος κανονισμός προβλέπει ότι από τη φετινή αντιπυρική περίοδο (άρχισε την 1η Μαΐου) όλοι οι ιδιοκτήτες κτιρίων, από μαντριού μέχρι κατοικίας, σε εκτάσεις που βρίσκονται μέσα ή σε απόσταση ως 300 μέτρων από δάση, δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις, περιαστικό πράσινο ή κηρυγμένες αναδασωτέες εκτός ή και εντός σχεδίου υποχρεούνται να ζητήσουν από ειδικούς μηχανικούς να τους φτιάξουν έκθεση αξιολόγησης επικινδυνότητας για το κτίριό τους και τεχνική έκθεση η οποία θα περιλαμβάνει τα μέτρα πυροπροστασίας που οφείλουν να λάβουν βάσει του συγκεκριμένου κανονισμού. Ακολούθως οι ιδιοκτήτες πρέπει να εφαρμόσουν τα μέτρα αυτά και να υποβάλουν υπεύθυνη δήλωση στον οικείο δήμο με την οποία θα βεβαιώνουν ότι τα εφάρμοσαν.
Τα μέτρα που οφείλουν να λάβουν οι ιδιοκτήτες είναι να περιφράξουν όλα τα κτίσματα στις προαναφερόμενες εκτάσεις με συμπαγή τοίχο από μπετόν αρμέ και υψηλό συρματόπλεγμα ως 1,5 μέτρο, να βάλουν πυρίμαχο κέλυφος και πυρίμαχα κουφώματα στα ακίνητά τους, να κόψουν όλα τα δέντρα και φυτά κοντά στο κτίριο –ακόμη και τις κληματαριές σκίασης–, να κλαδεύουν κάθε χρόνο τα δέντρα τους βάσει δοσμένων μαθηματικών τύπων κ.ά. Ας δούμε όμως τι λένε στο Documento οι ειδικοί για την εφαρμογή αυτών των μέτρων.
«Πρόχειρες και αιφνιδιαστικές διατάξεις»
Μάνος Κρανίδης
Πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ και γραμματέας ενημέρωσης Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ)
Στα μέσα Μαρτίου, αιφνιδιαστικά και άναρχα, χωρίς καμία διαβούλευση και προετοιμασία, τα υπουργεία Ενέργειας & Περιβάλλοντος και Πολιτικής Προστασίας δημοσίευσαν ξαφνικά υπουργική απόφαση εφαρμογής του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων που αφορά τη σύνταξη αξιολόγησης επικινδυνότητας, τεχνικών εκθέσεων και εφαρμογής μέτρων ενεργητικής ή παθητικής πυροπροστασίας των δομημένων ακινήτων που είναι όμορα ή σε απόσταση 300 μ. από δημόσιες δασικές εκτάσεις, με πρώτη καταληκτική ημερομηνία την 31η Μαρτίου, πρώτη παράταση μέχρι 26 Απριλίου, δεύτερη παράταση μέχρι 10 Μαΐου και τρίτη παράταση μέχρι 21 Ιουνίου, και κανείς δεν έχει αντιληφθεί μέχρι πότε και εάν ισχύει ή θα εφαρμοστεί πλέον για φέτος. Πραγματικά προκαλεί εντύπωση μια τέτοια πρόχειρη και βεβιασμένη αντιμετώπιση ενός σημαντικού ζητήματος όπως η πυρασφάλεια των εκατομμυρίων δομημένων ακινήτων κοντά σε δασικές εκτάσεις, που απαιτεί έγκαιρη και ουσιαστική προετοιμασία. Ολα αυτά τίθενται σε ελάχιστο χρόνο πριν από τη λήξη της τρίτης παράτασης της σχετικής προθεσμίας, με την οποία ορίζονται διαδικασίες και προθεσμίες σημαντικού οικονομικού κόστους που είναι αδύνατο να τηρηθούν τόσο από τους πολίτες όσο και από τις αρμόδιες υπηρεσίες των δήμων, ενώ δεν υφίσταται ακόμη η προβλεπόμενη ηλεκτρονική πλατφόρμα καταχώρησής τους ούτε υπάρχουν οι αρμόδιες τριμελείς επιτροπές των δήμων και οι λοιπές υποχρεώσεις τους για την εφαρμογή της διάταξης όπως η αξιολόγηση των οικισμών. Μια διάταξη που αφορά και επιβαρύνει εκατομμύρια συμπολίτες μας σε όλους τους δήμους σε όλη την Ελλάδα, δυστυχώς με ελάχιστη σχεδόν μηδενική εφαρμογή. Κρίμα σε ένα τέτοιο σημαντικό ζήτημα να εκλείπουν η μεθοδική οργάνωση, η ουσία και ο έγκαιρος, ρεαλιστικός, απλός σχεδιασμός και για άλλη μια φορά να αιφνιδιάζονται και να επιβαρύνονται εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων. Αλήθεια, οι κρατικές υπηρεσίες έχουν υλοποιήσει τα μέτρα πυροπροστασίας των ίδιων των δημόσιων δασών;
«Ανεφάρμοστη η επιβολή προστίμων»
Ελευθέριος Σταματόπουλος
Δασολόγος
Είναι αλήθεια πως με τις αποφάσεις και τους κανονισμούς για την αντιπυρική προστασία πολύ μεγάλο μέρος των ευθυνών μεταφέρεται στους πολίτες-ιδιοκτήτες των ακινήτων.
Εάν μετρήσουμε όσα λέει ο νόμος, θα πρέπει να γίνουν αντιπυρικές λωρίδες πλάτους δέκα μέτρων γύρω από όλους τους οικισμούς της χώρας. Χωρίς τις πόλεις, μιλάμε για 9.400 χωριά σε όλη την Ελλάδα. Εχουμε υπολογίσει πως αν αποψιλώσουμε ζώνες δέκα μέτρων για κάθε χωριό ή οικισμό και με δεδομένο πως αντιστοιχούν κατά μέσο όρο 60 στρέμματα και περίπου 400 ευρώ που κάνουν όλες αυτές οι εργασίες (υλοτομία, μεταφορά ξύλου κ.λπ.), μας βγαίνουν 215.000.000 ευρώ για όλη τη χώρα. Ξεκινήσαμε ανάποδα. Πρέπει να ξεκινήσουμε από την αλλαγή του μοντέλου δασοπυρόσβεσης και μετά να πάμε στα θέματα αποκατάστασης – πρόληψης.
Πολλά άλση θεωρούνται εγκλωβισμένοι δασικοί θύλακες και διέπονται από τη δασική νομοθεσία. Για να φέρω ένα παράδειγμα, τέτοια άλση είναι ο Εθνικός Κήπος, το Πεδίον του Αρεως, το Αλσος Νέας Φιλαδέλφειας κ.ά. Με βάση όσα έχει εξαγγείλει ο κ. Σκυλακάκης, όλοι οι κάτοικοι-ιδιοκτήτες ακινήτων γύρω από αυτά, αν δεν έχουν κάνει σχέδιο πυροπροστασίας, θα φάνε πρόστιμο.
Επίσης το σχέδιο το καταθέτουν μέσω μιας πλατφόρμας η οποία δεν λειτουργεί για το 70% των περιπτώσεων. Γιατί; Διότι δεν έχει ολοκληρωθεί το κτηματολόγιο. Αν πάει κάποιος και χτυπήσει τον Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου του μπορεί να τον πετάξει έξω! Ακόμη και με συντεταγμένες να το καταχωρήσει κανείς και πάλι μπορεί να τον πετάξει.
Επιπλέον θεωρώ ότι η επιβολή προστίμων είναι ανεφάρμοστη, ενώ δεν υπάρχει και ο μηχανισμός γι’ αυτό, καθώς οι δήμοι είναι απρόθυμοι να το τρέξουν ενώ οι δασικές υπηρεσίες είναι τραγικά υποστελεχωμένες.
«Λανθασμένα και αναποτελεσματικά»
Δημήτρης Πετρόπουλος
Πρόεδρος ΔΣ ΠΟ Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (ΕΜΔΥΔΑΣ)
Η ΚΥΑ κινείται στην κατεύθυνση της «ατομικής ευθύνης» των ιδιοκτητών ακινήτων, φορτώνοντάς τους με πρόσθετες επιβαρύνσεις, οικονομικές και διοικητικές. Επιβάλλει υποχρεωτικά μέτρα, ακόμη και πρακτικά ανεφάρμοστα, που συνεπάγονται υπέρογκα κόστη τα οποία είναι μη αντιμετωπίσιμα από μικρούς ιδιοκτήτες των χαμηλότερων οικονομικών στρωμάτων, συνοδευόμενα από εξοντωτικά πρόστιμα από €1.000 έως €54.000 ή/και ποινή διετούς φυλάκισης. Μέτρα τα οποία μάλιστα καταγγέλλονται εν μέρει ως λανθασμένα και αναποτελεσματικά από πλήθος φορέων και επιστημόνων. Επιβαρύνει τους ελάχιστους μηχανικούς των υποστελεχωμένων δήμων με τεράστιες ευθύνες και πρόσθετα και ασαφή καθήκοντα επιτήρησης και ελέγχου χιλιάδων ιδιοκτησιών ανά δήμο. Πολλά από τα μέτρα πυροπροστασίας, που μέσω της ΚΥΑ επιβαρύνουν τελικά τους πολίτες-ιδιοκτήτες ακινήτων και η ευθύνη τους μεταφέρεται στους «αρμόδιους τεχνικούς επιστήμονες» της ΚΥΑ, οφείλουν να αποτελούν ευθύνη της πολιτείας, όπως ορθά επισημαίνει και ο Συνήγορος του Πολίτη. Φοβάμαι ότι στόχος της είναι η μελλοντική αποφυγή αποζημιώσεων της πολιτείας προς τους πολίτες σε περιπτώσεις καταστροφικών πυρκαγιών και όχι η πραγματική πυροπροστασία, η οποία απαιτεί τη συνεργασία πολιτών και διοίκησης.
«Μετακυλίουν στους πολίτες τις ευθύνες»
Ανδριανός Γκουρμπάτσης
Αντιστράτηγος πυροσβεστικής ε.α., δικαστικός πραγματογνώμονας
Η υποχρέωση που απορρέει από την υπ’ αριθμ. 20/2024 πυροσβεστική διάταξη για υποβολή δήλωσης καθαρισμού οικοπέδων και άλλων ακάλυπτων χώρων από τους ιδιοκτήτες στην εφαρμογή akatharista.apps.gov.gr και ειδικότερα δε στο Ειδικό Μητρώο Πυροπροστασίας Ακινήτων στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας θεσπίστηκε για να μετατεθούν στους πολίτες από το κράτος ενδεχόμενες ποινικές και άλλες ευθύνες σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς. Στην ίδια λογική κινείται και η ΚΥΑ με την οποία θεσπίστηκε ο Κανονισμός Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων. Πέραν των ευθυνών σε ενδεχόμενη πυρκαγιά οι υπόχρεοι θα πρέπει να προβούν σε μια ιδιαίτερα μεγάλη δαπάνη με αμφίβολα τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα για να υλοποιήσουν τα προβλεπόμενα μέτρα και μέσα και να ακολουθήσουν και εφαρμόσουν τις σχετικές διαδικασίες. Πέραν όμως του ότι εγείρονται ζητήματα νομιμότητας ή και συνταγματικότητας από τις ως άνω διατάξεις, όπως προσφάτως αποφάνθηκε ο Συνήγορος του Πολίτη, εκτιμώ ότι δεν θα εφαρμοστούν στην πράξη οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις λόγω υπερβολικού κόστους αλλά και πολυπλοκότητας της σχετικής διαδικασίας. Ωστόσο ο επιδιωκόμενος από το κράτος κατ’ έμμεσο τρόπο σκοπός επιτυγχάνεται, αφού μετακυλίονται πλέον στους πολίτες οι πάσης φύσεως ευθύνες, κυρίως ποινικές και αστικές, σε ενδεχόμενη πρόκληση πυρκαγιάς.
«Εγείρει ζητήματα αντισυνταγματικότητας»
Τάσος Βάππας
Δικηγόρος, γενικός γραμματέας ΠΟΜΙΔΑ
Είναι μια ισχυρή και απρόσμενη παρέμβαση στον πυρήνα του δικαιώματος ιδιοκτησίας και ως προς αυτού μπορεί να εγείρει ζητήματα αντισυνταγματικότητας. Στο ίδιο πνεύμα κινείται, όπως είδαμε, και ο Συνήγορος του Πολίτη. Ουσιαστικά με την ΚΥΑ επιχειρείται η μεταφορά της ευθύνης του δημοσίου στον πολίτη. Δηλαδή θέλουν να δημιουργήσουν ένα άλλοθι υπέρ της πολιτείας σε περίπτωση πυρκαγιάς, με το σκεπτικό ότι δεν έγιναν αυτά που έπρεπε από την πλευρά των πολιτών.
Ενα ακόμη ζήτημα που εγείρεται από νομικής άποψης είναι η επιβολή των προστίμων που προβλέπονται σε συνδυασμό με την αρχή της αναλογικότητας. Σύμφωνα με αυτήν, τα πρόστιμα που επιβάλλονται πρέπει να είναι ανάλογα του οφέλους και της πράξης που έγινε. Δηλαδή στην περίπτωση ενός οικοπέδου εκτός σχεδίου πόλεως το ίδιο το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει ότι ο δήμος έχει δικαίωμα μετά την παρέλευση της προθεσμίας, και αν κατόπιν καταγγελίας διαπιστώσει ότι δεν έχει καθαριστεί το ακίνητο, να μπει να το καθαρίσει. Από τη στιγμή που θα γίνει αυτό δεν μπορεί μετά να επιβληθεί πρόστιμο για παράδειγμα ύψους 40.000 ευρώ σε κάποιον ιδιοκτήτη επειδή δεν καθάρισε το ακίνητό του.
Διαβάστε επίσης:
Δολοφονία 11χρονης: Το χρονικό της φρίκης – Στον εισαγγελέα ο 37χρονος δράστης
Καιρός: Καμίνι η χώρα – Πού θα χτυπήσει «κόκκινο» ο υδράργυρος (LIVE)
Καύσωνας: Ποια σχολεία θα κλείσουν – Τα μέτρα για εργαζόμενους στο δημόσιο
Ερντογάν: Επίσκεψη σε Ισπανία και Ιταλία θα πραγματοποιήσει ο Τούρκος πρόεδρος τις επόμενες μέρες
