Σε συνέντευξη Τύπου που παραχωρήθηκε σήμερα στη Βουλή από το Γενικό Εισηγητή Γ. Κατρούγκαλο, και τον Κ. Πουλάκη, Πρόεδρο της Επιτροπής του Υπουργείου Εσωτερικών (επί υπουργίας Α. Χαρίτση) για την ψήφο των εκτός επικρατείας Ελλήνων, παρουσιάστηκαν οι βασικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την Αναθεώρηση και η πρόταση νόμου για τους αποδήμους που κατατέθηκε στη Βουλή.
Στη συνέντευξη παραβρέθηκαν η Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Συνταγματικής Αναθεώρησης Ε. Αχτσιόγλου, ο Χρήστος Σπίρτζης, τομεάρχης Εσωτερικών, ο αναπληρωτής Τομεάρχης Απόδημου Ελληνισμού Γ. Αμανατίδης και πολλοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί τη συνταγματική αναθεώρηση κορυφαία στιγμή της κοινοβουλευτικής διαδικασίας και αποκορύφωμα της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας για εκδημοκρατισμό των θεσμών και κατοχύρωση των δικαιωμάτων. Κατά την διακυβέρνηση μας προωθήσαμε πολλές και σημαντικές δημοκρατικές και δικαιοκρατικές τομές, επιστέγασμα των οποίων ήταν η πρόταση για την αναθεώρηση του Συντάγματος, η οποία είχε ως κύριο στόχο δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις του κράτους και εγγυήσεις υπέρ των ελευθεριών και δικαιωμάτων, για την πληρέστερη ικανοποίηση τους και την απόκρουση του νεοφιλελευθερισμού.
Βέβαια, η εκλογική επικράτηση της ΝΔ συνεπάγεται ότι η προσπάθεια αυτή δεν μπορεί να ολοκληρωθεί στο σύνολο της. Μπορεί όμως ακόμη να επιτευχθούν συναινέσεις γύρω από υπερώριμες μεταρρυθμίσεις και μάλιστα όχι μόνον για αυτές που επιτεύχθηκε πλειοψηφία τριών πέμπτων στην προτείνουσα Βουλή. Το παράδειγμα του διαχωρισμού των ρόλων εκκλησίας και κράτους, που γίνεται ιδιαίτερα επίκαιρο λόγω της πρόσφατης απόφασης του ΣτΕ είναι εμβληματικό, αλλά όχι το μοναδικό. Προϋπόθεση όμως για τις συναινέσεις είναι ότι θα πρέπει να γίνει σεβαστή η διαδικασία που το Σύνταγμα προβλέπει για την αναθεώρηση του. Περιμένουμε από τη ΝΔ να σεβαστεί τόσο την κατεύθυνση που έδωσε η προηγούμενη βουλή, αλλά και τον ίδιο τον εαυτό της, να μην απέχει δηλαδή από όσα η ίδια υποστήριζε στο άμεσο παρελθόν και με την υπογραφή του σημερινού Πρωθυπουργού.
Στη συνέντευξη παρουσιάστηκε αναλυτικά η πρόταση νόμου που είχε συνταχθεί από την ειδική επιτροπή που συγκροτήθηκε στο ΥΠΕΣ επί Υπουργίας Α. Χαρίτση, και η οποία κινείται στις ίδιες πολιτικές αποδοχές στις οποίες στηρίχθηκε και η πρόταση αναθεώρησης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ. Στην τελευταία είχε προταθεί η συμπερίληψη στο άρθρο 54 του ισχύοντος Συντάγματος προσθήκης νέας, τέταρτης παραγράφου, «προς την κατεύθυνση της δυνατότητας ορισμού από ενιαίο ψηφοδέλτιο έως πέντε (5) βουλευτών απόδημου Ελληνισμού», κατά το μοντέλο Γαλλίας, Πορτογαλίας και Ιταλίας.
Κοινό στοιχείο της πρότασης αναθεώρησης και της πρότασης νόμου αποτελεί η αναγνώριση της ανάγκης συγκεκριμένης, «κλειστής» κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης των Ελλήνων του εξωτερικού, χωρίς να ενσωματώνεται δηλαδή το αποτέλεσμα της σχετικής ψηφοφορίας στον γενικό οριστικό πίνακα των αποτελεσμάτων του εκλογικού σώματος εντός της Ελληνικής Επικράτειας. Αυτή είναι η λύση που προκρίνει το Συμβούλιο της Βενετίας, το αρμόδιο για τους θεσμούς δηλαδή όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης και ακολουθείται και από κράτη που έχουν, όπως το δικό μας, μεγάλο αριθμό ομογενών. Στη συνέντευξη υπογραμμίστηκε ότι είναι παραπλανητικά όσα διαρρέονται από το Υπουργείο Εσωτερικών ότι δηλαδή το όλο θέμα αφορά μόνο 300.000 Έλληνες του εξωτερικού που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Παρόμοια στοιχεία δεν υπάρχουν. Άλλωστε, όλοι όσοι έχουν ελληνική ιθαγένεια έχουν δικαίωμα ψήφου. Εφόσον δε ο Κώδικας Ελληνικής Ιθαγένειας διαχρονικά καθιερώνει το «δίκαιο του αίματος» (jussanguinis), βάσει του οποίου αναγνωρίζεται η ελληνική ιθαγένεια σε οποιονδήποτε μπορεί να αποδείξει, σε απεριόριστο γενεαλογικό βάθος, την καταγωγή του από Έλληνα ή Ελληνίδα πολίτη, δυνητικά οι Έλληνες εκλογείς εξωτερικού μπορεί να ανέρχονται σε εκατομμύρια.
Επειδή δε οι πολίτες που βρίσκονται στο εξωτερικό ούτε την ίδια πληροφόρηση έχουν, ούτε συμμετέχουν με τον ίδιο τρόπο στον κοινό δημόσιο χώρο με όσους βρίσκονται εντός επικράτειας, είναι πολιτικά αναγκαίο η ψήφος τους να σταθμίζεται με διαφορετικό τρόπο από ότι η ψήφος των τελευταίων. Αυτή είναι άλλωστε και η διεθνής εμπειρία. Υπάρχουν κράτη, όπως η Ιρλανδία, που αποκλείουν εντελώς την ψήφο των ομογενών τους και άλλα, όπως η Γερμανία ή η Αγγλία που αποκλείουν όσους λείπουν πάνω από μερικά χρόνια στο εξωτερικό. Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιθέτως θέλει να κατοχυρώσει, όπως είναι και η συνταγματική επιταγή, την δυνατότητα όλων των Ελλήνων του εξωτερικού να συμμετέχουν στην πολιτική ζωή της χώρας. Είναι το μόνο κόμμα, στα σαράντα χρόνια που εκκρεμεί η προαναφερθείσα συνταγματική επιταγή, που και εξειδίκευσε στην αναθεώρηση την αρχική πρόβλεψη, και φρόντισε να καταρτιστεί συγκεκριμένη πρόταση νόμου.
Στην πρόταση αναθεώρησης είχε υιοθετηθεί το μοντέλο Γαλλίας, Ιταλίας και Ισπανίας, για εκλογή σε κάθε μεγάλη γεωγραφική περιφέρεια του εξωτερικού βουλευτή που θα εκπροσωπεί όσους διαμένουν σε αυτή, π.χ. ένας βουλευτής θα εκπροσωπούσε στην Ελληνική Βουλή τους Έλληνες στην Αμερική, μέσω εκλογής με ενιαίο και όχι κομματικό ψηφοδέλτιο. Στην τροποποιημένη πρόταση που θα καταθέσει η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ στην διαδικασία της αναθεώρησης για την εξειδίκευση του περιεχομένου της διάταξης της νέας παραγράφου 4 του άρθρου 54 θα διατηρηθεί η δυνατότητα αυτή ως συνταγματικά ανεκτή επιλογή, σε συνδυασμό με την εναλλακτική περί εκλογής σε ενιαία λίστα εξωτερικού, που περιλαμβάνει η πρόταση νόμου που κατατέθηκε σήμερα.
Περαιτέρω, ρητά θα προβλέπεται η μη συμπερίληψη στο οριστικό εκλογικό αποτέλεσμα της ψηφοφορίας της επικράτειας της ψηφοφορίας δυνάμει της τελευταίας αυτής εναλλακτικής. Αυτό θα γίνει καθαρά για λόγους ασφάλειας δικαίου, δεδομένου ότι, όπως ορθά υποστήριξε η πλειοψηφία της Επιτροπής, και χωρίς συνταγματική τροποποίηση η αρχή της ισότητας της ψήφου δεν κωλύει την δυνατότητα διαφορετικής αντιμετώπισης, ως προς τη συμπερίληψη στο εκλογικό αποτέλεσμα, των εκλογέων εσωτερικού και εξωτερικού, εν όψει των ουσιωδώς διαφορετικών κατηγοριών, από πλευράς πραγματικού, στις οποίες ανήκουν.
Ειδικότερα, η πρόταση νόμου που κατατέθηκε προβλέπει ότι, στις γενικές βουλευτικές εκλογές, οι εκτός Επικρατείας εκλογείς δεν θα επιλέγουν τους εκπροσώπους τους μόνον από την γεωγραφική περιφέρεια στην οποία διαμένουν, αλλά θα επιλέγουν μεταξύ του νέου θεσμού των ψηφοδελτίων επικρατείας «εξωτερικού» των κομμάτων. Και περαιτέρω, προκειμένου να δημιουργηθεί επαρκής «χώρος» για την κατά το δυνατόν ισότιμη εκπροσώπηση των εκτός Ελλάδας εκλογέων, αυξάνεται ο αριθμός των βουλευτών Επικρατείας στο ανώτατο επιτρεπτό από το Σύνταγμα όριο, ήτοι σε δεκαπέντε (15). Προβλέπεται δε τη στη συνέχεια η διαφοροποίηση του αριθμού των εδρών που θα κατανέμονται βάσει των αποτελεσμάτων των εκλογικών τμημάτων του εξωτερικού, ανάλογα με τον αριθμό των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού, με κατώτατο όριο τις τρεις (3) έδρες και ανώτατο τις δώδεκα (12). Εάν ο αριθμός όσων ψηφίσουν είναι μέχρι 180.000 ψήφοι θα εκλέγονται 3 βουλευτές. Για κάθε 60.000 βουλευτές πέρα από τον αριθμό αυτό θα εκλέγεται ένας ακόμη, που θα αφαιρείται από τον αντίστοιχο αριθμό βουλευτών Επικρατείας «εσωτερικού», οι οποίες, κατά τα λοιπά, θα κατανέμονται με βάση το γενικό αποτέλεσμα της Επικράτειας.
Σε κατακλείδα, επισημάνθηκε στη συνέντευξη ότι η αναθεώρηση θα αποτελέσει Λυδία λίθος όχι μόνον για την υπερψήφιση υπερώριμων θεσμικών μεταρρυθμίσεων αλλά και για την όλη κατεύθυνση της πολιτικής ζωής. Θα συνεχίσει η ΝΔ να επιχειρεί την παλινόρθωση κράτους της δεξιάς; Και με ποια από τις δύο επιλογές, των μεταρρυθμίσεων ή της παλινόρθωσης, θα στοιχηθούν τα κόμματα της ελάσσονας αντιπολίτευσης;