Το εικαστικό ντουέτο ΦΥΤΑ που επιμελείται την έκθεση «200 χρόνια ασφυξία» γράφει για την εθνική μας αβελτηρία.
Εν µέσω µιας πανδηµίας όπου οι ταξικές διαφορές βγάζουν µάτι και η σκληρή αστυνόµευση καταπατά κάθε ανθρώπινο δικαίωµα, η µυθολογία του «πατρίς – θρησκεία – οικογένεια» υπογραµµίζεται ξανά και ξανά, φωνάζει κραυγαλέα, ισοπεδώνοντας στο πέρασµά της οποιαδήποτε παραφωνία δεν χωράει στην κυρίαρχη αφήγηση. Η ελληνική κοινωνία αποβάλλει καθετί ξένο, σκουπίζει τους µετανάστες από τη Βικτώρια, καθαρίζει την Οµόνοια από τους χρήστες, τα Εξάρχεια από τους (ιπτάµενους) αναρχικούς και τοποθετεί στη θέση τους γαλανόλευκες σηµαίες, ιστορίες αρχαιοελληνικού κάλλους και ορθόδοξους παπάδες αρνητές της Covid-19. Οι πολυπλοκότητες των ιστοριών των queers, των ανάπηρων ατόµων, των προσφύγων δεν αφορούν αυτούς τους εορτασµούς του ενός και µοναδικού, τέλειου, ένδοξου έθνους.
Τα ερείπια του έθνους έχουν υπάρξει καµβάς για προβολή φαντασιώσεων. Από τους φιλέλληνες Ευρωπαίους και το grand tour του 17ου αιώνα έως τις ανασκαφές του Σλήµαν που έψαχνε να βρει τους Έλληνες προπάτορες της ναζιστικής αρίας φυλής, οι αρχαίες κοτρόνες µετατράπηκαν σε θεµέλια των θεωριών της ευρωπαϊκής λευκής υπεροχής. Οι φιλέλληνες έδωσαν ως προίκα στο νεοελληνικό κράτος αυτά τα ερείπια µπολιασµένα µε φαντασιώσεις και ιδεοληψίες για να φυτρώσει πάνω τους ο ελληνικός εθνικισµός. Και κάπως έτσι φτάσαµε στο «όταν οι άλλοι τρώγαν βελανίδια οι Έλληνες έφτιαχναν Παρθενώνες»: την αποκρυστάλλωση µιας υπερφίαλης και αλλοπρόσαλλης ιδεολογίας.
Οι εορτασµοί του 2021 ήρθαν ως αποκορύφωµα µιας εικοσαετίας κατά την οποία ο ελληνικός εθνικισµός εντάθηκε στον δηµόσιο λόγο µε διάφορες αποχρώσεις του γαλανόλευκου να εξαπλώνονται απειλητικά παντού γύρω µας. Από την (προ κρίσης) πανδαισία των Ολυµπιακών Αγώνων και τα πογκρόµ στους εορτασµούς του Euro 2004 στη (µετά κρίσης) άνοδο της Χρυσής Αυγής και στο φλας µπακ του µακεδονικού. Αυτά διανθισµένα µε τις διαχρονικές παρουσίες της µάτσο εθνοπατριαρχίας και του ορθόδοξου φονταµενταλισµού έστησαν ένα δυσοίωνο πλαίσιο για το τι θα µπορούσαµε να περιµένουµε από την επέτειο των 200 χρόνων του ελληνικού κράτους. Αυτό όµως που δεν είχαµε φανταστεί ήταν ότι οι εορτασµοί του 2021 θα συνέπιπταν µε µια παγκόσµια πανδηµία και µε µια αδιανόητη εντατικοποίηση κρατικής βίας στον ελλαδικό χώρο – σαν να λέµε η αισθητική της χούντας των συνταγµαταρχών συναντά τη sci-fi δυστοπία.
∆εν ήταν εποµένως έκπληξη για µας ο χείµαρρος µίσους στα social media όταν ανακοινώσαµε την έκθεση. Εκατοντάδες υβριστικά και απειλητικά σχόλια στοχοποίησαν εµάς και διάφορους συµµετέχοντες. Μας είπαν ψυχικά άρρωστους, µας έβρισαν µε τον πιο κακοποιητικό οµοφοβικό λόγο, µας ευχήθηκαν εκτελεστικά αποσπάσµατα, µας είπαν πως θα έχουµε την κατάληξη της Ζάκι και του Γρηγορόπουλου. Μπορεί να αναρωτηθεί κανείς ποιοι είναι όλοι αυτοί που νιώθουν τόση απειλή από µια on line καλλιτεχνική έκθεση; Μια µατιά στα προφίλ που έγραψαν τα πιο αισχρά σχόλια δείχνει πως ούτε διαδικτυακά τρολ είναι ούτε βαµµένοι χρυσαυγίτες. Είναι φιλήσυχοι πολίτες, µε «κανονικές» οικογένειες, ζωή και δουλειές, είναι φιλόλογοι, µηχανικοί, γεωπόνοι, µεγαλωµένοι στην επαρχία ή την Αθήνα, σπουδαγµένοι στην Ελλάδα ή την Αγγλία, άντρες, γυναίκες και παιδιά της Ελλάδας του µίσους.
Κι ενώ οι βεβαιότητες καταρρέουν και οι βιαιότητες εντείνονται, στις ρωγµές κάτι επιβιώνει και ελπίζει. Κάτι που φυτρώνει όταν οι καταιγιστικές επιταγές της κανονικότητας αποτυγχάνουν να εξολοθρεύσουν καθετί που δεν χωράει στις νόρµες. Post-apocalyptic φρικιά, νέα σώµατα, νέες επιθυµίες, νέα λεξιλόγια. Υποκείµενα που ξεµαθαίνουν να µισούν τις εαυτές τους, κοινότητες φροντίδας και υποστήριξης, οργιώδεις στιγµές χαράς και δηµιουργίας. Στις νέες αφηγήσεις, στον θυµό για όσα δεν µας επιτράπηκαν, στις queer ανασκαφές για την ανάδειξη αποσιωπήσεων, τις πληγές που γίνονται όπλα, στα σηµεία συνάντησης. Σε ένα µέλλον που όλο µας ξεφεύγει αλλά η ύπαρξη του οποίου µας επιτρέπει να ελπίζουµε – ένας κόσµος όπου ακόµη και εµείς µπορούµε να είµαστε κάπως αλλιώς.
Η έκθεση αυτή φτιάχνεται από υποκείµενα και µιλάει για υποκείµενα που ασφυκτιούν µέσα στο πλαίσιο της ελληνορθόδοξης πατριωτικής κυριαρχίας και χρησιµοποιούν δηµιουργικά µέσα για να εκφράσουν τη δυσφορία τους απέναντι σε µια µυθολογία που δεν τα συµπεριλαµβάνει, δεν τα εκφράζει, δεν τα αφορά.
INF0
Η έκθεση «200 χρόνια ασφυξία» είναι προσβάσιμη δωρεάν στο κοινό στο www.200xronia.com έως 31 Μαρτίου. Φιλοξενεί πάνω από 40 συμμετοχές με διαφορετικά μέσα (βίντεο, φωτογραφία, κολάζ, ψηφιακό και αναλογικό σχέδιο, μουσική κ.ά.) και από διαφορετικές υποκειμενικότητες
