Το περασμένο Παρασκευοσαββατοκύριακο πραγματοποιήθηκε στους χώρους του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου (ΒΜΧ) το ετήσιο συμπόσιο της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας (ΧΑΕ). Στους βυζαντινούς αρχαιολόγους –περί αυτών πρόκειται– οι εργαζόμενοι και συνάδελφοί τους στο ΒΧΜ μοίρασαν φυλλάδιο που εξηγούσε γιατί αντιτίθενται στη μετατροπή των πέντε μεγαλύτερων μουσείων σε ΝΠΔΔ, καθώς έτσι προσφέρονται βορά στα ιδιωτικά συμφέροντα. Φυσικά έγινε προσπάθεια από το περιβάλλον της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού να διοχετευθεί στο κοινό από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ποιο ΜΜΕ θα έπαιρνε πάνω τέτοιο ψέμα;) ένα κλίμα ομηρείας και κακοποίησης των μελών της ΧΑΕ, αλλά δεν τελεσφόρησε.
Αντ’ αυτού, όπως διαβάζουμε από το ομόφωνο ψήφισμα της ΧΑΕ με αντικείμενο την καταδίκη του ν. 5021/2023 που απέσπασε τα πέντε μεγαλύτερα μουσεία από την Αρχαιολογική Υπηρεσία αλλά και από την ανακοίνωση της επιτροπής αγώνα των εργαζομένων του ΒΧΜ, υπήρξε σύμπνοια βυζαντινών αρχαιολόγων και εργαζομένων στα μουσεία. Άλλωστε η ΧΑΕ έχει εκχωρήσει συλλογές της στο ΒΧΜ και έχει έννομο συμφέρον να μην καταλήξουν αυτές περιοδεύοντες θίασοι με μακρόχρονους δανεισμούς ούτε ντεκόρ σε βαφτίσια, γάμους και κηδείες.
Όπως συμβαίνει όμως υπάρχουν και οι σκοτεινές εξαιρέσεις. Στο συμπόσιο θα παρουσίαζαν την επιστημονική εργασία τους και μέλη των διορισμένων από τη Λίνα Μενδώνη γενικούς διευθυντές και μέλη των διοικητικών συμβουλίων των μουσείων βυζαντινού πολιτισμού στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη : βυζαντινολόγους Κ. Δελλαπόρτα, Γ. Κανονίδη, Χ. Μπακιρτζή, Ν. Πούλου, και οι επίκουροι καθηγητές ΑΠΘ Α. Τάντση και Π. Ανδρούδης. Η Κ. Δελλαπόρτα και ο Π. Ανδρούδης απέσυραν τις ανακοινώσεις τους και δεν εμφανίστηκαν.
Οι εργαζόμενοι αναφέρουν ότι συνομίλησαν με τον Α. Τάντση και την Α. Σκρέκα, που ανέγνωσαν την ανακοίνωσή τους στο συμπόσιο. Ο πρώτος «υπεραμύνθηκε της επιλογής του να δεχτεί τον διορισμό του, επιμένοντας πως δεν βρίσκει τίποτα μεμπτό στον Ν. 5021/2023 και πως δεν ενοχλείται από την καταδίκη του νομοθετήματος αυτού ούτε από την ΧΑΕ ούτε καν από την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του τμήματος Ιστορίας – Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, στο οποίο και ανήκει ως διδάσκων, καθώς “έχει το δικαίωμα να διατηρεί τις προσωπικές του απόψεις”». Η δε δεύτερη δήλωσε απλώς στους εργαζόμενους ότι «εδώ έχω έρθει με την επιστημονική μου ιδιότητα», αποφεύγοντας οποιαδήποτε συζήτηση για την υπηρέτηση της πολιτικής της αποκοπής των μουσείων από την Αρχαιολογική Υπηρεσία στην οποία υπηρετεί και την οποία εκπροσωπεί σε υπηρεσιακά όργανα.
Η στάση της συντριπτικής πλειονότητας των βυζαντινολόγων είναι ενδεικτική για την απόρριψη που έχει ο νόμος Μενδώνη στην επιστημονική κοινότητα – και μάλιστα σε ένα από τα πιο «συντηρητικά» τμήματά της. Οι εργαζόμενοι υποστηρίζουν ότι οι ολίγιστοι αυτοί που συμφωνούν με τις επιλογές Μενδώνη «κινούνται από ιδιοτελείς ή κομματικές σκοπιμότητες».
Η ανακοίνωση της Επιτροπής Αγώνα του ΒΧΜ
Την Κυριακή 7 Μαΐου το μεσημέρι πραγματοποιήθηκε η ετήσια Γενική Συνέλευση των μελών της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας (ΧΑΕ), η οποία ενέκρινε ομόφωνα ψήφισμα καταδίκης του Ν. 5021/2023 που αποσπά τα πέντε μεγαλύτερα κρατικά μουσεία από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Με το σημαντικό αυτό ψήφισμα εκφράζεται η αγωνία της Γενικής Συνέλευσης της ΧΑΕ για το άδηλο μέλλον των συγκεκριμένων μουσείων, ειδικότερα δε του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου (ΒΧΜ), στο οποίο – ας σημειωθεί – η ΧΑΕ έχει παραχωρήσει από το 1923 τη συλλογή της, αποτελούμενη από 10.000 αντικείμενα, καθώς και του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού (ΜΒΠ). Με το ψήφισμα καλείται η πολιτεία να αναθεωρήσει τις πρόσφατες επιλογές της και αντί για πειραματισμούς στο διοικητικό σχήμα λειτουργίας των μουσείων να προχωρήσει στην αναγκαία ενίσχυσή τους με προσωπικό και πόρους, προκειμένου να συνεχίσουν απρόσκοπτα το επιστημονικό, εκπαιδευτικό και κοινωνικό έργο που επιτελούν εδώ και χρόνια με μεγάλη επιτυχία και διεθνείς διακρίσεις.
Σημαντική, άλλωστε, ήταν και η ευρεία και συγκινητική συμπαράσταση που έδειξαν στον αγώνα μας οι εκατοντάδες πανεπιστημιακοί, ερευνητές και στελέχη της Υπηρεσίας, που συμμετείχαν στις εργασίες του 42ου Συμποσίου της ΧΑΕ, το οποίο προηγήθηκε της Γενικής Συνέλευσης και φιλοξενήθηκε όπως κάθε χρόνο στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, μεταξύ 5 και 7 Μαΐου.
Οι εργαζόμενοι στο ΒΧΜ διένειμαν στους παρευρισκόμενους ένα κείμενο που κατέληγε σε δημόσιο κάλεσμα προς τους ελάχιστους ενεργούς αρχαιολόγους της Υπηρεσίας, όσοι αποδέχθηκαν να διοριστούν στα πολιτικά ελεγχόμενα όργανα διοίκησης των πέντε μουσείων, όπως και προς τους επίκουρους καθηγητές του ΑΠΘ Α. Τάντση και Π. Ανδρούδη, οι οποίοι σύμφωνα με το πρόγραμμα θα συμμετείχαν στο Συμπόσιο, αλλά και προς τους επίσης διορισθέντες σε ΔΣ ή σε θέσεις Γενικών Διευθυντών βυζαντινολόγους Κ. Δελλαπόρτα, Γ. Κανονίδη, Χ. Μπακιρτζή και Ν. Πούλου, να μην γίνουν συνεργοί στην καταστρεπτική για τα μουσεία πορεία που έχει δρομολογήσει η κυβέρνηση και να παραιτηθούν, έστω και την ύστατη ώρα.
Αξίζει να σημειωθεί πως η διορισμένη από την υπουργό Λίνα Μενδώνη ως «Γενική Διευθύντρια» του ΒΧΜ, Κ. Δελλαπόρτα, ειδοποίησε πριν από την έναρξη του Συμποσίου τους διοργανωτές πως δεν θα παραστεί τελικά σε αυτό και απέσυρε και την ανακοίνωση που είχε προγραμματιστεί να παρουσιάσει. Είχε προηγηθεί, την Πέμπτη 4 Μαΐου, μία ακόμη ατελέσφορη προσπάθειά της να εγκατασταθεί στο Γραφείο της Υπηρεσιακής Διευθύντριας του ΒΧΜ και να αναλάβει επί της ουσίας την διεύθυνση του μουσείου, την οποία συνεχίζει να επιχειρεί να υλοποιήσει από… το σπίτι της, εκδίδοντας και στέλλοντας ιδιωτικά έγγραφα τα οποία δεν έχουν υπηρεσιακή εγκυρότητα!
Την ίδιο οδό, της απόσυρσης της ανακοίνωσής του από το Συμπόσιο, επέλεξε και ο Π. Ανδρούδης, που έχει διοριστεί στο ΔΣ του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.
Αντίθετα, ο Α. Τάντσης, διορισθείς και αυτός σε εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 5021/2023 στο ΔΣ του ΜΒΠ, συμμετείχε κανονικά με την εισήγησή του στο Συμπόσιο, όπως και η Α. Σκρέκα, που εκτελεί χρέη προϊσταμένης στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Καστοριάς και έχει διοριστεί επίσης στο ΔΣ του ΜΒΠ, μετά από υπόδειξη προς την υπουργό του υπόδικου για σωρεία κακουργημάτων προέδρου της ΠΟΕ-ΥΠΠΟ, Γ. Τσακοπιάκου…
Σε ολιγόλεπτη συνομιλία του με εργαζόμενους στο ΒΧΜ, στο περιθώριο του Συμποσίου, ο Α. Τάντσης υπεραμύνθηκε της επιλογής του να δεχτεί τον διορισμό του, επιμένοντας πως δεν βρίσκει τίποτα μεμπτό στον Ν. 5021/2023 και πως δεν ενοχλείται από την καταδίκη του νομοθετήματος αυτού ούτε από την ΧΑΕ ούτε καν από την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του τμήματος Ιστορίας – Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, στο οποίο και ανήκει ως διδάσκων, καθώς «έχει το δικαίωμα να διατηρεί τις προσωπικές του απόψεις», όπως μας δήλωσε. Ο Α. Τάντσης δεν αισθάνεται να δεσμεύεται από καμία απόφαση συλλογικού επιστημονικού οργάνου, καθώς συγκαταλέγεται συνειδητά στην ιδιαίτερη εκείνη κατηγορία προσώπων που δεν ορρωδούν προ ουδενός προκειμένου να προσφέρουν τις «καλές υπηρεσίες» τους στην απερχόμενη κυβέρνηση, αλλά, βέβαια, και να ικανοποιήσουν τις προσωπικές φιλοδοξίες τους. Τονίζεται δε ότι ο A. Τάντσης είναι επίκουρος καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας «με έμφαση στη αξιοποίηση και διαχείριση του πολιτιστικού αγαθού», χωρίς ωστόσο να είναι ούτε πτυχιούχος αρχαιολογίας ούτε και πτυχιούχος πολιτιστικής διαχείρισης. Προφανώς, η επιλογή του να αποδεχτεί τη θέση του συμβούλου στο ΜΒΠ εξυπηρετεί την απόπειρά του να αποκτήσει η ακαδημαϊκή του ιδιότητα ένα έρεισμα στον τομέα διοίκησης των μουσείων.
Σε αντίστοιχη, φευγαλέα συνομιλία μας με την Α. Σκρέκα, μας δήλωσε πως «εδώ έχει έρθει με την επιστημονική της ιδιότητα» και όχι με άλλη. Φαίνεται πως η Α. Σκρέκα, εκλεκτή της Λίνας Μενδώνη και του Γιάννη Τσακοπιάκου, αντιλαμβάνεται ως εντελώς ξέχωρο από την επιστημονική της ιδιότητα τον διορισμό της. Άραγε με ποια ιδιότητα διορίστηκε στο ΔΣ του ΜΒΠ και προηγουμένως στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο; Πάντως, η Α. Σκρέκα αγνόησε την ιδιότητα του μέλους του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και τις συλλογικές αποφάσεις του τελευταίου, καθώς ο Σύλλογος δεν της εξασφαλίζει τις θέσεις που προσφέρει η σχέση με την πολιτική ηγεσία.
Οι μικρές αυτές ιστορίες του τετραημέρου που πέρασε επιβεβαιώνουν για μια ακόμη φορά την καθολική απόρριψη του Ν. 5021/2023 από το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας, πλην των λιγοστών εκείνων εξαιρέσεων, προσώπων που κινούνται από ιδιοτελείς ή κομματικές σκοπιμότητες.
Το σημαντικότερο: ενισχύουν την πεποίθησή μας για το δίκαιο του αγώνα που αναλάβαμε για την προστασία των κρατικών μουσείων, της κοινής περιουσίας όλων μας, απέναντι στις πολιτικές επιλογές που τα παραδίδουν βορά σε αλλότρια συμφέροντα.
Συνεχίζουμε μέχρι την τελική νίκη.
Ο Ν. 5021/2023 δεν πρόκειται να εφαρμοστεί!
