Διαβάζοντας τις «Κόρες» της Λούσι Φρίκε είχα διαρκώς στο μυαλό μου τη ρήση του Όσκαρ Ουάιλντ «Αν θες να πεις την αλήθεια στους ανθρώπους, καν’ τους να γελάσουν, αλλιώς θα σε σκοτώσουν». Η Γερμανίδα συγγραφέας πετυχαίνει έναν σπάνιο συνδυασμό χιούμορ και συναισθηματικού βάθους μέσα από μια ιστορία που εκτυλίσσεται καθ’ οδόν. Η Μάρτα και η Μπέτυ, δύο γυναίκες λίγο μετά τα σαράντα τους, ταξιδεύουν με αυτοκίνητο από το Βερολίνο στην Ελβετία συνοδεύοντας τον πατέρα της Μάρτα, ο οποίος πάσχει από καρκίνο σε τελικό στάδιο και επιθυμεί να φύγει από τη ζωή με τη μέθοδο της ευθανασίας.
Αυτό το οδοιπορικό προς τον θάνατο –με όσες σκέψεις μπορεί να γεννηθούν κατά τη διάρκειά του– θα αποβεί καθοριστικό για την πορεία της ζωής τους με τη μία έκπληξη να διαδέχεται την άλλη. Οι δύο γυναίκες θα έρθουν αντιμέτωπες με τους εφιάλτες του παρελθόντος αλλά κυρίως θα σταθούν παρατηρήτριες απέναντι στον ίδιο τους τον εαυτό, αμφισβητώντας τις μέχρι τότε βεβαιότητές τους. Από αυτή τη διαδικασία θα αναδειχθούν οι πιο επώδυνες μνήμες. Την στιγμή όμως που θα τολμήσουν να επιστρέψουν στα τραύματά τους, ήδη θα έχουν συγκαταθέσει στο πέρασμα στην ψυχική ενηλικίωση.
Όπως στο ταξίδι τους που έχει αφετηρία τον βαρύ ουρανό της Γερμανίας και καταλήγει στην ηλιόλουστη Ελλάδα, έτσι και η εσωτερική τους διαδρομή καταλήγει στο φως. Όχι εύκολα και ανέξοδα. Όμως ούτως ή άλλως ποτέ αυτές οι ζυμώσεις δεν συμβαίνουν έτσι απλά, χρειάζονται τον χώρο και τον χρόνο τους. Είναι η Μάρτα και η Μπέτυ η ευρωπαϊκή εκδοχή των «Θέλμα και Λουίζ»; Όχι, διότι εκείνες ήταν νέες και καταπιεσμένες από τους άντρες, όπως θα συνειδητοποιήσουν πολύ σύντομα οι δυο ηρωίδες. Η Μάρτα και η Μπέτυ είναι φαινομενικά δύο ελεύθερες γυναίκες, οι οποίες ωστόσο παλεύουν ακόμη να κλείσουν τα τραύματα που προκλήθηκαν από μητέρες και πατέρες, οι οποίοι δεν συνειδητοποίησαν εγκαίρως τον ρόλο τους.
Αντιγράφω τα λόγια της Μπέτυς: «Ότι ένα road trip ήταν γεμάτο εκπλήξεις κι υποσχόταν έρωτα, σεξ ή έγκλημα σε κάθε σταθμό, δεν ίσχυε απαραίτητα. Έτσι ήταν μόνο στις ταινίες και στα μυθιστορήματα, ιστορίες προσωπικής ενηλικίωσης σε γρήγορη κίνηση. Η ζωή, αντίθετα, ήταν αργή. Μας έπαιρνε χρόνια ολόκληρα ν’ ανακάμψουμε από ένα ερωτικό τραύμα, ενώ στη μεγάλη οθόνη το κάθε πρωτόγονο ψώνιο ήταν σε θέση να σώσει ή να καταστρέψει τον πλανήτη μέσα σε λίγες μέρες, αρκεί να πιστέψει στον εαυτό του».
Στο κείμενο της Λούσι Φρίκε (μεταφρασμένο στα ελληνικά από τον Τεό Βότσο), το οποίο ρέει σαν το γάργαρο νερό, οι διάλογοι πέφτουν σαν το χαλάζι, δίνοντας συχνά την αίσθηση μιας κινηματογραφικής ταινίας που εκτυλίσσεται στο χαρτί – ευτυχώς, χωρίς πρωτόγονα ψώνια που είναι σε θέση να σώσουν ή να καταστρέψουν τον πλανήτη μέσα σε λίγες μέρες. Δεν είναι τυχαίο ότι προτού το βιβλίο προλάβει καλά καλά να κυκλοφορήσει κλείστηκε το συμβόλαιο για την κινηματογραφική μεταφορά του από τη σκηνοθέτρια Νάνα Νόιλ – η ταινία προβλήθηκε στην Ελλάδα στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
«Στις πιο αδύναμες στιγμές σου παραμυθιάζεσαι πως η αγάπη θα σώσει την κατάσταση. Τι μπορείς να πεις, όταν όλα όσα νομίζεις πως ξέρεις είναι στην ουσία γνώσεις άλλων ανθρώπων, οι οποίοι επίσης δεν έχουν ιδέα για τίποτα;» αναρωτιέται η Μπέτυ, μία από τις πιο αγαπημένες και ανθρώπινες ηρωίδες βιβλίου των τελευταίων χρόνων.
Το βιβλίο «Κόρες» της Λούσι Φρίκε κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κείμενα, σε μετάφραση του Τεό Βότσου.
