Αυτό που βλέπουμε να συμβαίνει στις Βρυξέλλες είναι πρώην ηγετικά στελέχη μεγάλων επιχειρήσεων να μεταπηδούν προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και αντιστρόφως
Τον περασμένο Σεπτέμβριο στο Ευρωκοινοβούλιο ψηφίστηκε μια σειρά από μέτρα για να εμποδιστούν οι σχέσεις των μελών του κοινοβουλίου με τα λόμπι και η πρακτική των επιτρόπων να δουλεύουν σε ιδιωτικές εταιρείες αφού πρώτα έχουν λάβει μεγάλους μισθούς και πολύ μεγάλες συντάξεις από την ΕΕ. Οι περισσότερες πολιτικές ομάδες στήριξαν τα μέτρα για τη διαφάνεια και τις σχετικές προτάσεις της Αριστεράς, εκτός από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, στο οποίο εντάσσεται η Νέα Δημοκρατία. Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα προσπάθησε να εμποδίσει τα ακόλουθα μέτρα:
▪ Οι βουλευτές να δημοσιεύουν τις συνεδριάσεις και επαφές τους με εκπροσώπους οικονομικών συμφερόντων
▪ Οι δικηγόροι που επισκέπτονται το Ευρωκοινοβούλιο για επαφές με ευρωβουλευτές να περιλαμβάνονται στον κατάλογο των λόμπι
▪ Ενίσχυση των περιορισμών στους πρώην επιτρόπους με παράταση της περιόδου αποχής (η περίοδος κατά την οποία δεν μπορούν να αναλάβουν μη συμβατές με το προηγούμενο αξίωμά τους θέσεις)
▪ Οι αποφάσεις σχετικά με τις νέες επαγγελματικές ασχολίες του πρώην επιτρόπου και των ανωτέρων υπαλλήλων της Κομισιόν πρέπει να λαμβάνονται από αρχή που διορίζεται ανεξάρτητα
▪ Προστασία των μαρτύρων δημόσιου συμφέροντος
▪ Ενημέρωση των οργάνων της ΕΕ σε ετήσια βάση σχετικά με τους ανώτερους υπαλλήλους της ΕΕ που εγκατέλειψαν τη διοίκηση της ΕΕ και τον ρόλο που ανέλαβαν στη συνέχεια σε ιδιωτικές εταιρείες
▪ Διάθεση των πρακτικών στο κοινό
▪ Περισσότερη διαφάνεια στις εμπορικές διαπραγματεύσεις. Εισαγωγή ανεξάρτητης εποπτικής αρχής για ταξινόμηση και αποχαρακτηρισμό εγγράφων/περισσότερη διαφάνεια όσον αφορά τη διάσκεψη των προέδρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και το γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Στις Βρυξέλλες υπάρχουν πάνω από 3.500 εταιρείες λόμπινγκ και τουλάχιστον 30.000 λομπίστες, σύμφωνα με στοιχεία του 2016. «Αντιληφθήκαμε ότι μπορούσαμε να επηρεάσουμε περισσότερο τη διαδικασία λήψης αποφάσεων στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προτού καν γίνουν γνωστά τα σχέδια των κοινοτικών οδηγιών. Γι’ αυτό τον λόγο επικεντρωνόμαστε σε αυτού του είδους τη δουλειά» είχε δηλώσει μια λομπίστρια στη γαλλική «Monde Diplomatique», αποτυπώνοντας πολύ γλαφυρά το φαινόμενο της «περιστρεφόμενης πόρτας» στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Αυτό που βλέπουμε να συμβαίνει στις Βρυξέλλες, κάτι που –προφανώς από τη στάση της– η ΝΔ θέλει να συνεχιστεί, είναι πρώην ηγετικά στελέχη μεγάλων επιχειρήσεων να μεταπηδούν προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και αντιστρόφως.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Κομισιόν: Τη θέση του επιτρόπου αρμόδιου για ζητήματα ενέργειας και κλίματος ανέλαβε ο Μιγκουέλ Αρίας Κανέτ, πρώην πρόεδρος της πετρελαϊκής εταιρείας Petrologis Canarias. Επίτροπος αρμόδιος για τις Οικονομικές και Χρηματοοικονομικές Υποθέσεις ορίστηκε ο Γάλλος πρώην υπουργός Οικονομικών Πιέρ Μοσκοβισί, ο οποίος διετέλεσε αντιπρόεδρος του «Κύκλου της βιομηχανίας», ενός λόμπι βιομηχάνων. Επίτροπος αρμόδιος για την Ερευνα τοποθετήθηκε ο Κάρλος Μοέντας, πρώην στέλεχος της Goldman Sachs.
Οταν οι επίτροποι καλούνται να αναλάβουν καθήκοντα συμπληρώνουν μια φόρμα με τα οικονομικά συμφέροντα εκείνων και των οικείων τους, ενώ κατόπιν τους απαγορεύεται να τα διαχειρίζονται. Ωστόσο δεν υπάρχει η παραμικρή απαίτηση για την προηγούμενη επαγγελματική σταδιοδρομία τους, ούτε φυσικά για τη μετέπειτα. Ετσι βλέπουμε πρώην υψηλόβαθμους κοινοτικούς υπάλληλους να τερματίζουν την πολιτική καριέρα τους και να επιστρέφουν στον ιδιωτικό τομέα, όπου αξιοποιούν την ισχύ που απέκτησαν.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι ο άνθρωπος που εφάρμοσε πολιτική σκληρής λιτότητας στην Ευρώπη, η οποία έκοψε μισθούς και συντάξεις στην Ελλάδα καθώς και στις άλλες χώρες, ιδίως του νότου. Δεν είναι άλλος από τον πρώην πρόεδρο της Κομισιόν Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο, που ενώ απολάμβανε σύνταξη 11.000 ευρώ από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, προσλήφθηκε από την Goldman Sachs, έναν χρηματοπιστωτικό όμιλο με πρωταγωνιστικό ρόλο στη διεθνή οικονομική κρίση. Και δεν είναι ο μόνος: ο Γερμανός Γκίντερ Φερχόιγκεν, πρώην επίτροπος αρμόδιος για Ζητήματα Βιομηχανίας και Επιχειρήσεων, ίδρυσε την εταιρεία λόμπινγκ European Experience Company. Ο Ιρλανδός Τσάρλι ΜακΚρίβι, πρώην επίτροπος αρμόδιος για Ζητήματα Εσωτερικής Αγοράς, συμμετέχει στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών Ryanair και Sentenial.
Το Facebook, επίσης, που αυτές τις μέρες είναι στο επίκεντρο με το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, ήδη από το 2013 έχει αυξήσει τις δαπάνες προς λομπίστες στις Βρυξέλλες προκειμένου να επηρεάζει τις αποφάσεις για τα προσωπικά δεδομένα στο διαδίκτυο και στην ψηφιακή ενιαία αγορά. Το 2012 είχε δηλώσει ότι απασχολούσε δυο λομπίστες ενώ το 2017 αυτοί είχαν γίνει 15. Τα χρήματα που δαπάνησε γι’ αυτό τον σκοπό από 400.000 δολάρια το 2012 έφτασαν τα 2,5 εκατομμύρια το 2017. Καθώς μάλιστα το σκάνδαλο της Cambridge Analytica παίρνει διαστάσεις, αποδεικνύοντας ότι παρά τις νομοθετικές ρυθμίσεις τα προσωπικά μας δεδομένα δεν είναι διασφαλισμένα, αναμένεται οι λομπίστες να πιέσουν κι άλλο ώστε τα συμφέροντα της εταιρείας να μη θιγούν περισσότερο.
Οσο η Ευρωπαϊκή Ενωση αφήνεται έρμαιο των οικονομικών συμφερόντων και εφαρμόζει πολιτικές λιτότητας, τα αποτελέσματα της οποίας εξυπηρετούν καλύτερα αυτά τα οικονομικά συμφέροντα, απομακρύνεται από τις ιδρυτικές της αξίες, αυτές της ισότητας, της συνεργασίας και της αλληλεγγύης. Ομως αυτή η απομάκρυνση έχει φέρει δυσάρεστα και μπορεί να φέρει ακόμη χειρότερα αποτελέσματα, όπως είδαμε με την περίπτωση του Brexit και την άνοδο της ακροδεξιάς σε μια σειρά από χώρες, όπως η Γαλλία, η Αυστρία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Ουγγαρία και φυσικά η Ελλάδα.
Βρισκόμενοι μπροστά στη δυστυχή βεβαιότητα ότι η νέα γενιά θα είναι η πρώτη που θα ζήσει χειρότερα από την προηγούμενη, πρέπει να δράσουμε. Εάν δεν αλλάξουμε κατεύθυνση, στρεφόμενοι στις αναγκαίες κοινωνικές πολιτικές, η ΕΕ, που ήδη έχει πάψει να είναι ελκυστική, θα είναι καταδικασμένη. Όσο οι περιστρεφόμενες πόρτες γυρίζουν υπάρχει ο κίνδυνος να εγκλωβιστούμε μέσα. Και στα κτίρια των ευρωπαϊκών οργάνων υπάρχουν πολλές από αυτές.
Ο Στέλιος Κούλογλου είναι Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ
Το άρθρο του Στέλιου Κούλογλου δημοσιεύτηκε στο HOT DOC που κυκλοφόρησε με το Documento, την Κυριακή 22 Απριλίου