Η δικαίωση δύο ενοικιαστών μπορεί να βάλει τέλος στις εξωφρενικές τιμές που ζητούν οι ιδιοκτήτες ακόμη και για κακοσυντηρημένα ακίνητα
Για ένα «δωμάτιο στο Αμστερνταμ» τραγουδούσε προ αμνημονεύτων χρόνων ο Νικόλας Ασιμος στα Εξάρχεια, όμως αν ζούσε τώρα ούτε κεραμίδι δεν θα μπορούσε να νοικιάσει στην πρωτεύουσα της Ολλανδίας. Οπως αποδεικνύεται και από την ιστορία δικαίωσης δύο νοικάρηδων που πλήρωναν εξωφρενικά ποσά για δύο δωμάτια στο ίδιο διαμέρισμα στο κέντρο του Αμστερνταμ, το ύψος των ενοικίων στη διάσημη για την έντονη νυχτερινή ζωή της πόλη (τουλάχιστον μέχρι κάποια χρόνια πριν) έχει ξεπεράσει κάθε φαντασία. Η άγρια εκμετάλλευση των ακινήτων από τους ιδιοκτήτες εξαιτίας της μεγάλης ζήτησης και της μικρής προσφοράς έχει δημιουργήσει συνθήκες μη βιώσιμες για μεγάλη μερίδα του πληθυσμού τόσο στο Αμστερνταμ όσο και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Το φαινόμενο εντάσσεται στην ευρύτερη κρίση που πλήττει τις δυτικές κοινωνίες και αναφέρεται διεθνώς ως κρίση του κόστους ζωής. Σε κάποιες χώρες, πέρα από τις διάφορες πολιτικές ελάφρυνσης του βάρους (και του στεγαστικού) που εφαρμόζουν με πραγματικό σχέδιο οι κυβερνήσεις ή οι τοπικές αρχές, υπάρχουν και σοβαρές ανεξάρτητες αρχές με δυνατότητα επιβολής αποφάσεων διαιτησίας ανάμεσα στις ενώσεις ενοικιαστών και τις ενώσεις ιδιοκτητών. Στο Αμστερνταμ και στην Ολλανδία γενικότερα υπάρχει η περίφημη Επιτροπή Ενοικίων (Huurcommissie), η οποία επιλύει διαφορές μεταξύ ιδιοκτητών και ενοικιαστών.
Εκατό ευρώ το τετραγωνικό
Σε αυτή την επιτροπή λοιπόν προσέφυγαν δύο ενοικιαστές δωματίων ενός κοινόχρηστου κτιρίου στην ιστορική περιοχή του κέντρου του Αμστερνταμ Keizersgracht. Ο ένας για επιπλωμένο δωμάτιο 20 τ.μ. με φυσικό αέριο, νερό και ηλεκτρικό έκλεισε συμβόλαιο τον Σεπτέμβριο με ενοίκιο 1.950 ευρώ, ενώ ο δεύτερος με 1.200 ευρώ για άλλο δωμάτιο στο ίδιο κτίριο και με τον ίδιο ιδιοκτήτη. Οι δύο προσέφυγαν στη Huurcommissie επειδή αντιλήφθηκαν –έστω και καθυστερημένα– ότι έδιναν πάρα πολλά χρήματα για τα μικρά δωμάτιά τους, αλλά και για τους κοινόχρηστους χώρους του κτιρίου (κουζίνα, σαλόνι κ.λπ.) που ήταν κακοσυντηρημένοι και με υγρασία.
Στόχος και των δύο ήταν να πέσει λίγο το ενοίκιο, όμως τελικά το τριμελές όργανο της επιτροπής προχώρησε σε μια ιστορική απόφαση. Για τον μεν πρώτο όρισε ότι το ενοίκιο μέχρι να γίνουν οι απαραίτητες επισκευές και συντηρήσεις από πλευράς του ιδιοκτήτη θα είναι 95 ευρώ τον μήνα και μετά το μέγιστο 476,85 ευρώ τον μήνα, ενώ για τον δεύτερο το αντίστοιχο ποσό ανέρχεται σε 93 ευρώ τον μήνα μέχρι να γίνουν οι επισκευές, ενώ μετά θα πληρώνει κι αυτός κάτω από 477 ευρώ τον μήνα.
Η επιτροπή, που είναι ανεξάρτητη αρχή που λειτουργεί πραγματικά με όρους ανεξαρτησίας, πήγε όμως ένα βήμα παρακάτω και επιδίκασε στον ιδιοκτήτη πρόστιμο (300 ευρώ για τη μια περίπτωση και 700 για τη δεύτερη) για όλους τους μήνες που χρέωνε υπερβολικά τους δύο ενοικιαστές του, αλλά και επέβαλε να δώσει πίσω τη διαφορά από τα ενοίκια που έλαβε. Ο ιδιοκτήτης μπορεί να προσφύγει εναντίον της απόφασης, η οποία είναι δεσμευτική, με διορία μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου, και αν συμβεί αυτό, η υπόθεση θα πάει δικαστικά.
Ανεξάρτητη και στην πράξη
Η απόφαση της επιτροπής (που είναι πραγματικά εντυπωσιακή για την τεράστια διαφορά του τιμήματος που εκδικάστηκε σε σχέση με ό,τι πλήρωναν οι ενοικιαστές) ήδη αποτελεί πρώτη νίκη για όλους όσοι ανά την Ευρώπη νιώθουν στο πετσί τους ότι τα ενοίκια είναι παράλογα υψηλά, ενώ δίνει και μια καλή ιδέα σχετικά με το τι θα μπορούσε να αλλάξει σε άλλες χώρες στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η αγορά των ενοικίων. Η μοναδική άλλη περίπτωση ευρωπαϊκής χώρας με αντίστοιχη επιτροπή είναι το Βέλγιο, όπου ο θεσμός άρχισε να λειτουργεί πιλοτικά σε τρεις πόλεις από το 2007.
Η κατηγοριοποίηση των ακινήτων
Η αγορά των ενοικίων στην Ολλανδία είναι… ρυθμισμένη. Υπάρχουν δύο κατηγορίες ποιότητας στέγασης (από το 2022), που προφανώς έχουν και διαφορά στην τιμή. Η κατάταξη γίνεται με βάση το μέγεθος και τις παροχές, που δίνουν σε κάθε ακίνητο ένα σκορ. Αν το σκορ είναι κάτω από ένα επίπεδο, τότε τα ακίνητα αυτά «δεσμεύονται» για το πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας που αφορά άτομα με ετήσιο εισόδημα κάτω των 44.035 ευρώ και για ζευγάρια με εισόδημα κάτω των 48.625 ευρώ, ενώ το ενοίκιο δεν μπορεί να ξεπερνά τα 808 ευρώ τον μήνα.
Αυτό από τη μια δίνει κίνητρο στους ιδιοκτήτες να αναβαθμίσουν τα ακίνητά τους ούτως ώστε να μην υπάγονται σε αυτή την κατηγορία και να μπορούν να χρεώνουν παραπάνω, από την άλλη οδηγεί αρκετούς από αυτούς που δεν έχουν τη δυνατότητα να τα αναβαθμίσουν να τα πουλήσουν. Σ’ αυτή την εξίσωση πρέπει να συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι δεν έχουν μπει όλα τα ακίνητα στη ρυθμισμένη αγορά. Η επιτροπή έχει κομβικό ρόλο σε όλο αυτό, αφού μεταξύ άλλων προχωρά και σε εκτιμήσεις των ακινήτων.
Διαβάστε επίσης: Ολλανδία: Στέλνει τα πρώτα αεροσκάφη F-16 στην Ουκρανία
