Πώς και πότε παρενέβη το Μαξίμου για να μπει φραγμός στην ανεξέλεγκτη επέκταση των αναγκαστικών μέτρων
Η υπερφορολόγηση των μικρομεσαίων και κυρίως η οδυνηρή – για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους του ίδιου κοινωνικού χώρου– πολιτική των μαζικών κατασχέσεων από τραπεζικούς λογαριασμούς ή εις χείρας τρίτων φαίνεται ότι επηρέασαν σημαντικά την εκλογική συμπεριφορά και αποτελούν μια από τις αιτίες της μετακίνησης του 11% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 (δηλαδή περίπου 3,5 ποσοστιαίες μονάδες στο σύνολο του εκλογικού σώματος) προς τη Νέα Δημοκρατία. Εξάλλου και η στόχευση του αρχηγού της ΝΔ ήταν σαφής. Εδώ και καιρό υποσχόταν και υπόσχεται συνεχώς φορολόγηση με 20%, ενώ για τα μερίσματα υπόσχεται μείωση φορολογίας στο μισό (από 10% σε 5%).
Επίσης εκτιμάται ότι ακριβώς ίδια είναι η αιτία της επιβίωσης του ΚΙΝΑΛ, καθώς το συγκεκριμένο κόμμα εξακολουθεί να κρατάει ισχυρότατες δυνάμεις και να κυριαρχεί στις συνδικαλιστικές ενώσεις των αυτοαπασχολούμενων επιστημόνων και επαγγελματιών (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί επαγγελματοβιοτέχνες κ.λπ.).
5 δισεκατομμύρια από κατασχέσεις!
Οι επιδόσεις της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) – τα τελευταία χρόνια αποτελεί τον βασικό μηχανισμό ελέγχου και είσπραξης φορολογικών εσόδων έχοντας υποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τις παλιές αντίστοιχες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών– ήταν εντυπωσιακές. Εμφάνισε έσοδα της τάξεως των 5 δισ. ευρώ από την είσπραξη μέσω κατασχέσεων τραπεζικών λογαριασμών αλλά και επιχειρηματικών απαιτήσεων εις χείρας τρίτων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι βάσει έγκυρων στοιχείων τα οποία έχουν περιέλθει σε γνώση του Documento το 2017 υπήρξε έκρηξη της δραστηριότητας της ΑΑΔΕ καθώς επιδόθηκαν 1.130.969 κατασχετήρια εις χείρας τρίτων. Η νομότυπη αυτή πρακτική (και πολύ συνηθισμένη στη διεκδίκηση ιδιωτικών χρεών) συνίσταται στην εκμετάλλευση από την ΑΑΔΕ των δηλώσεων πελατών – προμηθευτών που υποβάλλουν ετησίως όλα τα επιχειρηματικά σχήματα αλλά και οι πάσης φύσεως αυτοαπασχολούμενοι. Η ΑΑΔΕ του κ. Πιτσιλή εντόπιζε μέσω αυτού του τρόπου τους πελάτες που όφειλαν σε φορολογούμενους που είχαν ανοιχτές οφειλές προς την εφορία και προχωρούσαν σε κατασχέσεις των οφειλών στα χέρια των πελατών τους. Με αυτό τον τρόπο, πέραν της οικονομικής ασφυξίας που προκαλούσαν, δημιουργούσαν τεράστια προβλήματα στους εργαζόμενους στις επιχειρήσεις, μιας και δημιουργούνταν προβλήματα ρευστότητας αλλά και δυσφημούνταν οι επαγγελματίες και οι μικροεπιχειρήσεις.
Εκρηξη αναγκαστικών μέτρων
Οπως προκύπτει από τις εκθέσεις της ίδιας της ΑΑΔΕ, οι οφειλέτες για τους οποίους είχαν ληφθεί αναγκαστικά μέτρα είσπραξης σε συγκεντρωτικό επίπεδο αυξήθηκαν σε 1,168 εκατομμύριο στα τέλη του 2018, ήταν δηλαδή αυξημένοι κατά 118.000 ή 11,28% σε σχέση με τα τέλη του 2017 (1,05 εκατομμύριο). Φυσικά, ένα εκατομμύριο και πλέον άνθρωποι δεν ήταν μεγαλοαστοί! (Παρακολούθηση Φορολογικής και Τελωνειακής Διοίκησης μηνός Μαρτίου 2019 https://www.aade. gr/open-data/KPIs, 2018 Φύλλο: Αναγκ. Μέτρα Είσπραξης).
Η ΑΑΔΕ έως το πρώτο τρίμηνο του 2018 προέβαινε σε αθρόες ενέργειες λήψης αναγκαστικών μέτρων (δεσμεύσεις λογαριασμών και πλειστηριασμοί) και εκκινούσε διαδικασίες κατάσχεσης για 158.163 οφειλέτες τον μήνα. Το πρώτο τρίμηνο του 2018 συνέχιζε να παραγγέλλει κατασχέσεις και να λαμβάνει νέα μέτρα εναντίον οφειλετών περίπου με τον ρυθμό που το έκανε και το 2017, οπότε ξεκινούσε διαδικασίες μέτρων για 165.095 οφειλέτες τον μήνα.
Η άγνωστη σύσκεψη και οι σαφείς κατευθύνσεις
Τα παράπονα –πολλές φορές δριμύτατα– για την υπερδραστηριότητα και τυπικά εντός του νομοθετικού πλαισίου της ΑΑΔΕ του κ. Πιτσιλή έφτασαν αρχές του 2018 και στο Μέγαρο Μαξίμου.
Το θέμα εξετάστηκε σε ειδική σύσκεψη στο πρωθυπουργικό γραφείο που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή εκπροσώπων της ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών και της ΑΑΔΕ και δόθηκαν σαφείς κατευθύνσεις.
Το Μαξίμου επισήμανε το πρόβλημα των αθρόων δεσμεύσεων σε μικροοφειλέτες και ζήτησε να δοθεί έμφαση στην επανεξέταση των δεσμεύσεων μεγαλύτερων ποσών της οφειλής σε έναν λογαριασμό ή σε όλους τους λογαριασμούς ενός οφειλέτη. Επισημάνθηκε επίσης ότι οι σχετικοί στόχοι του επιχειρησιακού σχεδίου της ΑΑΔΕ ως προς το 2018 ήταν ήδη υπερκαλυμμένοι από τους πρώτους μήνες του έτους.
Από τότε η κατάσταση άρχισε να αλλάζει και να βελτιώνεται σημαντικά. Ομως –όπως πλέον εκτιμάται– το «κακό» πολιτικά είχε συντελεστεί καθώς σημαντικό τμήμα των μικρομεσαίων επιχειρηματιών και των αυτοαπασχολούμενων είχε υποστεί πλήγμα και η πολιτική του συμπεριφορά είχε επηρεαστεί. Το γεγονός αποτυπώθηκε έντονα στα αποτελέσματα των κλαδικών συνδικαλιστικών εκλογών σε δικηγόρους, γιατρούς και μηχανικούς, που το 2018 χειροτέρευσαν για το κυβερνών κόμμα.
Μείωση των παραγγελιών αναγκαστικών μέτρων
Από τον Απρίλιο του 2018 και μέχρι σήμερα σημειώνεται δραματική μηνιαία μείωση των νέων παραγγελιών αναγκαστικών μέτρων από μέρους της ΑΑΔΕ. Συγκεκριμένα, από τον Απρίλιο έως τον Ιούλιο του 2018 αναγκαστικά μέτρα λαμβάνονται εις βάρος –κατά μέσο όρο– 54.163 οφειλετών τον μήνα, στοιχείο που φανερώνει ότι οι οφειλέτες των οποίων τα χρήματα δεσμεύονται ή που βρίσκονται ενώπιον προγραμμάτων πλειστηριασμών μειώθηκαν κατά 65,7%. Βεβαίως εξακολουθούν να είναι πάρα πολλοί.
Πάντως μετά τη ρύθμιση των 120 δόσεων δύο στους τρεις οφειλέτες θα έχουν την ευκαιρία να τακτοποιήσουν τις υποχρεώσεις τους με λογικές ρυθμίσεις, χωρίς να στερούνται αναγκαίους πόρους για τη διαβίωσή τους ή για την οικονομική τους δραστηριότητα και χωρίς να υποβάλλονται στην ταλαιπωρία της γραφειοκρατικής άρσης της κατάσχεσης με ρύθμιση ή της αναστολής πλειστηριασμού.
Οπως είχε επισημάνει το Γραφείο του Πρωθυπουργού τον Απρίλιο του 2018, η ΑΑΔΕ είχε υπερβεί τον στόχο του επιχειρησιακού της σχεδίου και με παράλληλες δεσμεύσεις λογαριασμών προέβαινε σε ακραία μέτρα κατασχέσεων και σε μεγάλο πλήθος οφειλετών. Εκτίμηση που επιβεβαιώνει τις βασικές αναφορές αυτού του ρεπορτάζ.
Από τον Απρίλιο του 2018 και μετά την παρέμβαση παρατηρείται στα επίσημα στοιχεία της ΑΑΔΕ μείωση 66,6% στο σύνολο των αναγκαστικών μέτρων που παραγγέλλει σε σχέση με τον Μάρτιο και 60% σε σχέση με τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο. Τον Απρίλιο 2018 προχώρησε σε λήψη αναγκαστικών μέτρων για 58.896 περιπτώσεις, τη στιγμή που τον Μάρτιο του 2018 το είχε κάνει για 176.425 περιπτώσεις. Από τον Απρίλιο του 2018 μέχρι και τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου οι ήδη δραματικά μειωμένες παραγγελίες αναγκαστικών μέτρων μειώθηκαν έτι περαιτέρω από 60.000 σε 46.300, δηλαδή επιπλέον 24%. Ετσι, οι κατά μέσο όρο 158.136 κατασχέσεις του πρώτου τριμήνου αντικαταστάθηκαν από 54.163 κατασχέσεις το τετράμηνο Απριλίου – Ιουλίου 2018. Δηλαδή ένα τρίμηνο μετά τις παρεμβάσεις δίνονταν εντολές για το ένα τρίτο των κατασχέσεων που παραγγέλλονταν το προηγούμενο τρίμηνο.
Οι συγκρίσεις με το 2017 είναι ακόμη πιο χαρακτηριστικές. Ο μέσος όρος του πλήθους υπό αναγκαστική εκτέλεση στο επτάμηνο ήταν 165.095, ενώ έναν χρόνο μετά ήταν 54.163, μειωμένος κατά 67,2%. Ο μέσος όρος μείωσης των προγραμμάτων πλειστηριασμού το τετράμηνο Απριλίου – Ιουλίου 2018 σε σχέση με το αντίστοιχο του 2017 ήταν -75,1% ενώ ο μέσος όρος επιδόσεων κατασχέσεων εις χείρας τρίτου ήταν -67,9%.
Αλλαγή από τα τέλη του 2018
Οπως προκύπτει από στοιχεία που περιλαμβάνονται στις τακτικές εκθέσεις της ΑΑΔΕ, η μείωση του ρυθμού κατασχέσεων το 2018 σε σχέση με το 2017 έγινε πράγματι γεγονός στα τέλη του 2018. Οι κατασχέσεις μειώθηκαν εντός του 2018 κατά 56% σε σχέση με το 2017 (118.360 το 2018 έναντι 211.000 το 2017) αλλά αυξήθηκε συγκεντρωτικά ο αριθμός των οφειλετών υπό κατάσχεση λόγω της μη αποδέσμευσης των περιουσιών και των λογαριασμών παλαιότερων, θέμα που ακόμη γίνεται προσπάθεια να αντιμετωπιστεί προσθέτοντας επιπλέον αρνητικό φορτίο για το κυβερνών κόμμα. Στην τελευταία νομοθετική ρύθμιση που αφορά τις 120 δόσεις θεσμικά υπήρξε σημαντική πρόοδος, όμως οι τράπεζες και η ΑΑΔΕ αποδεικνύονται πολύ δυσκίνητες στην εφαρμογή.
Στο πρώτο τρίμηνο του 2019 οι οφειλέτες που βρίσκονται σε καθεστώς αναγκαστικών μέτρων είσπραξης αυξήθηκαν κατά 28.097 ή 2,4% σε σχέση με τα τέλη του 2018 έχοντας αγγίξει τον συγκεντρωτικό αριθμό των 1.196.000 οφειλετών.
Παρά την προσπάθεια από πλευράς Μαξίμου και Γραφείου του Πρωθυπουργού, οι υπό το κράτος της εφαρμογής αναγκαστικών μέτρων οφειλέτες είναι ακόμη πάρα πολλοί, πάνω από ένα εκατομμύριο. Αυτό και μόνο το στοιχείο ίσως δίνει μια σημαντική εξήγηση για τη μετακίνηση ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 προς τη ΝΔ το 2019. Η ρύθμιση των 120 δόσεων που θα πρόσφερε ουσιαστική ανακούφιση, θα αποδέσμευε λογαριασμούς και θα έθετε τέλος σε κατασχέσεις και πλειστηριασμούς αλλά και θα έδινε ένα ισχυρό πολιτικό σήμα ήρθε πολύ αργά για να έχει πολιτικό αποτέλεσμα…
Η ρύθμιση των 120 δόσεων που θα έδινε ανάσα και ανακούφιση αποδεσμεύοντας λογαριασμούς και βάζοντας τέλος σε πλειστηριασμούς και κατασχέσεις ήρθε αργά για να έχει πολιτικό αποτέλεσμα…