Τα προβλήματα του πριν, του τώρα και του αύριο των χιλιάδων Ελλήνων Ρομά και το πώς θα υλοποιηθεί επιτέλους η ένταξή τους στον κοινωνικό ιστό συζητήθηκαν σε Ημερίδα που συνδιοργάνωσαν η περιφέρεια Πελοποννήσου και ο σύλλογος Ελλήνων Τσιγγάνων του Συνοικισμού Αγίας Τριάδος “φυλή χαλκιδέων”.
Το Σάββατο, 7 Σεπτεμβρίου στην Καλαμάτα. και συγκεκριμένα στο αμφιθέατρο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, κρατικοί αξιωματούχοι, πανεπιστημιακοί, ντόπιοι εκπαιδευτικοί, Ρομά αλλά και καλαματιανοί πολίτες παρευρέθηκαν στην εκδήλωση.
Η πλειοψηφία των ομιλητών της Ημερίδας έκανε λόγο για μια χρόνια ανθρωπιστική κρίση η οποία για να λυθεί υπάρχει ανάγκη να ευαισθητοποιηθεί στο σύνολό της η κοινωνία. Αναδείχθηκαν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι τσιγγάνοι στη σύγχρονη κοινωνία ενώ με τη συμμετοχή εκπροσώπων αρμοδίων φορέων αναπτύχθηκαν μέτρα που έχουν παρθεί για την ένταξη των Ρομά και εμπεριέχονταν στην εθνική στρατηγική της χώρας καθώς μελέτες αλλά και μελλοντικές κινήσεις που είναι απαραίτητες.
Όλοι σχεδόν οι ομιλητές αναφέρθηκαν σε μια ολιστική λύση και όχι επιμέρους και αποσπασματικές ενέργειες.
Στην αρχή της Ημερίδας υπήρξαν έντονοι πολιτικοί διαξιφισμοί. Η πρώην αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Θεανώ Φωτίου καυτηρίασε την κατάργηση της Ειδικής Γραμματείας Κοινωνικής Ένταξης των Ρομά από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας., δυόμιση μόλις έτη μετά την ίδρυσή της, με νόμο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Στην κατάργηση αναφέρθηκε και ο τέως υπουργός Εσωτερικών, Αλέξης Χαρίτσης ο οποίος τόνισε ότι απ’ την εν λόγω πράξη της κυβέρνησης Μητσοτάκη φαίνεται το πόσο υποτιμά το ζήτημα της ένταξης των Ρομά. Η κα Φωτίου εξαπέλυσε επίθεση και για το ζήτημα των χρηματοδοτήσεων. Όπως δήλωσε από το βήμα της Ημερίδας, 80 εκατομμύρια ευρώ εξασφαλίστηκαν από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, χρήματα τα οποία είναι έτοιμα να διατεθούν για την υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής για την ένταξη των Ρομά. Σύμφωνα με την πρώην υπουργό, τα κονδύλια αυτά φοβάται ότι δεν θα αξιοποιηθούν από την κυβέρνηση ΝΔ καθώς αυτή εμφανίζεται να προσπαθεί να εκπονήσει νέο σχέδιο τη στιγμή που η προηγούμενη κυβέρνηση μέσω και της Ειδικής Γραμματείας Ρομά άφησε πίσω της έτοιμα πλάνα προς υλοποίηση.
Μεταξύ άλλων, παρών ήταν ο αντιδήμαρχος Κοινωνικής μέριμνας και διοικητικών υπηρεσιών του δήμου Καλαμάτας, Παύλος Κλάδης, ο πρώην Περιφερειάρχης Πελοποννήσου Πέτρος Τατούλης, η πρώην αντιπεριφερειάρχης Πελοποννήσου, Ντίνα Νικολάκου, ο Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης – Περιβάλλοντος-Πολιτικής Προστασίας στο δήμο Χαλανδρίου, Κώστας Ευθυμίου, ο Πρόεδρος των Ελλήνων Τσιγγάνων « Φυλή Χαλκιδαίων» συνοικισμού Αγίας Τριάδος κ. Βασίλης Δημητρίου, η πρώην Γραμματέας της Ειδικής Γραμματείας Κοινωνικής Ένταξης των Ρομά Κατερίνα Γιάντσιου, οι πανεπιστημιακοί καθηγητές με πολυετές έργο για τους Έλληνες Ρομά, Χρήστος Παρθένης και Γιώργος Παπακωνσταντίνου, η εκπαιδευτικός Γλένη Χρυσαυγή, ο Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Ρομά Διαμεσολαβητών, Κωνσταντίνος Παϊτέρης, η Διαμεσολαβήτρια του Κέντρου Κοινότητας Ρομά Χαλανδρίου και εκλεγμένο μέλος του Προεδρείου της Ένωσης Ελλήνων Ρομά Διαμεσολαβητών και Συνεργατών, Ελένη Δεσιώτου. Την κουβέντα συντόνισαν οι Μαρία Τζαμπάζη, Ρομά και πρώην υποψήφια ευρωβουλευτής και η δημοσιογράφος, Γεωργία Φάσσου που “έτρεξε” όλη την προσπάθεια μαζί με την Χαρά Κιουρή. Ηχηρή ήταν η απουσία της νυν περιφερειάρχης αρχής του Παναγιώτη Νίκα (πρώην δήμαρχος Καλαμάτας)
Εκατέρωθεν πυρά
Σκληρή κριτική για τα μέχρι τώρα δείγματα και τις προθέσεις που φέρεται να έχει για τη δημιουργία εκ του μηδενούς σχεδίου για την κοινωνική ένταξη των Ρομά άσκησε στην ΝΔ και την αρμόδια υπουργό, κ. Δόμνα – Μαρία Μιχαηλίδου, η πρώην αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Θεανώ Φωτίου. Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ξεκαθάρισε κατά τον χαιρετισμό της πως υπάρχει ήδη ολοκληρωμένο σχέδιο το οποίο είναι εγκεκριμένο και χρηματοδοτημένο από την ΕΕ και πρέπει να υλοποιηθεί. “Φοβάμαι όταν ακούω μια κυβέρνηση να λέει ότι θα ξαναρχίσει από την αρχή ενώ όλα είναι έτοιμα”, είπε χαρακτηριστικά αναφερόμενη στον χαιρετισμό που απέστειλε η κα Μιχαηλίδου στον οποίο μεταξύ άλλων αναφερόταν σε “σειρά προβλημάτων που διαπιστώθηκαν στον σχεδιασμό της προηγούμενης κυβέρνησης”. “Στον δικό μας σχεδιασμό, θα υλοποιηθεί συγκεκριμένο σχέδιο δράσης με συνεχής παρακολούθηση” έγραφε η υπουργός, ανακοινώνοντας δηλαδή νέο πλάνο από πλευράς της γαλάζιας κυβέρνησης.
Από τη μεριά της, η κα Φωτίου τόνισε πως όταν ανέλαβε το χαρτοφυλάκιό της δεν υπήρχε εθνικό σχέδιο. Αυτό, όπως είπε, εκπονήθηκε εντός υπουργείου και φυσικά μέσω της οργανωμένης δουλειάς της Ειδικής Γραμματείας Κοινωνικής Ένταξης των Ρομά που συστάθηκε με νόμο που έφερε στη Βουλή η προηγούμενη κυβέρνηση. “Δεσμεύσαμε πολύ μεγάλα κονδύλια για τους έλληνες Ρομά, τα οποία απομένουν να απορροφηθούν και να εκμεταλλευτούν οι τοπικές κοινωνίες και οι αρμόδιοι φορείς” είπε χαρακτηριστικά. Απαντώντας στο γιατί όλα αυτά δεν υλοποιήθηκαν επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αναφέρθηκε σε έλλειψη ενδιαφέροντος, προκατάληψη και δισταγμό από πλευράς δημοτικών και περιφερειακών αρχών. Μίλησε δε για μια διαρκή ανθρωπιστική κρίση, για γκετοποίηση των Ελλήνων Ρομά και για φαύλο κύκλο που πρέπει να σπάσει.
Μιλώντας για τους κόκκινους καταυλισμούς που καταγράφηκαν σε όλη την Ελλάδα, η Μαρία Τζαμπάζη αναφέρθηκε σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης, φαγωμένα πρόσωπα παιδιών από ποντίκια, μη ηλεκτροδότηση και υδροδότηση και για ένα σωρό άλλα προβλήματα που θυμίζουν τριτοκοσμική χώρα.
Ο πρώην περιφερειάρχης Πελοποννήσου, Πέτρος Τατούλης έκανε λόγο από τη μεριά του για βαθύτατο πολιτικό θέμα ενώ διαφώνησε με τα όσα είπε η πρώην υπουργός για την μη εκδήλωση ενδιαφέρον από πλευράς αυτοδιοίκησης επισημαίνοντας πως υπήρχε δικό τους σχέδιο στην περιφέρεια. Πρόσθεσε πως δεν συμφωνεί με την ιδέα των προσωρινών οικισμών που υπάρχουν στο σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης στο οποίο αναφέρθηκε η Φωτίου, διότι συντελούν σε περαιτέρω γκετοποίηση. Αναφερόμενος στα Κέντρα Κοινοτήτων είπε ότι λειτουργούν σε όλη την Πελοπόννησο παραρτήματα Ρομά, κάτι το οποίο διαψεύστηκε αργότερα στην Ημερίδα, τόσο από την κα Τζαμπάζη όσο και από τον πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Ρομά Διαμεσολαβητών, Κωνσταντίνο Παϊτέρη.
Πυρά κατά τα όσα είπε η πρώην υπουργός εξαπέλυσε και η πρώην αντιπεριφερειάρχης Πελοποννήσου, Ντίνα Νικολάκου η οποία αναφέρθηκε και στον πακτωλό χρημάτων που “χάθηκαν” προκειμένου να χτιστεί ο οικισμός Ρομά στην Μπιρμπίτα. Ένας οικισμός, που δεν λειτούργησε ποτέ και έχει καταστραφεί ολοσχερώς. Αναφερόμενη συγκεκριμένα στον καταυλισμό Αγίας Τριάδος μίλησε για έντονα προβλήματα της τοπικής κοινωνίας αφού υπάρχουν καταπατημένα οικόπεδα ιδιωτών στην περιοχή εδώ και χρόνια. Μίλησε για ανθρωπιστική λύση και για απαραίτητη κοινωνική ένταξη κάτω από συγκεκριμένα βήματα θέτοντας ως παραδείγματα των κοινοτήτων Ρομά σε Αρκαδία και Τρίπολη.
“Θέλουμε ισότητα”
“Θέλουμε ένα καλύτερο μέλλον, ένα καλύτερο αύριο για τα παιδιά μας, θέλουμε ισότητα”, ανέφερε μεταξύ άλλων στην ομιλία του ο πρόεδρος των Ελλήνων τσιγγάνων του συνοικισμού Αγίας Τριάδας, Βασίλης Δημητρίου. Μίλησε για τις κάκιστες συνθήκες που ζουν οι Ρομά εδώ και πολλά χρόνια. Χωρίς ρεύμα, χωρίς νερό, χωρίς αποχέτευση. “Ζητάμε νόμιμες δουλειές, εκπαίδευση, δια βίου μάθηση”, είπε ακόμη ενώ εξέφρασε τον διακαή πόθο του συνοικισμού να ενταχθεί στην κοινωνία της Καλαμάτας.
Ολιστική αντιμετώπιση
Όπως ανέφεραν κατά τις ομιλίες τους οι Πανεπιστημιακοί, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, Χρήστος Παρθένης και η εκπαιδευτικός, Χρυσαυγή Γλένη, το ποσοστό των τσιγγανοπαίδων που πηγαίνει σχολείο έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια ενώ πρέπει να μειωθεί ακόμα περισσότερο αυτό της εγκατάλειψης.
Όπως επισήμαναν, η λύση που χρειάζεται για την κοινωνική ένταξη των Ρομά πρέπει να είναι ολιστική και διαπολιτισμική. Να περιλαμβάνει δηλαδή βιώσιμες λύσεις στον τομέα της στέγασης, της εκπαίδευσης, της εργασίας και της υγείας. Όλα αυτά πρέπει να τεθούν σε λειτουργία ταυτόχρονα ώστε να σπάσει ο φαύλος κύκλος. Το φωτεινό παράδειγμα της Καμηλόβρυσης στη Λαμία στον συνοικισμό των Ρομά με το σχολείο, παρουσιάστηκε από την κα Γλένη.
Κατά την ομιλία της η Κατερίνα Γιάντσιου,πρώην Γραμματέας της Ειδικής Γραμματείας Κοινωνικής Ένταξης των Ρομά αναφέρθηκε σε διάφορα επίσημα στατιστικά στοιχεία τα οποία συγκεντρώθηκαν κατόπιν ενεργειών και κινητοποίησης της Γραμματείας. Μίλησε για το δύσκολο έργο της χαρτογράφησης των συνοικισμών και καταυλισμών Ρομά που έγινε, το οποίο ήταν και το απαραίτητο πρώτο βήμα για να “πατήσουν” πάνω εκεί οι σχεδιαζόμενες πολιτικές για την κοινωνική ένταξη. Περιέγραψε τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν στους χαρακτηρισμένους ως “κόκκινους καταυλισμούς” και στη δημιουργία οικισμών για προσωρινή μετεγκατάσταση. Έκανε ιδιαίτερη αναφορά στον ρατσισμό που υπάρχει ακόμα στην κοινωνία μας για τους τσιγγάνους ενώ εξύμνησε τον ρόλο που διαδραματίζουν οι διαμεσολαβητές.
Ο Κώστας Ευθυμίου, Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης-Περιβάλλοντος-Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Χαλανδρίου περιέγραψε το πώς κινήθηκε ο δήμος σχετικά με τον τοπικό καταυλισμό των Ρομά. Τόνισε πως όταν μιλάμε για Ρομά αναφερόμαστε στο σύνολο και ότι δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι όπως και στην υπόλοιπη κοινωνία έτσι και εντός των τσιγγάνων, υπάρχουν διαφορετικές τάξεις και συμπεριφορές (παραβατικότητα, έγκλημα κ.α.).
Ενημέρωσε για το φωτεινό παράδειγμα της πολιτικής που ακολουθήθηκε στο Χαλάνδρι με αποτέλεσμα οι 90 από τις 300 οικογένειες να έχουν φύγει από τον καταυλισμό και να έχουν ενταχθεί κανονικά στην τοπική κοινωνία. Αναφέρθηκε επίσης και στον συνεταιρισμό οικοδόμων και Ρομά στην περιοχή ενώ έθιξε το ζήτημα μη επαρκή ελέγχου στο ΚΕΑ (Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης).
Τέλος, ο Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Ρομά Διαμεσολαβητών, Κωνσταντίνος Παϊτέρης διευκρίνισε ποιος είναι ο ρόλος τους και πόσο σπουδαίος είναι. Μίλησε για πολυσύνθετο και πολυδιάστατο ρόλο. Για έναν ρόλο που αποτελεί κλειδί μεταξύ της κοινότητας των τσιγγάνων και της κυρίαρχης κοινωνίας και προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει και τις δυο μεριές ώστε να καθίσουν σ’ ένα τραπέζι και να συνομιλήσουν. Να βρουν τρόπους. Ο διαμεσολαβητής δεν είναι εκπρόσωπος των τσιγγάνων. Είμαστε το εργαλείο για τους θεσμούς και για τους συνοικισμούς.
