Επτά μήνες μετά την ψήφιση του νόμου για την «προώθηση του θεσμού της υιοθεσίας και αναδοχής», ο οποίος θεωρητικά άνοιγε τον δρόμο της αναδοχής και για τα ομόφυλα ζευγάρια στην Ελλάδα, τα εμπόδια φαίνεται να μην έχουν αρθεί πλήρως.
Αυτά αφορούν είτε εξωτερικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι ακόμη δεν έχουν καταρτιστεί τα εθνικά μητρώα στα οποία θα καταγράφονται οι ανάδοχοι γονείς και τα παιδιά, είτε εσωτερικούς, όπως τα βαθύτατα ριζωμένα έμφυλα στερεότυπα της ελληνικής κοινωνίας. Πολλά ομόφυλα ζευγάρια εξακολουθούν να διακατέχονται από διστακτικότητα, φόβο και αγωνία, με αποτέλεσμα να μην προχωρούν τελικά στην αίτηση αναδοχής.
Οπως εξηγεί στο Documento η Σοφία Κωνσταντέλια, πρόεδρος του Κέντρου Κοινωνικής Προστασίας της Περιφέρειας Αττικής, το ενδιαφέρον και οι ερωτήσεις αυξήθηκαν σημαντικά μετά την ψήφιση του νόμου.
«Πράγματι το τελευταίο διάστημα προσέρχονται αρκετά ομόφυλα ζευγάρια στις μηνιαίες ενημερώσεις κοινού που πραγματοποιούνται στην κεντρική υπηρεσία του κέντρου μας, στην οδό Τσόχα 5, κάθε πρώτη Τετάρτη του μήνα. Παρ’ όλα αυτά, η υποβολή των αιτήσεων δεν ακολουθεί τον ίδιο ρυθμό με την προσέλευση. Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί. Δεν αποκλείεται και το ενδεχόμενο εξετάζοντας τις υποχρεώσεις του θεσμού ορισμένοι να διαπιστώσουν ότι το είχαν φανταστεί διαφορετικά ή τελικά να κρίνουν τον εαυτό τους ανέτοιμο για μια τέτοια χρόνια διαδικασία, με σοβαρές δεσμεύσεις και υποχρεώσεις».
Ο φόβος της απόρριψης
Από την πλευρά της η Στέλλα Μπελλιά, πρόεδρος της οργάνωσης Οικογένειες Ουράνιο Τόξο, επισημαίνει τον μεγάλο φόβο των ομόφυλων ζευγαριών για την ενδεχόμενη απόρριψη του αιτήματός τους από τις κοινωνικές υπηρεσίες: «Ακόμη, καθώς η αναδοχή δεν ορίζει μια μόνιμη και οριστική γονεϊκή σχέση, πολλά ζευγάρια φοβούνται ότι κάποια στιγμή θα μπορούσε να απομακρυνθεί το παιδί από το ζευγάρι για να επιστρέψει στους βιολογικούς του γονείς» εξηγεί. Η ίδια ωστόσο τονίζει πως η δυνατότητα αναδοχής ενός παιδιού από δύο άτομα του ίδιου φύλου μπορεί να λειτουργήσει εκπαιδευτικά στην κοινωνία.
«Πιστεύουμε ακράδαντα ότι ένας οικογενειακός σχηματισμός μπορεί να είναι λειτουργικός ή δυσλειτουργικός και αυτό δεν έχει καθόλου να κάνει με τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου των γονέων και φροντιστών των παιδιών. Δεν είναι κριτήριο ο σεξουαλικός προσανατολισμός για το αν κά- ποιος είναι καλός ή κακός γονέας» συμπληρώνει η κ. Μπελλιά.
Μάλιστα το τελευταίο διάστημα οι κοινωνικοί λειτουργοί, οι ψυχολόγοι, οι γιατροί και όσοι επιστήμονες εμπλέκονται στο πρόγραμμα αναδοχής του Κέντρου Κοινωνικής Προστασίας της Περιφέρειας Αττικής έχουν μπει σε διαδικασία εκπαίδευσης έτσι ώστε να συμπληρώσουν τις γνώσεις τους σχετικά με τα ομόφυλα ζευγάρια και τη γονεϊκότητα. «Επειδή οι οικογένειες με ομόφυλο ζευγάρι γονέων δεν είναι κοινή κατάσταση στην ελληνική πραγματικότητα, χρειάζεται η επικαιροποίηση των θεωρητικών γνώσεων αλλά χρειάζεται και να ακούσουμε τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους. Οι γονείς του Ουράνιου Τόξου, όπως και άλλοι πολίτες, μας βοηθούν να γνωρίσουμε μέσα από την εμπειρία τους όλες τις πτυχές της νέας (για τις υπηρεσίες) κατάστασης, ώστε να ανταποκριθούμε ως ικανοί επαγγελματίες, όπως θα πρέπει να κάνουμε σε όλες τις κοινωνικές αλλαγές. Είναι ζήτημα ευθύνης και ωριμότητας των επαγγελματιών και των υπηρεσιών» σημειώνει η κ. Κωνσταντέλια.
Παιδιά σε κέντρα φιλοξενίας
Σήμερα στα πέντε ιδρύματα του κέντρου που φιλοξενούν παιδιά (το ένα φιλοξενεί παιδιά με αναπηρίες) υπάρχουν συνολικά 250 παιδιά, ηλικίας έως 18 χρόνων, εκ των οποίων τα περισσότερα θα μπορούσαν να βρίσκονταν σε οικογένειες.
«Από τα 250 κάποια θα επιστρέψουν στη φυσική τους οικογένεια, κάποια θα υιοθετηθούν, κάποια είναι μεγάλα σε ηλικία και δεν επιθυμούν τη σύνδεσή τους με άλλους γονείς και τα υπόλοιπα θα μπορούσαν να βρίσκονται σε ανάδοχες οικογένειες. Εκτιμούμε ότι με την έναρξη της πλήρους εφαρμογής του νόμου και τη συστηματική ενημέρωση των πολιτών θα έχουμε τους γονείς που χρειάζονται τα παιδιά» καταλήγει η κ. Κωνσταντέλια.
Πηγές του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης πάντως μετέφεραν στο Documento ότι μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του 2019 θα ολοκληρωθεί η διαδικασία σύστασης των μητρώων και στη συνέχεια το σύστημα θα ξεκινήσει να δέχεται τις πρώτες αιτήσεις. Μία ακόμη εκκρεμότητα έχει να κάνει με την εκπαίδευση των επιστημόνων που θα παρακολουθούν την πορεία της αναδοχής και θα στηρίζουν τους γονείς, η οποία αναμένεται επίσης να ολοκληρωθεί στις αρχές του νέου έτους.
