Τι και πώς εξαγοράζουν οι εθνικοί ευεργέτες τύπου Ανδρέα Συγγρού και οικογένειας Λασκαρίδη
Το 2015 ο Πολ Θερού, συγγραφέας και δηµοσιογράφος, έγραψε ένα οργισµένο άρθρο στους «New York Times» για να σχολιάσει τις ανακοινώσεις διάφορων πλουσίων µε τις οποίες γνωστοποιούσαν δωρεές τους στους φτωχούς του κόσµου. Σηµειώνει στο εν λόγω άρθρο του ο Θερού:
«Κάθε τόσο ακούτε γελοία πλούσιους Αµερικανούς διευθύνοντες συµβούλους να ανακοινώνουν µε υποκριτικό τόνο την πρόθεσή τους να χρησιµοποιήσουν τα εκατοντάδες εκατοµµύρια ή δισεκατοµµύρια που έχουν συσσωρεύσει “για να απαλλάξουν τους ανθρώπους από τη φτώχεια”. Μερικές φορές αναφέρονται στους Αφρικανούς, αλλά µερικές φορές αναφέρονται και στους Αµερικανούς. Και εδώ έγκειται το παράδοξο: στις περισσότερες περιπτώσεις τα εν λόγω άτοµα έφτιαξαν την περιουσία τους εξαθλιώνοντας ολόκληρες κοινότητες των ΗΠΑ µέσω της ανάθεσης της παραγωγής τους στην Κίνα ή την Ινδία, στο Βιετνάµ ή το Μεξικό».
Ο δηµοσιογράφος βρισκόταν εκείνη την περίοδο στην ιδιαίτερη πατρίδα του στον Νότο των ΗΠΑ, όπου κατέγραφε την εξαθλίωση και την ανεργία. Ολόκληρες πόλεις είχαν µετατραπεί σε νεκροταφεία από το κλείσιµο των εργοστασίων που µετακόµιζαν σε χώρες µε φτηνό εργατικό δυναµικό για να κερδίζουν περισσότερα οι ιδιοκτήτες τους. Συνεχίζοντας, λοιπόν, τόνιζε στο άρθρο του:
«Είναι προφανές ότι τα στελέχη των αµερικανικών εταιρειών θα πρέπει να επενδύσουν στον βαθύ Νότο, όπως επένδυσαν στην Κίνα. Αν αυτή η µετριοπαθής πρόταση –να κατασκευάζονται τα προϊόντα της Nike, της Apple, της Microsoft και άλλων εταιρειών στον Νότο– ακούγεται εξωφρενική, αυτό συµβαίνει γιατί οι Αµερικανοί εργαζόµενοι θα πρέπει να αµείβονται δίκαια. Ενδέχεται κάποιοι διευθύνοντες σύµβουλοι να µη γίνουν πολυεκατοµµυριούχοι, αλλά ούτε θα αναγκάζονται να κάνουν φιλανθρωπίες για να απαλλάξουν τους Αµερικανούς από τη φτώχεια».
Οσα καταγράφει ο Θερού δεν είναι παρά η ιστορία της υποκρισίας των µεγάλων δωρητών και ευεργετών. Χωρίς να αποκλείονται οι εξαιρέσεις, οι ευαίσθητοι και ευεργέτες πλούσιοι, τις περισσότερες φορές επιστρέφουν λίγα από τα κλεµµένα ή από όσα έχουν αποσπάσει µε τον «νόµιµο τρόπο» που συχνά επικαλούνται. Ο CEO της πολυεθνικής αποφασίζει να ευεργετήσει τους φτωχούς, επιστρέφοντας ενδεχοµένως µερικά από όσα κέρδισε µε την παιδική εκµετάλλευση και το µεροκάµατο του 1 δολαρίου. Το µόνο θέµα είναι ποιου είδους ευεργεσία θα επιλέξει. Να σώσει τον θαλάσσιο ελέφαντα; Το αυστραλιανό κολεόπτερο; Ή τα παιδιά της Αφρικής; Μην τους πεις µόνο για δίκαιη κατανοµή του εισοδήµατος και πληρωµή φόρων. Η φιλανθρωπία και οι ευεργεσίες, όταν δεν είναι κόλπο φοροαπαλλαγής, συνήθως είναι τα άλλοθι όσων δηµιουργούν τη δραµατική πραγµατικότητα για την οποία είναι έτοιµοι να δηλώσουν αυτόκλητοι σωτήρες.
Στην Ελλάδα οι δωρητές έχουν γράψει τη δική τους αµαρτωλή ιστορία από τη γέννηση του ελληνικού κράτους. Ισως το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγµα είναι του εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού, ο οποίος έχοντας προνοµιακές σχέσεις µε τον σουλτάνο έγινε τοκογλύφος και στη συνέχεια τραπεζίτης. Εστησε ολόκληρη κοµπίνα µε τα µεταλλεία του Λαυρίου, τα οποία αγόρασε και στη συνέχεια µε τη συνδροµή του Τύπου της εποχής (από παλιά η τέχνη) κατάφερε να διαρρεύσει ότι έχουν κοιτάσµατα χρυσού. Ο κόσµος αγόρασε µετοχές της εταιρείας του, ο Συγγρός πήρε τα λεφτά και στη συνέχεια βάρεσε κανόνι. Επέστρεψε κάποια από τα κλεµµένα ως δωρεές για να αντιπαραθέτει τον τίτλο του εθνικού ευεργέτη απέναντι στη γενική πεποίθηση ότι ήταν απατεώνας. Κατάφερε µάλιστα να µείνει στην Ιστορία µε τον πρώτο τίτλο.
Εµείς δεν έχουµε στη χώρα Μπιλ Γκέιτς για να δωρίσει δισεκατοµµύρια, αλλά κατά καιρούς υπόδικοι επιχειρηµατίες, ή κάποιοι που φοβούνται ότι θα γίνουν, δωρίζουν περιπολικά στην αστυνοµία και σκάφη στο λιµενικό για να κατασκευάσουν το προφίλ του ανθρώπου που είναι αδιανόητο να κυνηγηθεί καθότι ευεργέτης. Αλλοι µετατρέπουν τις χορηγίες τους σε γκαλά και παρουσιάσεις λαϊφστάιλ δίνοντας ποσά από την περιουσία τους τα οποία αντιστοιχούν σε φιλοδώρηµα που δίνει ο κοινός πολίτης στην οικογενειακή ταβέρνα της γειτονιάς. Το ερώτηµα είναι τι εξαγοράζουν µε αυτό. Την προνοµιακή θέση δίπλα στον Θεό ή δίπλα στο σύστηµα της εξουσίας;
Η οικογένεια Λασκαρίδη την τελευταία εβδοµάδα έχει την τιµητική της. Ο ένας αδερφός χαρίζει παγούρια στους µαθητές και ο άλλος φωτογραφήθηκε να ανελκύει αρχαία µε το σκάφος του χωρίς να έχει ενηµερώσει τις αρχές. Οταν µάλιστα εντοπίστηκε φαίνεται να επιστρέφει τα ευρήµατα (όλα;), ενώ βγαίνει προς κάλυψή του η ίδια η υπουργός Πολιτισµού κ. Μενδώνη. Οταν οι υπηρεσίες κάνουν τη δουλειά τους ο κ. Λασκαρίδης απειλεί εγγράφως τους αρχαιολόγους ότι θα πάθουν µεγάλη ζηµιά γιατί παραγνωρίζουν τον ρόλο του ως ευεργέτη.
Εχει σηµασία ότι η οικογένεια Λασκαρίδη µε offshore εταιρεία της έχει χρηµατοδοτήσει κρυφά την εταιρεία της πρωθυπουργικής συζύγου µε 800.000 ευρώ. Η υπόθεση αποκαλύφθηκε από το Documento και ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν απάντησε ποτέ ποιοι ήταν οι χρηµατοδότες και µε ποια ανταλλάγµατα έγινε η «εξυπηρέτηση».
Η συγκεκριµένη οικογένεια µπορεί να κινείται µε τις καλύτερες προθέσεις και να µετατρέπεται σε ευεργέτη της χώρας (µε παγουρίνα ή πλοία δωρεά στο Πολεµικό Ναυτικό) από άποψη. Είναι δικαίωµά της. ∆εν µπορεί όµως να χρησιµοποιεί τον τίτλο του ευεργέτη για να καλύπτει άλλες δραστηριότητες.
Η κοινή γνώµη παρακολουθεί µια διαδικασία που µοιάζει µε περιστρεφόµενη πόρτα που βγάζει στο δωµάτιο της διαπλοκής. Οι επιχειρηµατίες ευεργετούν τις οικογενειακές επιχειρήσεις του πρωθυπουργού και αυτός µε τη σειρά του τους καθιστά απαραίτητους, σπουδαίους και ευεργέτες. Οταν µάλιστα βρεθούν απέναντι στον νόµο η απόδοση δικαιοσύνης πρέπει να δώσει προτεραιότητα στα εύηχα επίθετα που έχουν αποδώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η σύζυγός του στον επιχειρηµατία.
Η προσφορά του ευεργέτη πρέπει να είναι άδολη και χωρίς αντίδωρα. Σε ό,τι µε αφορά προσωπικά, προτιµώ έναν κόσµο όπου οι φιλανθρωπίες και οι ευεργεσίες δεν θα έχουν λόγο ύπαρξης γιατί οι άνθρωποι δεν θα έχουν τέτοιες ανάγκες. Οποιος όµως θέλει να είναι ευεργέτης δεν έχει δικαίωµα να απαιτεί να δούµε τα λεφτά του αλλά όχι τον ίδιο.