Το 1972 έλαβαν χώρα οι 20οί Ολυμπιακοί Αγώνες, οι οποίοι για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο επιλέχθηκαν να διεξαχθούν στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας και ειδικότερα στη πόλη του Μονάχου. Η συγκεκριμένη επιλογή είχε και έναν περαιτέρω συμβολισμό, καθώς εκεί είχε γεννηθεί το Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα (NSDAP) των ναζί και η συμμετοχή των Ισραηλινών αθλητών ενείχε ένα οικουμενικό μήνυμα για την επούλωση των πληγών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι αγώνες του Μονάχου αμαυρώθηκαν από τα γεγονότα της 5ης Σεπτεμβρίου, όταν οκτώ Παλαιστίνιοι της οργάνωσης «Μαύρος Σεπτέμβρης» εισέβαλαν στο Ολυμπιακό Χωριό και στο κτίριο όπου διέμενε η αποστολή του Ισραήλ. Δύο μέλη της αντιστάθηκαν και σκοτώθηκαν αμέσως, ενώ εννιά βρέθηκαν όμηροι. Συνολικά, η τρομοκρατική ενέργεια κόστισε 17 ανθρώπινες ζωές.
Πριν από την έναρξη των αγώνων ο επικεφαλής της ισραηλινής αποστολής Σμουελ Λάλκιν είχε επισημάνει δημόσια την «αίσθηση ανασφάλειας» λόγω των ελλιπών μέτρων ασφαλείας από τις γερμανικές αρχές. Οι αθλητές μπορούσαν να κυκλοφορούν ανενόχλητοι στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις, ενώ ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής η απουσία των ανδρών φύλαξης.
Οι οικοδεσπότες είχαν διαβεβαιώσει ότι θα ληφθούν ενισχυμένα μέτρα ασφαλείας στον χώρο των Ισραηλινών αθλητών, ωστόσο αυτό δεν έγινε στην πράξη. Ενδεικτικά στο ντοκιμαντέρ «One Day in September» αναφέρεται ότι η ασφάλεια στο Χωριό των αθλητών ήταν σκοπίμως χαλαρή και πολλές φορές οι αθλητές έρχονταν ή έφευγαν απ’ αυτό χωρίς να προσκομίζουν την απαραίτητη ταυτότητα. Πολλοί αθλητές παρέκαμπταν τα σημεία ελέγχου της ασφάλειας και σκαρφάλωναν πάνω από τους φράχτες που περιέβαλαν το Χωριό.
Στις 5 Σεπτεμβρίου, δηλαδή τη δεύτερη εβδομάδα των αγώνων, η ομάδα των ένοπλων Παλαιστινίων εισέβαλε από αφύλακτο σημείο στις αθλητικές εγκαταστάσεις και ειδικότερα στο διαμέρισμα των Ισραηλινών αθλητών. Οι Παλαιστίνιοι μπήκαν με σχετική ευκολία στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις, είχαν καλυμμένα τα πρόσωπα τους και μέσα σε αθλητικούς σάκους μετέφεραν τα όπλα τους. Η εισβολή και οι επιθέσεις ήταν σύντομες και χαρακτηρίζονταν από ακραία βιαιότητα. Αμεσα ξεκίνησε ένας κύκλος διαπραγματεύσεων με την κυβέρνηση του Ισραήλ να αρνείται από την αρχή να ικανοποιήσει το αίτημα των εισβολέων για απελευθέρωση 234 κρατουμένων από τις ισραηλινές φυλακές. Οι γερμανικές αρχές, αφού αρνήθηκαν τη συνεργασία των Ισραηλινών, εκπόνησαν ένα σχέδιο, με στόχο να εγκλωβίσουν τους τρομοκράτες σ’ ένα κοντινό αεροδρόμιο, πείθοντάς τους ότι θα τους αφήσουν να διαφύγουν με αεροπλάνο. Δυστυχώς, το σχέδιο απέτυχε παταγωδώς. Αργά το βράδυ της 5ης Σεπτεμβρίου, οι γερμανοί σκοπευτές που ήταν σε κάθε γωνία του αεροδρομίου άνοιξαν πυρ και
τότε οι τρομοκράτες σκότωσαν και τους 9 ομήρους. Από την ανταλλαγή πυροβολισμών, το θάνατο βρήκαν, επίσης, οι πέντε από τους οκτώ τρομοκράτες (οι τρεις συνελήφθησαν) κι ένας γερμανός αστυνομικός.
Ο «Μαύρος Σεπτέμβρης» ήταν παλαιστινιακή εξτρεμιστική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1971, μετά την έξωση των Παλαιστινίων και την απέλαση της PLO του Γιάσερ Αραφάτ από τα εδάφη της Ιορδανίας. Τα μέλη της προέρχονταν από στρατόπεδα Παλαιστινίων προσφύγων του Λιβάνου, της Συρίας και της Ιορδανίας. Οι δολοφονίες των μελών της ισραηλινής αποστολής αποτελούσε μια πράξη διεθνοποίησης του παλαιστινιακού προβλήματος, στοχεύοντας στην παγκόσμια κινητοποίηση για την επίλυσή του. Ωστόσο, ο τρόπος που επέλεξε η οργάνωση «Μαύρος Σεπτέμβρης» να ενημερώσει τη διεθνή κοινή γνώμη για το παλαιστινιακό ζήτημα, προκάλεσε παγκόσμιο σοκ.
Η οργάνωση «Μαύρος Σεπτέμβρης» ονόμασε την επίθεση κατά των Ισραηλινών αθλητών στο Μόναχο «Iqrit and Biram» από τα ονόματα των δύο παλαιστινιακών χριστιανικών χωριών, των οποίων τους κατοίκους είχε διώξει από τα σπίτια τους ο ισραηλινός στρατός μετά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948. Ο Luttif Afif, με κωδικό όνομα Issa, ως επικεφαλής της οργάνωσης υποστήριζε ότι με την αιματηρή επίθεση υπερασπιζόταν τα δικαιώματα των Παλαιστινίων στο Ισραήλ. Ο Issa είχε Εβραία μητέρα και χριστιανό πατέρα, ενώ εργαζόταν στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις μαζί με άλλα μέλη της οργάνωσης και γι’ αυτό ήταν γνώριμος στους αθλητές.
Σιώπησαν οι Αραβες
Ο βασιλιάς Χουσεΐν της Ιορδανίας ήταν ο μόνος Αραβας ηγέτης που καταδίκασε την επίθεση. Την χαρακτήρισε «ένα απάνθρωπο έγκλημα κατά του πολιτισμού που έγινε από άρρωστα μυαλά». Η μοναδική καταδίκη από το αραβικό τόξο σχετίζεται πολιτικά στην προηγηθείσα σύγκρουση μεταξύ PLO – Συρίας από τη μια πλευρά και της Ιορδανίας από την άλλη. Το Ισραήλ είχε σταθεί στο πλευρό του βασιλιά της Ιορδανίας, ενώ η Συρία στο πλευρό των Παλαιστινίων.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Νίξον διατύπωσε διάφορες προτάσεις, όπως να παραστεί στην κηδεία των αθλητών ή να κηρύξει ημέρα εθνικού πένθους. Τελικά συμφώνησε με τον Χένρι Κίσινγκερ και άσκησε πίεση στο πλαίσιο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθών για μέτρα κατά της διεθνούς τρομοκρατίας.
Οι αγώνες διακόπηκαν προσωρινά, καθώς συνεχίστηκαν μετά από 32 ώρες. Υπήρχαν φωνές που υποστήριζαν ότι με τόσους νεκρούς επιβαλλόταν να σταματήσει η διοργάνωση, η ΔΟΕ όμως αποφάσισε ότι οι αγώνες έπρεπε να συνεχιστούν και οι αθλητές να φορέσουν και πάλι τις φόρμες τους. Την επόμενη μέρα, στην τελετή – φόρο τιμής για τους νεκρούς-, 80.000 κόσμος βρέθηκε στο Ολυμπιακό στάδιο του Μονάχου και οι σημαίες κυμάτιζαν μεσίστιες.
Η οργάνωση «Μαύρος Σεπτέμβρης» απαίτησε, εκτός από την απελευθέρωση των 234 κρατουμένων Παλαιστινίων, την απελευθέρωση και δύο κρατούμενων από τις γερμανικές αρχές, των τρομοκρατών Αντρέας Μπάαντερ και Ούλρικε Μάινχοφ, μέλη της οργάνωσης «Φράξια Κόκκινος Στρατός» (RAF), καθώς και την ασφαλή διαφυγή των ιδίων από τη Δυτική Γερμανία. Τα αιτήματά τους δεν έγιναν δεκτά, τόσο από τον γερμανό καγκελάριο Βίλι Μπραντ, όσο και από την ισραηλινή πρωθυπουργό Γκόλντα Μείρ. Οι Γερμανοί, πάντως, προσφέρθηκαν να δώσουν ένα μεγάλο χρηματικό ποσό στους απαγωγείς, για να απελευθερώσουν τους ομήρους ή να τους αντικαταστήσουν με γερμανούς πολίτες. Οι παλαιστίνιοι τρομοκράτες αρνήθηκαν την προσφορά κι επέμειναν στους όρους τους.
Τα όσα συνέβησαν έτυχαν παγκόσμιας δημοσιότητας. Τηλεθεατές απ’ όλο τον κόσμο παρακολουθούσαν λεπτό προς λεπτό τα όσα έγιναν στο Μόναχο. Η ισραηλινή κυβέρνηση είχε αρνηθεί να διαπραγματευθεί με την οργάνωση «Μαύρος Σεπτέμβρης», εκτιμώντας ότι η όποια διαπραγμάτευση θα έδινε δικαιώματα για μελλοντικές επιθέσεις και τελεσίγραφα. Για τους οικοδεσπότες η επίθεση και η ομηρία των Ισραηλινών αθλητών, ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη πολιτικά υπόθεση, κυρίως γιατί οι αθλητές ήταν Εβραίοι. Οι γερμανικές αρχές πιάστηκαν εντελώς απροετοίμαστες, παρά το καμπανάκι που τους είχαν χτυπήσει οι Ισραηλινοί, και το χτύπημα του «Μαύρου Σεπτέμβρη» είχε ως αποτέλεσμα να εγκαταλείψουν τους Αγώνες και να φύγουν από το Μόναχο οι υπόλοιποι Ισραηλινοί αθλητές. Αρκετοί αθλητές από άλλες αποστολές δεν ήθελαν να αγωνιστούν, αλλά τελικά παρέμειναν και οι Αγώνες ολοκληρώθηκαν.
Το χτύπημα των Παλαιστινίων το είχε προβλέψει ένας Δυτικογερμανός ψυχολόγος! Οι διοργανωτές των Αγώνων είχαν ζητήσει από τον Τζορτζ Σίμπερ να δημιουργήσει 26 σενάρια τρομοκρατίας που θα τους βοηθούσαν στο σχεδιασμό της ασφάλειας. Στην «Κατάσταση 21» που
δημιούργησε, προέβλεψε με ακρίβεια την εισβολή ένοπλων Παλαιστινίων στα καταλύματα που διέμενε η αποστολή του Ισραήλ, με σκοπό να σκοτώσουν και να κρατήσουν ομήρους, προκειμένου να απαιτήσουν την απελευθέρωση των φυλακισμένων τους από το Ισραήλ και να φύγουν από τη Γερμανία με ένα αεροπλάνο. Το παράδοξο είναι ότι οι διοργανωτές αρνήθηκαν να προχωρήσουν στην προετοιμασία για την «Κατάσταση 21» και των άλλων σεναρίων, στη λογική ότι αν φύλαγαν τους αθλητές, εναντιωνόταν στο στόχο των «Ανέμελων Αγώνων» χωρίς αυστηρά μέτρα ασφαλείας.
Τρεις ημέρες μετά τη Σφαγή του Μονάχου, στις 8 Σεπτεμβρίου, οι Ισραηλινοί σε αντίποινα βομβάρδισαν παλαιστινιακά στρατόπεδα στο Λίβανο και τη Συρία, με αποτέλεσμα οι νεκροί να ξεπεράσουν τους 100.
Εν τω μεταξύ, οι σοροί των πέντε τρομοκρατών μεταφέρθηκαν στη Λιβύη του συνταγματάρχη Καντάφι, όπου θάφτηκαν με τιμές ηρώων. Για την ιστορία στους ΟΑ του 1972 έλαβαν μέρος 7123 αθλητές από 121 χώρες οι οποίοι διαγωνίστηκαν σε 195 αγωνίσματα. Μετά από 52 χρόνια επανεμφανίστηκε στο αγωνιστικό πρόγραμμα η τοξοβολία και μετά από 36 το χάντμπολ.
Διαβάστε επίσης
«Απλά ένα παιδί από τα Σεπόλια»: Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο ανυπομονεί για τους Ολυμπιακούς Αγώνες
Φιλτισάκου μετά τον έλεγχο ντόπινγκ: «Ουδέποτε έκανα χρήση οποιασδήποτε απαγορευμένης ουσίας»
Ολυμπιακοί Αγώνες 2024: Πετάει για Παρίσι η ελληνική αποστολή (Photos)
