Από τη στιγμή που άνοιξε η πόρτα του φρενοκομείου όλα τα σενάρια είναι στο τραπέζι. Συγκρούσεις που ήταν είτε σε πορεία εξομάλυνσης είτε «παγωμένες» τώρα μοιάζουν να αναζωπυρώνονται. Ναγκόρνο Καραμπάχ, Συρία και Υεμένη είναι τρία εμπόλεμα μέτωπα όπου εμπλέκονται όλες οι περιφερειακές δυνάμεις της περιοχής. Ιράν, Ρωσία, Τουρκία, Σαουδική Αραβία και Ισραήλ χορεύουν ένα μακάβριο χορό, σχεδιάζοντας πώς θα εκμεταλλευτούν την ένταση στην Ουκρανία για ίδιον όφελος.
Ολα τα σενάρια ανοιχτά στον Καύκασο
Ηδη το Αζερμπαϊτζάν έκανε την πρώτη κίνηση στον Καύκασο και κατέλαβε ένα αρμενικό χωριό στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Ο οικισμός βρισκόταν υπό τον έλεγχο της αυτοαποκαλούμενης Δημοκρατίας του Αρτσάχ, ενώ ήταν στη ζώνη ευθύνης της ρωσικής ειρηνευτικής δύναμης που έχει εγκατασταθεί εκεί από την επόμενη μέρα του πολέμου που διεξάχθηκε το φθινόπωρο του 2020. Εκτοτε οι σχέσεις Αρμενίας –Τουρκίας – Αζερμπαϊτζάν είχαν μπει σε πορεία εξομάλυνσης και έμοιαζε ότι το προαιώνιο μίσος ανάμεσα στους λαούς ίσως να περιοριζόταν. Εντούτοις, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία «απελευθέρωσε» το Αζερμπαϊτζάν από τις συμβατικές του υποχρεώσεις, καθώς προωθήθηκε με τη χρήση στρατιωτικής βίας στις αρμενικές περιοχές παρότι έχουν υπογραφεί συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός.
Η Ρωσία όντας σε πόλεμο με την Ουκρανία δεν είχε τη θέληση να απαντήσει δυναμικά στις αζερικές κινήσεις και οι Αρμένιοι έχοντας ηττηθεί στον πρόσφατο πόλεμο δεν είχαν δυνατότητα αντίδρασης. Ετσι επιλέχτηκε η διπλωματική οδός, που προσωρινά διέκοψε την επέλαση του Μπακού, παρόλο που δεν επιτεύχθηκε η οριστική αποχώρηση από τη διαφιλονικούμενη περιοχή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ρωσικό υπουργείο Αμυνας έβγαλε ανακοίνωση που έκανε λόγο για αποχώρηση των επιτιθέμενων, αν και το υπουργείο Αμυνας του Αζερμπαϊτζάν απάντησε διαψεύδοντας τους ρωσικούς ισχυρισμούς. Εντέλει στην κατάσταση ενεπλάκη το Ιράν, το οποίο διαμήνυσε προς όλες τις κατευθύνσεις ότι θα απαντήσει αποφασιστικά σε περίπτωση που η επιθετικότητα του Αζερμπαϊτζάν συνεχιστεί. Το Ιράν έχει κάθε λόγο να επέμβει, αφού συνορεύει με το Αζερμπαϊτζάν και έχει στο εσωτερικό του μια μεγάλη μειονότητα Αζέρων που κατοικεί στον βορρά της χώρας και αριθμεί περίπου 12 εκατομμύρια, ήτοι το 16% του συνολικού ιρανικού πληθυσμού. Επιπροσθέτως, το Αζερμπαϊτζάν υποστηρίζεται από το Ισραήλ και την Τουρκία, γεγονός που ενισχύει τις ανησυχίες του Ιράν για περικύκλωσή του από τους αντιπάλους του στην περιοχή. Επομένως, το Ιράν υποστηρίζει την Αρμενία επειδή αυτό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εξασφάλιση των ζωτικών του συμφερόντων. Συνεπώς, η απειλή ενός διευρυμένου περιφερειακού πολέμου στον Καύκασο έχει μοναδικό στόχο την αποτροπή του, αν και ένας τέτοιου είδους πόλεμος θα φέρει αντιμέτωπους το Ιράν και τη Ρωσία εναντίον της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν, κάτι το οποίο σε τελική ανάλυση δεν θέλει κανείς.
Η Μέση Ανατολή υπό τον φόβο έκρηξης
Πέραν όμως του Καυκάσου, το Ιράν και οι σύμμαχοί του έχουν παρουσία σε όλο το μήκος του άξονα Τεχεράνης – Βαγδάτης (ιρανικές πολιτοφυλακές) – Δαμασκού (κυβέρνηση Ασαντ) – Βηρυτού (Χεζμπολάχ), στην Παλαιστίνη (Χαμάς) αλλά και την Υεμένη (Χούθι). Από εκεί οι Ιρανοί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έχουν εμπλακεί στον συριακό εμφύλιο, τον ιρακινό εμφύλιο, τον πόλεμο κατά του ISIS και στις κατά περιόδους εντάσεις σε Λίβανο και Παλαιστίνη.
Οσον αφορά τη Συρία, ο πόλεμος έχει περιοριστεί στον βορρά και συγκεκριμένα στις επαρχίες του Ιντλίμπ και του Αφρίν όπου έχουν βρει καταφύγιο φονταμενταλιστικές οργανώσεις που συνδέονται με την Αλ Κάιντα και προστατεύονται από τον τουρκικό στρατό. Στις 23 Μαρτίου μονάδα του συριακού στρατού επιτέθηκε σε όχημα του τουρκικού στρατού και σύντομα ακολούθησαν ανταλλαγές πυροβολισμών, ενώ η κατάσταση στα ανατολικά της χώρας, όπου κυριαρχούν οι Κούρδοι με αμερικανική υποστήριξη, κάθε άλλο παρά σταθερή είναι. Ενόσω το ISIS ακόμη δεν έχει καταστραφεί πλήρως, όπως απέδειξε και η πρόσφατη επίθεσή του στη φυλακή και την πόλη Αλ-Χασάκα της Συρίας.
Ταυτόχρονα ο εμφύλιος πόλεμος στην Υεμένη που μαίνεται από το 2015 έχει μπει σε νέα φάση από τη στιγμή που η Σαουδική Αραβία με τους συμμάχους της έχει εμπλακεί ενεργά στον αποκλεισμό της χώρας, προκαλώντας παράλληλα ανθρωπιστική κρίση τεράστιων διαστάσεων. Εν πολλοίς, οι συνεχείς βομβαρδισμοί από τη Σαουδική Αραβία έχουν περιορίσει την προώθηση των Χούθι προς την κεντρικής σημασίας πόλη Μαρίμπ, παρόλο που η κυβέρνηση που στηρίζουν μοιάζει αδύναμη να απωθήσει τους αντάρτες. Οι Χούθι υποστηριζόμενοι από το Ιράν έχουν αποκτήσει τεχνογνωσία στην κατασκευή πυραύλων και drones, εξαπολύοντας συνεχώς επιθέσεις σε κρίσιμες ενεργειακές υποδομές του βασιλείου των Σαούντ.
