Ξεχωρίζουν επανυπολογισμός και αναδρομικά
Η χρονιά που έρχεται είναι για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης μια καταληκτική χρονιά. Στην πραγματικότητα, αυτό που άρχισε να ξηλώνει το 1990 ο πατέρας Μητσοτάκης, τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα δηλαδή, έρχεται να το ολοκληρώσει τριάντα έτη μετά ο υιός Μητσοτάκης…
Ολα αυτά τα χρόνια οι υποψήφιοι… διασώστες του συστήματος εμφανίζονταν ως σωτήρες που θα γλίτωναν από τη χρεοκοπία την κοινωνική ασφάλιση. Ολοι αυτοί οι υποψήφιοι «μάγοι» σύστηναν μια επιτροπή δήθεν σοφών που αποφαινόταν ότι η σωτήρια λύση ήταν η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και η μείωση των συντάξεων. Με πανομοιότυπο τρόπο έφερναν νομοθετήματα στα οποία με μεταβατικές διατάξεις τσεκούρωναν συνταξιοδοτικά δικαιώματα.
• Το 1990-92 ήταν ο Δημήτρης Σιούφας.
• Το 1998 ο Δημήτρης Παπαϊωάννου.
• Το 2002 ο Δημήτρης Ρέππας (ο οποίος προσπάθησε να διασώσει τη χαμένη τιμή του ΠΑΣΟΚ από τη λαίλαπα Γιαννίτση).
Το 2010-11 οι Ανδρέας Λοβέρδος και Γιώργος Κουτρουμάνης έφεραν τις πρώτες αντισυνταγματικές μειώσεις στις συντάξεις.
Το 2012 ο Γιάννης Βρούτσης το τερμάτισε, αφού έκανε το ελληνικό σύνταγμα πατσαβούρα καταργώντας δώρα και επιδόματα αδείας και τσεκουρώνοντας τις συντάξεις.
• Το 2015-16 ο Γιώργος Κατρούγκαλος, αφού τέντωσε τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, είπε να μειώσει τα ποσοστά αναπλήρωσης – και όλα αυτά πάντα για τη διάσωση της κοινωνικής ασφάλισης, πασπαλισμένα με αντισυνταγματικές ρυθμίσεις.
• Το 2020 ο Γ. Βρούτσης επανέκαμψε για να διασώσει, όπως έλεγε, το σύστημα με την ασφαλιστική μεταρρύθμιση που έκανε τον Φεβρουάριο μέχρι το 2060. Ομως ο υφυπουργός του Παναγιώτης Τσακλόγλου έχει άλλη άποψη και ετοιμάζεται να «ντυθεί» και αυτός μάγος που θα διασώσει το ασφαλιστικό, που είχε προηγουμένως διασώσει ο Γ. Βρούτσης χρησιμοποιώντας το πόρισμα Πισσαρίδη.
Ολοι αυτοί, «σοφοί» και υπουργοί, απέτυχαν παταγωδώς. Ο λόγος ήταν βέβαια ότι ουδέν πρόσφεραν παρά μόνο φτωχοποίηση, αφού ούτε οι συντάξιμες αποδοχές ούτε τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης ήταν οι πραγματικές αιτίες του προβλήματος, που εντοπίζονται κυρίως στην εισφοροδιαφυγή (μαύρη – ανασφάλιστη εργασία) και την εισφοροαποφυγή (μειωμένα ασφάλιστρα).
Ωστόσο, για να αποφύγουν το πολιτικό κόστος οι περισσότεροι εξ αυτών θέσπιζαν μεταβατικές διατάξεις ώστε να δώσουν τη μαγική λύση σήμερα αλλά να υποστούν το πολιτικό κόστος οι επόμενοι. Στα μνημονιακά χρόνια δε, Λοβέρδος, Κουτρουμάνης, Βρούτσης και Κατρούγκαλος ανακάλυψαν τις αντισυνταγματικές διατάξεις που θα επιλύονταν αργότερα μέσω της δικαστικής οδού. Ολοι αυτοί ήδη από το 1990 έπαιξαν στις πλάτες των συνταξιούχων που κάθε χρόνο βλέπουν δραματικές αλλαγές.
Τώρα λοιπόν που μπήκε το 2021 καλό είναι να δούμε τι φέρνει ο νέος χρόνος εις βάρος των συνταξιούχων από τις νομοθετικές παρεμβάσεις των μάγων-υπουργών που ανέλαβαν τη σωτηρία από τη χρεοκοπία και μέχρι τώρα έχουν κάνει μια τρύπα στο νερό.
Η μάχη για τα δώρα στο ΣτΕ
Οπως γνωρίζουμε ήδη, ο Γιάννης Βρούτσης δεν ορρωδεί προ ουδενός όταν είναι να περικόψει ασφαλιστικά ή εργασιακά δικαιώματα. Για αυτό άλλωστε έχει λάβει το προσωνύμιο «Προκρούστης των εργαζομένων και των συνταξιούχων». Οσο για τον σεβασμό στο σύνταγμα και στις δικαστικές αποφάσεις υπάρχει μόνο για τις τηλεοπτικές εμφανίσεις του ιδίου και του Κυριάκου Μητσοτάκη. Στην πράξη δεν σέβονται ούτε τα ανώτατα δικαστήρια της χώρας ούτε βέβαια το σύνταγμα. Πλήρης απόδειξη της έλλειψης σεβασμού στη δημοκρατία είναι η δίκη που θα διεξαχθεί στις 15 Ιανουαρίου 2021 και θα αφορά τις παράνομες περικοπές που έκαναν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ το 2012. Η δικάσιμος ορίστηκε κατόπιν αίτησης ακύρωσης κατά της υπουργικής απόφασης Βρούτση σε σχέση με τα αναδρομικά των συνταξιούχων που είχαν υποβάλει το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων (ΕΝΔΙΣΥ) και οι συνταξιουχικές οργανώσεις ΑΤΕ, ΗΣΑΠ, ΟΑΣΑ. Ουσιαστικά το ΣτΕ καλείται να αποφασίσει:
• Αν πρέπει να επιστραφούν τα δώρα σε κύρια και επικουρική σύνταξη, καθώς και οι περικοπές σύμφωνα με την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ 1439/2020.
• Αν πρέπει για όλους όσοι πληρώθηκαν τα αναδρομικά σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και δεν άσκησαν αγωγές μέχρι τις 8 Οκτωβρίου 2020 να μην αποσβένεται το δικαίωμα για τις αξιώσεις τους που αφορούν τις περικοπές των κύριων και επικουρικών συντάξεων, καθώς και τα δώρα (ήδη το Ελεγκτικό Συνέδριο ως ανώτατο δικαστήριο που επιλαμβάνεται των υποθέσεων των δημόσιων υπαλλήλων έχει γνωμοδοτήσει ότι είναι αντισυνταγματική η διάταξη).
Για να καταλάβουμε τι «έχουν λαμβάνειν» οι συνταξιούχοι αρκεί να πούμε ότι διεκδικούνται ποσά που κυμαίνονται από 590 ευρώ έως 3.290 ευρώ. Αναλυτικότερα διεκδικούνται:
• Από 1.100 ευρώ έως 2.920 ευρώ για συνταξιούχους του δημοσίου.
• Από 687 ευρώ έως 1.883 ευρώ για συνταξιούχους του ΙΚΑ.
• Από 916 ευρώ έως 3.294 ευρώ για συνταξιούχους των ΔΕΚΟ και τραπεζών.
• Από 835 ευρώ έως 2.689 ευρώ για συνταξιούχους του ΤΕΑΥΕΚ (πρώην επικουρικό εμποροϋπαλλήλων).
• Από 589 ευρώ έως 2.352 ευρώ για συνταξιούχους του NAT στους οποίους επιστρέφεται μόνον η μείωση του νόμου 4093/2012 (Βρούτσης), γιατί δεν τους επιβλήθηκε η μείωση του νόμου 4051/12 (Κουτρουμάνης).
Νέος «διασώστης» ο Τσακλόγλου
Οι δραματικές αλλαγές που έχει προγράψει η κυβέρνηση Μητσοτάκη στην επικουρική ασφάλιση είναι γνωστές στους τακτικούς αναγνώστες του Documento. Ο νέος… διασώστης του ασφαλιστικού συστήματος ονομάζεται Παναγιώτης Τσακλόγλου. Είναι ο άνθρωπος που επιλέχθηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη ώστε να δωρίσει τους κόπους των εργαζομένων στον κλάδο της ιδιωτικής ασφάλισης. Στόχος του είναι να μετατρέψει την επικούρηση σε πλήρως κεφαλαιοποιητική και να δημιουργήσει νέο πακτωλό θαλασσοδανείων. Πρόκειται, για να μην ξεχνιόμαστε, για υπουργό της ΝΔ που χρωστά και δεν θα πληρώσει βέβαια περίπου 200 εκατομμύρια στις τράπεζες από δάνεια. Τον έχει επιλέξει άλλωστε ο Κυρ. Μητσοτάκης, ο οποίος με λεφτά των άλλων, τα οποία ουδέποτε επέστρεψε στις τράπεζες που τον δάνεισαν, εξέδιδε τον «Κήρυκα Χανίων». Ας έρθουμε όμως στις αλλαγές στην επικουρική ασφάλιση. Το κόστος της μετάβασης στο νέο σύστημα (57-67 δισ. ευρώ) θα το επωμιστούν οι συνταξιούχοι (μέσω της εισφοράς στον ΑΚΑΓΕ) και οι φορολογούμενοι (μέσω του κρατικού κορβανά). Με βάση τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2021 θα κατατεθεί το σχετικό νομοσχέδιο ώστε τα χρήματα των ασφαλισμένων να παίζονται σε χρηματιστηριακά παιχνίδια και να λαμβάνουν δάνεια επιχειρήσεις (στο όνομα της ανάπτυξης) που μπορεί όποτε θέλουν να κλείνουν (ας μην ξεχνάμε τον πτωχευτικό νόμο) αφήνοντας όλα τα δάνεια απλήρωτα (όπως απλήρωτους και τους εργαζομένους). Ωστόσο δεν μένουν εκεί. Εντός του 2021 αναμένεται και η έκδοση των υπουργικών αποφάσεων του νέου νόμου για τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) ώστε να αναπτυχθεί και αυτό το παράλληλο σύστημα ασφάλισης.
Η εύκολη μείωση των συντάξεων
Τόσο ο Γιώργος Κατρούγκαλος το 2016 όσο και ο Γιάννης Βρούτσης το 2020 κατάφεραν να κάνουν το θέμα του επανυπολογισμού των συντάξεων έναν δυσεπίλυτο γρίφο. Στην πραγματικότητα αποφάσισαν να θεσμοθετήσουν την προσωπική διαφορά, ώστε να έχουν τον εύκολο τρόπο να μειώσουν τις συντάξεις αν δεν πάνε καλά τα πράγματα στο ασφαλιστικό σύστημα, αλλά και να περιορίσουν το πολιτικό κόστος. Τώρα περιμένουμε τον επανυπολογισμό με βάση τον νόμο Βρούτση. Το βέβαιο είναι ότι σε ένα ακαθόριστο προς το παρόν μέλλον οι προσωπικές διαφορές είναι σφόδρα πιθανόν να περικοπούν. Σε κάθε περίπτωση, με τις νέες διατάξεις από το 2021 θα δουν αύξηση όσοι νέοι συνταξιούχοι (νέοι θεωρούνται όσοι κατέθεσαν αίτηση μετά την 13η Μαΐου 2016) δεν έχουν προσωπική διαφορά και έχουν αποχωρήσει με περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης. Από όσους έχουν προσωπική διαφορά, κάποιοι θα έχουν μειώσεις (με βάση όσα είχε θεσμοθετήσει ο νόμος Κατρούγκαλου) και κάποιοι θα μείνουν στα ίδια επίπεδα.
Ολα αυτά θα έρθουν εντός του 2021 για τους νέους συνταξιούχους. Οι παλαιοί (αυτοί δηλαδή που είχαν συνταξιοδοτηθεί πριν από την 13η Μαΐου 2016) θα πρέπει να περιμένουν να δεήσει ο Γ. Βρούτσης να υπογράψει και τη δεύτερη εγκύκλιο που τους αφορά.
Τελευταία χρονιά για τις πρόωρες το 2021
Ηταν τον Αύγουστο του 2015 όταν αποφασίστηκε να κλείσουν οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις. Από το 2022 (αφού θεσπίστηκαν μεταβατικές διατάξεις για να μην υπάρξει πλήρης ανάληψη πολιτικού κόστους από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, αν και τον σχετικό νόμο τον ψήφισαν και η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ) θα ισχύουν δύο συν ένα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης:
• Η εξαίρεση της συνταξιοδοτικής
εξόδου στα 62 με πλήρη σύνταξη για όσους έχουν πάνω από 40 έτη ασφάλισης.
• Η ηλικία των 67 ετών για πλήρη σύνταξη.
• Η ηλικία των 62 ετών για μειωμένη σύνταξη.
Ακριβώς αυτή η εξέλιξη φέρνει ένα κύμα μαζικών συνταξιοδοτήσεων μέσα στο 2021 περίπου 120.000 εργαζομένων που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και μπορούν να φύγουν σε μικρότερες των 62 ετών ηλικίες. Πρόκειται κυρίως για ασφαλισμένους που ασφαλίστηκαν πριν από το 1993 και κατοχύρωναν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι το 2012. Αν αυτοί προστεθούν στις περίπου 350.000 εκκρεμείς συνταξιοδοτήσεις που σκοπίμως ο Γιάννης Βρούτσης κρατά σε καθυστέρηση, το 2021 προβλέπεται λίαν δραματικό για την κοινωνική ασφάλιση.