Στα πέτρινα χρόνια του Φράνκο (1939-1975) μια γυναίκα δεν μπορούσε να πιάσει δουλειά ή να ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό χωρίς έγγραφη άδεια του συζύγου της ή κάποιου άντρα συγγενή της.
Σήμερα η μισογύνικη κληρονομιά του φασισμού ρίχνει βαριά σκιά καθώς η Ισπανία ετοιμάζεται για τις βουλευτικές εκλογές της 28ης Απριλίου.
Δεν είναι μόνο η κεντροαριστερή διαχείριση της κρίσης, η (ακρο)δεξιά αντεπίθεση, η αποσχιστική ιδεοληψία των Καταλανών εθνικιστών και η γάγγραινα της διαφθοράς τα ζητήματα που κυριαρχούν στην ατζέντα.
Βασικό ζήτημα στον προεκλογικό διάλογο είναι η θέση της γυναίκας. Και μάλιστα με τη χειρότερη αφορμή: τον ομαδικό βιασμό μιας 18άχρονης από πέντε σεξιστές τσόγλανους (ανάμεσά τους έναν πολιτοφύλακα κι έναν στρατιωτικό) σε πανηγύρι στην Παμπλόνα στις 7 Ιουλίου 2017. Οι δράστες βιντεοσκόπησαν το έγκλημα και ανάρτησαν επτά βίντεο εισπράττοντας μάτσο (με διπλή έννοια) likes. Εκατσαν στο σκαμνί αλλά έπεσαν σκανδαλωδώς στα μαλακά, με χρηματικό πρόστιμο και χωρίς να φυλακιστούν, γιατί οι δικαστές έκριναν ότι το θύμα «είχε παθητική και ουδέτερη συμπεριφορά». Αρα;
Αρα «δεν προκύπτει αλλά ούτε αποκλείεται» να συμμετείχε σε «συναινετικό ομαδικό σεξ» και δεν πά’ να δείχνει το βίντεο καραμπινάτο βιασμό. Το σκάνδαλο Manada (οι πέντε αυτοαποκαλούνταν «La manada», δηλαδή «αγέλη λύκων») πυροδότησε πρωτοφανείς κινητοποιήσεις.
Εδώ και πάνω από έναν χρόνο στις μεγάλες ισπανικές πόλεις διαδηλώνουν χιλιάδες γυναίκες, άντρες και ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Απαιτούν όχι μόνο δικαίωση αλλά και αλλαγή της νομοθεσίας που, για παράδειγμα, προϋποθέτει «εμφανή αντίσταση» του κατατρομοκρατημένου θύματος για να τεκμηριωθεί βιασμός. Κάν’ το όπως οι Ισπανίδες. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα και οι Unidos Podemos έχουν δεσμευτεί για σχετική νομοθετική μεταρρύθμιση αν επιστρέψουν στην κυβέρνηση.
