Αρωγή στην προσπάθεια των κατοίκων του χωριού του Πηλίου να κρατήσουν ελεύθερο το νερό του τόπου τους.
Της Εύης Κουτρουμπάκη
«Μέχρι τη μέρα που εμφανίστηκε “Εκείνος” ζούσαμε χαρούμενοι στο ομορφότερο νησί του κόσμου…», «Τα παιδιά του τελευταίου νησιού», Ζουλφί Λιβανελί. Ετσι ξεκινά μια από τις ωραιότερες αλληγορικές μικρογραφίες που έχουν γραφεί στην τουρκική λογοτεχνία και αφορά την αλλοίωση του φυσικού αρμονικού τρόπου ζωής από την αλαζονεία και την υπεροψία από τους επί γης φορείς της. Αυτήν τη φράση σκεφτόμουν όταν ανηφόριζα για τις Σταγιάτες πριν από έναν μήνα, προσκεκλημένη των διοργανωτών στο καλοκαιρινό φεστιβάλ πολιτισμού που διοργανώνεται στο χωριό εδώ και χρόνια. Φέτος τα «Σταγιάτεια Νάματα» αποκτούν ιδιαίτερη σημασία.
Πολλά ερωτήματα διεμβολίζουν τη σκέψη μου φτάνοντας στην πλατεία. Υπάρχουν σήμερα αθώες κοινωνίες; Μπορεί κάθε πολίτης, κάθε εκκολαπτόμενος πολίτης να διακρίνει πως οι άνθρωποι στους οποίους εμπιστεύτηκε πολλάκις την τύχη του ήταν λαοπλάνοι και κομπαστές; Πώς παρεμβαίνουν στη ζωή σου, αργά στην αρχή όσο να μην τους καταλάβεις, έντεχνα αργότερα όσο να μην ξέρεις τι να κάνεις; Πώς μπορούν στις μέρες μας οι «ψευδοεξουσίες» να οικοδομούνται ψηφίδα την ψηφίδα και πώς εντέλει δημιουργούν ψευτοανάγκες τις οποίες αυτοπροσφέρονται να καλύψουν με «τεχνογνωσία» και «εμπειρία»;
Πώς επιχειρούν οι «παντογνώστες» αλαζόνες να επιβάλουν στον τόπο τον βηματισμό τους και να εισβάλουν αυθαίρετα στη ζωή των κατοίκων και του τόπου τους; Πώς στο όνομα της ανάπτυξης, της ασφάλειας και της τάξης φτιάχνουν κάποιοι το κάδρο μέσα στο οποίο θα πάρει η δική σου ζωή φωτιά; Πώς οι ειρηνικοί κάτοικοι των Σταγιατών κηρύχθηκαν «εχθροί της ανάπτυξης»; Αυτοί όλοι που με προκαταβολική θέρμη και ανεξήγητη αφοσίωση υπηρετούν με επιβλητικό σθένος τα δίκια του χωριού τους;
Ολοι τους, νεότεροι και πρεσβύτες, σε μια διόλου «μαυσωλειακή» προσπάθεια κάθε χρόνο στήνουν γιορτή για να τιμήσουν την Κρύα Βρύση τους, την πηγή που τους ξεδιψά και τους υπηρετεί 350 χρόνια. Οι κάτοικοι των Σταγιατών ζουν στη φύση και ζουν τη φύση χωρίς να την αποικιοποιούν. Είναι αυτοί που κατοικούν στη φύση σχετιζόμενοι άμεσα μαζί της χωρίς να την αποδιαρθρώνουν. Είναι αυτοί που αναστοχάζονται χειμώνα – καλοκαίρι με την ίδια τους την υπόσταση εκεί στο μικρό χωριό των Σταγιατών, χωρίς να ετεροκαθορίζονται από άνωθεν συμβάσεις, αλλά υπακούοντας σε μια εσωτερική φωνή ελευθερίας σύμφωνα με την οποία ορίζουν τον βίο τους.
Οι κάτοικοι των Σταγιατών χρόνια παλεύουν να κρατήσουν ελεύθερο τον βασικό πνεύμονα ζωής του τόπου τους. Το νερό τους. Αντιπαλεύουν το εφιαλτικό πλαίσιο όλα αυτά τα χρόνια πολεμώντας για «γη κι ελευθερία». Η δημοτική αρχή φέτος με μια ακόμη κίνηση αυθαιρεσίας και αλαζονείας σφράγισε στην αρχή του καλοκαιριού το Κοινοτικό Κέντρο Παράδοσης και Πολιτισμού καθώς και το Δημοτικό Σχολείο Σταγιατών, ζωντανούς πυρήνες πολιτισμού στο χωριό. Αυτό δεν στάθηκε εμπόδιο στους κατοίκους για τη διοργάνωση των καλοκαιρινών πολιτιστικών τους εκδηλώσεων, που φέτος αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Στον δίκαιο αγώνα τους στέκονται αλληλέγγυοι το φετινό καλοκαίρι καλλιτέχνες και λογοτέχνες.
Και γέμισε ο αύλειος χώρος των κατεχόμενων κτιρίων και της πλατείας του χωριού με λόγια, νότες και εικόνες, προβάλλοντας με τρόπο καταφανή που μόνον η τέχνη μπορεί να πράξει την αντικειμενική πραγματικότητα και όχι την imago πραγματικότητα που προσπαθεί να επιβάλει η δημοτική αρχή σε ό,τι αφορά το δίκαιο αίτημα των κατοίκων για το νερό τους, επιβεβαιώνοντας το λατινικό ρητό «Omnis figura tanto evidentius veritatem demonstrat quanto apertius figuram se esse et non veritatem probat». Που πάει να πει σε ελεύθερη απόδοση: «Κάθε εξεικόνιση της πραγματικότητας τόσο πιο εμφανώς αποδίδει αυτή την πραγματικότητα όσο πιο απροκάλυπτα αποδεικνύει πως είναι μια εξεικόνιση και όχι η ίδια η πραγματικότητα».
Στο κάλεσμα της λαϊκής συνέλευσης ανταποκρίθηκαν όλοι οι λογοτέχνες που προσκλήθηκαν και ήταν πολύ περισσότεροι αυτοί που προθυμοποιήθηκαν να συμμετάσχουν αν το επέτρεπαν οι δύσκολες συνθήκες και οι περιορισμοί του φετινού καλοκαιριού σύμφωνα με τα «πανδημικά» πρωτόκολλα που πρέπει να τηρούνται. Γιατί η λογοτεχνία μπορεί και οφείλει να βγαίνει από τα τυπικά της συμφραζόμενα, να συμπαρίσταται παντί σθένει στα δίκαια αιτήματα των ανθρώπων και να εντοπίζει τις ολισθήσεις από το σύστημα αξιών που οι κρατούντες τις κάνουν να φαντάζουν φυσικές.
Η συμμετοχή μας στις λογοτεχνικές εκδηλώσεις στις Σταγιάτες βοήθησε και όλους εμάς να ξαναθυμηθούμε τον ρόλο που οφείλει να παίζει η λογοτεχνία όταν οι περιστάσεις το καλούν στη με κάθε τρόπο στήριξη των ανθρωπιστικών αξιών. Γιατί, όπως με πάθος έχει δηλώσει και ο Βιτγκενστάιν: «Κάθε αισθητική είναι ηθική». Εμείς όλοι που συμμετείχαμε στις εκδηλώσεις των Σταγιατών προσυπογράφουμε το παρακάτω κείμενο, το οποίο είναι το πρώτο από άλλα που θα ακολουθήσουν, και στεκόμαστε αλληλέγγυοι σε κάθε παρόμοια δράση, καθώς και αντίθετοι σε κάθε περιβάλλον το οποίο αντιστέκεται στο δίκαιο.
Οι Σταγιάτες μας αφορούν
Μια μικρή κοινότητα με ελάχιστους κατοίκους είναι οι Σταγιάτες, λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω απ’ τον Βόλο, στις πλαγιές του Πηλίου, περίφημη μέχρι τώρα για τα νερά και τη φιλοξενία της. Εδώ και κάποιους μήνες ήρθε χωρίς η ίδια να το επιδιώκει στο προσκήνιο για τις πηγές της. Την υπεράσπισή τους μπροστά σε λογικές ιδιωτικοποίησης διακήρυξαν οι κάτοικοι μέσα από διαδικασίες αυτοοργάνωσης. Στις Σταγιάτες λειτουργεί σταθερά λαϊκή συνέλευση με τη συμμετοχή των μόνιμων κατοίκων και παράλληλα λαμβάνει χώρα μια πανδαισία πολιτιστικών δράσεων που αφορούν το θέατρο, τη μουσική και το βιβλίο.
Απέναντί τους μια εχθρική δημοτική αρχή επιχειρεί με ύβρεις και απειλές να σπιλώσει τον αγώνα τους και να εμποδίσει την πολιτιστική δραστηριότητά τους, αποκλείοντας την πρόσβαση σε δημοτικούς χώρους και τη χρήση της κοινοτικής βιβλιοθήκης. Στη δική μας αντίληψη οι Σταγιάτες είναι ένα διακύβευμα δημοκρατίας και πολιτισμού που περιποιεί τιμή όχι μόνο για την περιοχή αλλά και για ολόκληρη τη χώρα. Ως λογοτέχνες νιώθουμε το αισθητικό και δημοκρατικό καθήκον να δηλώσουμε και αποδώ την αλληλεγγύη μας στον αγώνα των κατοίκων.
Δαλακούρα Βερονίκη, Δημητριάδη Διώνη, Ιντζές Στάθης, Καϊτατζή-Χουλιούμη Δέσποινα, Κακατσάκη Χρύσα, Καλημέρης Κώστας, Κιοσσές Σπύρος, Κοροβίνης Θωμάς, Κοντολέων Μάνος, Κουτρουμπάκη Εύη, Κουτρουμπάκης Κώστας, Λουκόπουλος Κωνσταντίνος, Πριοβόλου Ελένη, Σαρηγκιόλης Θοδωρής, Χατζημωυσιάδης Παναγιώτης
Κι ας μη νικήσουμε ποτέ, θα πολεμάμε πάντα, όπως βλέπει κανείς γραμμένο σε τοίχο λίγο πριν μπει στο χωριό τον στίχο του αείμνηστου Βασίλη Μάγκου, ο οποίος έπεσε θύμα απροκάλυπτης αστυνομικής βίας και στη μνήμη του οποίου είναι αφιερωμένες οι φετινές εκδηλώσεις στις Σταγιάτες.
Η Εύη Κουτρουμπάκη είναι κριτικός λογοτεχνίας
