Η συντριπτική πλειονότητά τους εφαρμόζει δίκαια και χωρίς νομικίστικα τερτίπια τον αποκαλούμενο νόμο Κατσέλη και επιτελεί κοινωνικό έργο εκδίδοντας αποφάσεις-ανάσα για τους δανειολήπτες.
«Εσείς τα λεφτά σας θέλετε, αλλά δεν σας ενδιαφέρει αν οι άνθρωποι θα κόψουν τον λαιμό τους για να τα βρουν να σας τα δώσουν»! Με τη φράση αυτή εξέφρασε την αγανάκτησή της η ειρηνοδίκης για την τακτική εξόντωσης που ακολουθούν οι τράπεζες, κατά τη διάρκεια συζήτησης αίτησης πολίτη για υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη.
Είναι μία μόνο περίπτωση από τις εκατοντάδες που εκτυλίσσονται καθημερινά στα Ειρηνοδικεία όλης της χώρας, που όμως χαρακτηρίζει τη στάση των λεγόμενων «κατώτερων» αυτών δικαστών τόσο απέναντι στους εξοντωμένους από την οικονομική κρίση πολίτες οι οποίοι εναποθέτουν σε αυτούς την ύστατη ελπίδα διάσωσης της αξιοπρέπειάς τους όσο και απέναντι σε παράλογες απαιτήσεις εκπροσώπων των τραπεζών.
Το Documento βρέθηκε σε δύο από τα συνολικά είκοσι Ειρηνοδικεία της περιφέρειας Αττικής κατά τη συζήτηση αιτήσεων για προσωρινές ρυθμίσεις οφειλών… (σε άλλες δικασίμους συζητούνται οι κύριες αιτήσεις για έκδοση οριστικών αποφάσεων). Σε κάθε πινάκιο υπήρχαν από 22-25 αιτήσεις…
Από τη μια τα ονόματα των αιτούντων κι από την άλλη οι τράπεζες, πολλές τράπεζες… Βλέπετε, οι αιτήσεις έχουν γίνει με βάση την τράπεζα που χορήγησε το δάνειο η οποία σήμερα μπορεί να έχει απορροφηθεί/εξαγοραστεί από μια από τις εναπομείνασες.
Θα περίμενε κανείς, με τόσο κόσμο μέσα κι έξω από τις δικαστικές αίθουσες αλλά κυρίως λόγω του αντικειμένου των υποθέσεων (το σπίτι για τον Έλληνα ήταν ανέκαθεν ιερό), να υπάρχει ένταση, φασαρία… Κι όμως, οι άνθρωποι είναι αφύσικα ήσυχοι, χαμένοι στις σκέψεις τους, εγκλωβισμένοι στα προβλήματα και το μόνο που ακούγεται είναι κάποιοι ψίθυροι…
Οι δικηγόροι των δανειοληπτών που παρίστανται δίνουν τις τελευταίες οδηγίες για την κατάθεση ενώπιον του ειρηνοδίκη. Από την άλλη πλευρά οι δικηγόροι των τραπεζών… ανάμεσά τους νεαρές κοπέλες με αυστηρά κοστούμια, ασορτί με το βλέμμα τους.
Τι εστί ειρηνοδίκης
«Ειρηνοδίκης είναι ο κατώτερος δικαστής στην ιεραρχία του δικαστικού κλάδου που εκδικάζει μικροδιαφορές». Αυτή είναι η πρώτη φράση που εμφανίζεται στην οθόνη σου όταν πληκτρολογείς τη λέξη ειρηνοδίκης…
Παλαιότερα, στο περιθώριο της λιτής αυτής ενημέρωσης σχετικά με τις αρμοδιότητες του «κατώτερου δικαστή», το πολύ πολύ να αλίευες σερφάροντας και καμιά αστεία ιστορία στα όρια του γραφικού, από τις δεκάδες που διαδραματίζονταν στα Ειρηνοδικεία όλης της χώρας.
Τα τελευταία χρόνια, όμως, ο ρόλος του ειρηνοδίκη δεν έχει μόνο αναβαθμιστεί, αλλά έχει εξελιχθεί σε λειτούργημα πρώτης γραμμής… Είναι αυτοί οι «κατώτεροι δικαστές» που την ώρα της μεγάλης κρίσης προσφέρουν με τις αποφάσεις τους τη στήριξη που χρειάζονται χιλιάδες νοικοκυραίοι για να διασώσουν το «κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους» και κατ’ επέκταση την αξιοπρέπειά τους.
Οταν κάποιοι άλλοι ανώτεροι ή ανώτατοι δικαστές «εγνωσμένου κύρους» νομιμοποιούν συλλήβδην διατάξεις που στερούν το οξυγόνο από τους χειμαζόμενους από τη μνημονιακή λαίλαπα πολίτες, η συντριπτική πλειονότητα των ειρηνοδικών της χώρας, εφαρμόζοντας χωρίς νομικίστικα τερτίπια τον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, τον γνωστό πια σε κάθε Ελληνα ως «νόμο Κατσέλη», εμφυσούν ανάσες ζωής, επιτελώντας έτσι σπουδαίο κοινωνικό έργο.
Τα Ειρηνοδικεία, αυτά τα μικρά δικαστήρια με τις στενάχωρες αίθουσες, έχουν πλέον αναχθεί σε χώρους ιερούς για τους πολίτες που αιτούνται να υπαχθούν στον εν λόγω νόμο… Και υπάρχουν ειρηνοδίκες οι οποίοι όχι μόνο καταφέρνουν να σηκώσουν ανάστημα εκεί που οι ταλαιπωρημένοι πολίτες στέκονται με σκυμμένο κεφάλι ενώπιόν τους, αλλά και να βάλουν στη θέση τους αρκετούς ανάλγητους εκπροσώπους τραπεζών. Εγγράφοντας έτσι ετυμηγορίες ανθρωπιάς κι όχι παρακαταθήκες ιδιοτέλειας.
Υπόθεση 1
Σινιέ κοστούμι και «ιερά εξέταση»
«Για την … ποιος είναι;» ακούγεται το όνομα της πρώτης τράπεζας και δεκάδες ζευγάρια μάτια σηκώνονται για κλάσματα του δευτερολέπτου οργισμένα προς το μέρος του πληρεξούσιου δικηγόρου της… Εκτός από μία τράπεζα που παρίσταται πάντα, ανεξαρτήτως ποσού οφειλής, οι υπόλοιπες εκπροσωπούνται από ένα χρηματικό ποσό και πάνω (διαφορετικό για την καθεμία).
Ξεκινάει η συζήτηση της πρώτης υπόθεσης.
Ο αιτών είναι δημοσιογράφος, με καθαρές μηνιαίες αποδοχές 822 ευρώ από αθλητική εφημερίδα.
Εχει δύο ανήλικα παιδιά, ενώ η σύζυγός του δεν εργάζεται. Οπως λέει, τον βοηθούν και οι γονείς του από τη σύνταξή τους… Χρωστάει στην τράπεζα κάποιες χιλιάδες ευρώ για ένα σπίτι 73 τετραγωνικών, το οποίο, όπως όλοι οι αιτούντες, πήρε με δάνειο πολύ πριν ξεκινήσει η οικονομική κρίση, στα χρόνια της πλασματικής ευμάρειας της χώρας.
Κι αρχίζει η… ιερά εξέταση από τη νεαρή δικηγόρο της τράπεζας.
-Εχετε αυτοκίνητα;
-Ένα.
-Πόσα κυβικά;
-2.000.
-Και πώς το συντηρείτε;
-Είναι ένα βάσανο που δεν μπορούμε να το ξεφορτωθούμε και να το αντικαταστήσουμε με κάτι άλλο.
-Υποστηρίζετε ότι τα προβλήματά σας άρχισαν από το 2012, αλλά αποπληρώνατε κανονικά τις δόσεις μέχρι το 2014. Πού τα βρίσκατε τα λεφτά;
«Μα, κυρία πρόεδρε, ο άνθρωπος όσο είχε έδινε, κι αυτό δείχνει ότι δεν ήταν μπαταχτσής» επεμβαίνει η συνήγορος του αιτούντος.
-Εκανα και κάποιες σποραδικές δουλειές με μπλοκάκι, είναι όλα κατατεθειμένα.
-Οταν λάβατε το δάνειο το 2004, ποια ήταν τα εισοδήματά σας; συνεχίζεται η εξέταση.
-Πάνω από 5.000 ευρώ.
-Από την εφημερίδα;
-Είχα τότε κι άλλες δύο δουλειές.
-Και τώρα δεν τις έχετε;
-Είμαστε σε μεγάλη κρίση, οι δουλειές στα ΜΜΕ μειώνονται συνέχεια, βλέπετε τι γίνεται… Η κατάστασή μας επιβαρύνθηκε και μετά την αίτηση που έκανα ήρθε η εφορία, έκανα ρύθμιση.
-Αντίγραφο μισθοδοσίας έχετε;
-Το προσκομίζουμε
Η υπόθεση δεν χρειάστηκε ούτε ένα τέταρτο για να συζητηθεί…
Η ειρηνοδίκης, που άκουγε σιωπηλή, απηύθυνε μια και μοναδική ερώτηση στον αιτούντα:
«Πείτε μου, σας παρακαλώ, τι μπορείτε να κάνετε, τι περισσεύει για την τράπεζα;»
Την επομένη εξέδωσε μια απόφαση ανακούφισης για τον δανειολήπτη (όπως και για τους περισσότερους), καθώς μειώθηκε κατά πολύ η δόση του δανείου του.
Υπόθεση 2
Το αγροτεμάχιο των 1.000 ευρώ
Η επόμενη ιστορία μας αφορά έναν αστυνομικό που έφτασε στο σημείο να καταθέσει ακόμη και τις πινακίδες από το μηχανάκι με το οποίο πήγαινε στη δουλειά του. Το σύνολο των δανείων του για ανακατασκευή του σπιτιού του είναι 38.000 ευρώ, η σύζυγός του είναι άνεργη, ενώ έχει ήδη κάνει ρύθμιση σε ΔΕΗ και εφορία.
Λόγω σοβαρού προβλήματος υγείας, εξαιτίας του οποίου υποβάλλεται σε δαπανηρές εξετάσεις, έχει έξι μήνες να εργαστεί, με αποτέλεσμα να έχει και μείωση μισθού.
Το χτύπημα ήρθε στη συνέχεια –από πού αλλού– από τη δικηγόρο της ίδιας τράπεζας, που ψάχνοντας τα περιουσιακά στοιχεία δανειολήπτη εντόπισε… ένα ολόκληρο αγροτεμάχιο.
-Μάλιστα, έχω ένα αγροτεμάχιο στην περιοχή που είπατε, ομολόγησε κάθιδρος ο άνθρωπος…
-Μακάρι να είχα κι εγώ ένα εκεί, σχολίασε ανερυθρίαστα η δικηγόρος, για να εισπράξει την αποστροφή της συναδέλφου της που εκπροσωπούσε τον τρομαγμένο δανειολήπτη:
-Πόση αξία νομίζετε ότι έχει, κυρία συνάδελφε; Ούτε χίλια ευρώ.
Υπόθεση 3
Συνταξιούχος-μέντιουμ
Στη συνέχεια ξεδιπλώθηκε η ιστορία μιας 52χρονης υπαλλήλου σε δημόσιο νοσοκομείο με μισθό 600 ευρώ, από τα οποία τα 222 πήγαιναν στο δάνειο, ενώ σε λίγους μήνες η δόση θα εκτοξευόταν στα 500 ευρώ, αλλά και μιας αεροσυνοδού με 1.000 ευρώ μισθό, διαζευγμένης με δύο ανήλικα παιδιά, χωρίς βοήθεια από πουθενά και με ένα δάνειο-μέγγενη της τάξης των 27.000 ευρώ.
Την οργή όμως δικηγόρου τράπεζας προκάλεσε ένας συνταξιούχος αεροπόρος γιατί «δεν είχε προνοήσει –όπως κατήγγειλε ο εκπρόσωπος του πιστωτικού ιδρύματος– ώστε να μπορεί να εξυπηρετεί τα δάνειά του και κατά τη διάρκεια της κρίσης», την οποία προφανώς… όφειλε να είχε προβλέψει.
«Ξέρετε ότι τα εξυπηρετούσε για χρόνια» αντέτεινε η συνήγορος του δανειολήπτη, για να εισπράξει την αποστροφή:
«Δεν θα κάνω διάλογο, ανέλαβε μια υποχρέωση κι όφειλε να τη φέρει εις πέρας».
Για την ιστορία, ο πρώην πιλότος είχε πάρει δάνεια συνολικού ύψους 320.000 ευρώ όταν πληρωνόταν αδρά από την αεροπορική εταιρεία, ενώ σήμερα τα έσοδα της οικογένειάς του ανέρχονται στα 1.100 ευρώ. Εχει τρία παιδιά, τα δύο από τα οποία σπουδάζουν στο εξωτερικό κι ο ίδιος, αν και ψάχνει εναγωνίως, δεν έχει καταφέρει να βρει δουλειά.
Οι ελιές και… ο καφές
Τον πιλότο διαδέχτηκε πάλι ένας άνθρωπος της τηλεόρασης, σκηνογράφος για την ακρίβεια, θύμα μεγάλου καναλιού που έχει βάλει φέσι σε μεγάλες παραγωγές. Με σύζυγο άνεργη δημοσιογράφο, καταβάλλει διατροφή σε πρώην σύζυγο, έχει ενοίκιο 320 ευρώ και πλέον μη σταθερό εισόδημα, καθώς δουλεύει σποραδικά σε μικρές παραγωγές.
Δανείστηκε το 2003, όταν το εισόδημά του επέτρεπε ένα τέτοιο άνοιγμα και έως το 2010 το υπόλοιπο του δανείου του ήταν 10.000 ευρώ.
Σήμερα η οφειλή του έχει εκτοξευτεί στις 80.000, καθώς αναγκάστηκε να λάβει και δεύτερο δάνειο, και καταβάλλει μόνο περιστασιακά κάποια μικρά χρηματικά ποσά.
Η γνωστή μας πια δικηγόρος της τράπεζας βρήκε για άλλη μια φορά έδαφος να κεραυνοβολήσει έναν ακόμη ασυνεπή πολίτη, που κατά την πάγια επιχειρηματολογία «δολίως δεν αποπληρώνει το χρέος του».
-Βλέπω ότι έχετε κάποια στρέμματα στη Μεσσηνία, γιατί δεν τα αξιοποιείτε;
-Το κληρονόμησα πρόσφατα μαζί και με άλλους συγγενείς… Στέρφα γη είναι δεν πουλιέται, κάτι λίγες ελιές υπάρχουν.
-Κι αφού λέτε ότι πλέον δεν παίρνετε δουλειές, γιατί διατηρείτε τον εξοπλισμό σας και δεν τον πουλάτε;
-Αν τον πουλήσω, τότε δεν θα έχω καμία ελπίδα να πάρω έστω και μια μικρή δουλειά.
-Έτσι όπως το πάτε εσείς, θα του κόψετε του ανθρώπου κι έναν καφέ με μια γυναίκα, εξανέστη ο ειρηνοδίκης άλλης υπόθεσης –σε άλλο ακροατήριο– όταν άκουσε τον δικηγόρο της τράπεζας να απαιτεί να πάρει και τα τελευταία… 25 ευρώ από δανειολήπτη, όσα δηλαδή του απέμεναν από το πενιχρό μηνιαίο εισόδημά του.
Υπόθεση 4
Του πήραν και τα ψιλά
Ενώπιον του ειρηνοδίκη στεκόταν ένας –γνωστός από τα χρόνια της τηλεοπτικής άνθησης– ηθοποιός. Εκείνα τα παλιά καλά χρόνια είχε πάρει ένα δάνειο 20.000 ευρώ, το οποίο αποπλήρωνε καταβάλλοντας δόση 500 ευρώ τον μήνα. Οταν αναγκάστηκε να καταθέσει αίτηση για υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη, ημιαπασχολούνταν ως γκαρσόνι σε καφετέρια. Ο μισθός του; Γύρω στα 350 ευρώ τον μήνα.
Ο νεαρός ηθοποιός, που δεν μπορούσε πια να πληρώσει ενοίκιο, φιλοξενούνταν σε ένα μικρό διαμέρισμα του αδερφού του. Η δικηγόρος του υπέβαλε τα ανάλογα έγγραφα δικαιολογητικά και, όπως τόνισε στο δικαστήριο, από την άθροιση των χρημάτων που απαιτούνταν για κάλυψη βασικών βιοτικών αναγκών του περίσσευαν 45 ευρώ. Αιτήθηκε λοιπόν να εκδοθεί προσωρινή απόφαση μέχρι να συζητηθεί η κύρια αίτησή του για καταβολή δόσης 20 ευρώ. Τότε ήταν που πετάχτηκε ο δικηγόρος της τράπεζας και ζήτησε όλο το εναπομείναν ποσό για τη μηνιαία δόση, θεωρώντας προφανώς… πολυτέλεια για τον πολίτη να κρατήσει τα υπόλοιπα 25 ευρώ. Η… χάρη δεν του έγινε, ενώ προκάλεσε και την μήνιν του ειρηνοδίκη με τη συμπεριφορά του…
«Κάντε αιτήσεις και θα βρείτε το δίκιο σας»
Με αποφάσεις-ορόσημα οι ειρηνοδίκες υψώνουν ασπίδα προστασίας στην αξιοπρέπεια των πολιτών
Η εκδίκαση και των υπόλοιπων υποθέσεων στα Ειρηνοδικεία συνεχίστηκε στο ίδιο μοτίβο…
Πολίτες πτωχευμένοι, κυρίως νοικοκυραίοι της πάλαι ποτέ μεσαίας τάξης, που τρέχουν να ρυθμίσουν οφειλές, με ελάχιστα πλέον εισοδήματα οι περισσότεροι, ανάμεσά τους και πολλοί άνεργοι… Ανθρωποι που βλέπουν την αξιοπρέπειά τους να δέχεται απανωτά χτυπήματα και οι οποίοι καλούνται σήμερα σε ταπεινωτικές απολογίες για το δικαίωμα στο όνειρο, που έχει πια μετατραπεί σε εφιάλτη. Αλλά και σε έναν αγώνα δρόμου για να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά, που είναι ακόμη περισσότερα μετά την τελευταία αναθεώρηση του νόμου, το 2015, με την οποία τέθηκαν περισσότερες προϋποθέσεις, καθιστώντας πιο δύσβατο το μονοπάτι που οδηγεί στην υπαγωγή σε αυτόν.
«Ευτυχώς, τουλάχιστον το 90% των ειρηνοδικών έχει μπει στο πνεύμα της εποχής και με τη συμπεριφορά του αλλά και τις αποφάσεις του δίνει ανακούφιση στους πολίτες» εκτιμά η δικηγόρος Νίνα Τζέλη, που έχει δικάσει άπειρες υποθέσεις υπερχρεωμένων νοικοκυριών. Σε κάποια απ’ αυτές ο ειρηνοδίκης παρότρυνε τους πολίτες που στέκονταν απέναντί του με εύλογη επιφύλαξη: «Μην ακούτε τις τηλεοράσεις κι αποκαρδιώνεστε, κάντε αιτήσεις και θα βρείτε το δίκιο σας. Κι εμείς έχουμε δάνεια και καταλαβαίνουμε».
Το σκεπτικό
«Η κατ’ άρθρο 2 παρ. 1 Συντ. πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας να σέβεται και να προστατεύει την αξία του ανθρώπου θέτει ως όριο κάθε πολιτειακής πράξης, συνεπώς και της δικαστικής απόφασης, τη διατήρηση εκείνων των συνθηκών διαβιώσεως του πολίτη που θα του επιτρέπουν να ζει με αξιοπρέπεια».
Μια «κατώτερη δικαστής», ειρηνοδίκης Πειραιά, ορίζει στο σκεπτικό της απόφασής της, τόσο απλά και κατανοητά, την «κόκκινη γραμμή» για κάθε πολιτειακή πράξη αλλά και για κάθε δικαστική απόφαση… Και αυτή είναι η αξιοπρέπεια του πολίτη.
Στη συνέχεια του σκεπτικού της, που περιποιεί τιμή στη Θέμιδα, η ειρηνοδίκης Πειραιά, η οποία δεν θα γίνει ποτέ διάσημη όπως κάποιοι δικαστές ανώτατων δικαστηρίων που επιλύουν σημαντικές διαφορές δημόσιου συμφέροντος, αλλά το όνομά της έχει γραφτεί ανεξίτηλα στις ψυχές της οικογένειας της οποίας διέσωσε το σπίτι, γράφει:
«Περαιτέρω, η διάταξη του αρθρ.388 ΑΚ, σε συνδυασμό με την αρχή της καλόπιστης εκτέλεσης των ενοχών που καθιερώνεται από τη διάταξη του άρθρ. 288 ΑΚ, στοχεύει στην οριοθέτηση της παροχής του οφειλέτη και την επαναφορά της ισορροπίας μεταξύ των μερών, αφού ληφθεί υπόψη η παροχή εκείνου που διαταράχθηκε λόγω διαφόρων απρόβλεπτων περιστατικών, χωρίς να παραβλέπεται η ασφάλεια των συναλλαγών και γενικότερα του Δικαίου. Εξάλλου, η υποχρέωση των πολιτών και ο εξ αυτής αποκλεισμός του από την οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα οδήγησε στη θέσπιση του Ν. 3869/2010, με σκοπό την απελευθέρωση των οφειλετών από την κατάσταση παραγωγικής αδράνειας και εγκλωβισμού στην οποία έχουν περιέλθει, γίνεται δε μνεία ότι υπερχρεωμένο είναι το νοικοκυριό εκείνο, του οποίου, μετά την αφαίρεση των αναγκαίων δαπανών για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών, το εναπομείναν υπόλοιπο των εισοδημάτων δεν επαρκεί για την εκ μέρους του οφειλέτη εκπλήρωση των ληξιπρόθεσμων και μη οφειλών του προς τους πιστωτές του. Βασικότερες αιτίες υπερχρέωσης θεωρούνται η εισοδηματική στενότητα, τα υψηλά επιτόκια στον χώρο της καταναλωτικής πίστης, οι επιθετικές πρακτικές προώθησης των πιστώσεων, οι ατυχείς προγραμματισμοί, αλλά και τυχόν απρόβλεπτα γεγονότα στη ζωή των δανειοληπτών».
Απαντώντας δε στο πάγιο επιχείρημα των τραπεζών περί δολιότητας των δανειοληπτών, επισημαίνει: Δεν νοείται δολιότητα του οφειλέτη μόνο βάσει του γεγονότος ότι προέβη σε ανάληψη υποχρεώσεων των οποίων η εξυπηρέτηση είναι επισφαλής, αλλά απαιτείται και πρόκληση άγνοιας της επισφάλειας στους πιστωτές του, ούτε στην περίπτωση που ο οφειλέτης έκανε χρήση αναχρηματοδοτήσεων για να εξασφαλίσει επίπεδο ζωής ανώτερο εκείνου που του επέτρεπε το εισόδημά του ή όταν απλώς δεν βρίσκεται σε συνεχή αναζήτηση αύξησης των εισοδημάτων του ή των περιουσιακών του στοιχείων».
Ευθύνες στις τράπεζες
Στο σκεπτικό μιας ακόμη απόφασης που αντικατοπτρίζει την πάγια νομολογία των Ειρηνοδικείων της χώρας, με την οποία αποδίδεται τεράστια ευθύνη στα πιστωτικά ιδρύματα για την ανεύθυνη και εγκληματική πολιτική τους απέναντι στους δανειολήπτες αλλά και στην ελληνική οικονομία, αναφέρεται:
«Τα υψηλά επιτόκια στον χώρο ιδίως της καταναλωτικής πίστης, οι επιθετικές πρακτικές προώθησης των πιστώσεων, ατυχείς προγραμματισμοί, απρόβλεπτα γεγονότα στη ζωή (απώλεια εργασίας κ.ά.) αποτέλεσαν παράγοντες που, δρώντας υπό την απουσία θεσμών συμβουλευτικής υποστήριξης των καταναλωτών σε θέματα υπερχρέωσης, συνέβαλαν ανενόχλητα στην αυξανόμενη υπερχρέωση νοικοκυριών που, αδυνατώντας εν συνεχεία να αποπληρώσουν τα χρέη τους, υπέστησαν και υφίστανται τις αλυσιδωτά επερχόμενες καταστροφικές συνέπειές της, προκειμένου δε να αντιμετωπιστεί το πραγματικό, ιδιαίτερα μεγάλο και οξυμένο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας κατά τρόπο ουσιαστικό, σύγχρονο, θεσμικό, εναρμονισμένο με τις επιταγές ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους δικαίου, οδήγησαν στη θέσπιση των διατάξεων αυτών του νόμου, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που θέτει».
Ενδεικτικές αποφάσεις υπέρ αιτούντων για υπαγωγή στον νόμο Κατσέλη
– Ο αιτών είχε λάβει στεγαστικό δάνειο 240.000 ευρώ όταν οι συνολικές αποδοχές του ίδιου και της συζύγου του ανέρχονταν στις 6.000 ευρώ. Έναν χρόνο μετά τη λήψη του δανείου έχασαν κι οι δύο τη δουλειά τους. Τρία χρόνια –κατά τη συζήτηση της αίτησης– μετά, είχε βρει δουλειά μόνο ο σύζυγος, με μηνιαίες αποδοχές 1.300 ευρώ – όσο ήταν και η μηνιαία δόση του δανείου.
Η απόφαση που εκδόθηκε (Ειρηνοδικείο Κρωπίας) προέβλεπε ότι από την έκδοση της οριστικής απόφασης (Ιούνιο του 2015 ) και για δύο χρόνια δεν καταβάλλεται καμία δόση στην τράπεζα. Στη συνέχεια θα καταβάλλονται 350 ευρώ και μετά την πενταετία και για είκοσι χρόνια θα καταβάλλονται 200 ευρώ τον μήνα. Το δάνειο κουρεύτηκε κατά 72%.
– Η οικογένεια, με δύο ανήλικα παιδιά, είχε λάβει τέσσερα καταναλωτικά δάνεια ύψους 120.000 ευρώ, για την αναπαλαίωση ενός σπιτιού του 1930 (από κληρονομιά). Κατά τη συζήτηση της αίτησής τους η σύζυγος, που νοσεί με σκλήρυνση κατά πλάκας, λάμβανε επίδομα 700 ευρώ και ο ιδιωτικός υπάλληλος σύζυγος, ο οποίος είχε υποστεί έμφραγμα, λάμβανε μισθό 610 ευρώ. Οι δόσεις δανείων ανέρχονταν συνολικά στα 900 ευρώ μηνιαίως. Με την προσωρινή απόφαση έπεσαν στα 100 ευρώ.
Το Ειρηνοδικείο Αθήνας στην οριστική του απόφαση κούρεψε το δάνειο στις 44.000 ευρώ και όρισε να καταβάλλονται 50 ευρώ μηνιαίως για τρία χρόνια και στη συνέχεια όρισε 240 δόσεις από 184,93 τον μήνα.
– Η αιτούσα 54χρονη, άνεργη, με μηδενικό ατομικό εισόδημα, παντρεμένη με δύο παιδιά ενήλικα. Ο σύζυγος, συνταξιούχος, λάμβανε όταν κατατέθηκε η αίτηση 985,35 ευρώ σύνταξη και επικουρική της τάξης των 146 ευρώ. Και οι δύο γιοι της οικογένειας ήταν άνεργοι. Ο σύζυγος πάσχει από κατάθλιψη καθώς και εμμένουσα οσφυαλγία-δισκοπάθεια σε πολλαπλά επίπεδα.
Η αιτούσα χρωστούσε σε δύο τράπεζες συνολικό ποσό 96.386,55 ευρώ. Η δόση των στεγαστικών αυτών δανείων ανερχόταν σε 500 ευρώ μηνιαίως. Οταν λήφθηκαν τα δάνεια, το μηνιαίο εισόδημα του συζύγου ανερχόταν στα 1.800 ευρώ.
Το σύνολο των χρεών ξεπέρασε τις 170.000 ευρώ και τώρα θα καταβάλει περί τις 70.000 ευρώ σε βάθος εικοσαετίας.
Στο σκεπτικό της απόφασης αναφέρεται ότι «έχει περιέλθει χωρίς δόλο σε γενική και μόνιμη αδυναμία πληρωμής και, λόγω της ηλικίας της (54 ετών) αλλά και της οικονομικής ύφεσης που διέρχεται η χώρα μας, δεν μπορεί να ανεύρει εργασία ούτε η ίδια ούτε τα δύο τέκνα της ενόψει του υψηλότατου ποσοστού ανεργίας στις νέες ηλικίες. Η αντικειμενική αξία της κατοικίας στην οποία διαμένει όλη η οικογένεια προσδιορίζεται στις 57.204.53 ευρώ και η εμπορική στις 75.000 ευρώ».
Η οριστική απόφαση διατάσσει μηδενικές καταβολές επί τετραετία. Εξαιρεί από την εκποίηση το 50% της πλήρους κυριότητας του όμορου σε σχέση με το οικόπεδο που βρίσκεται η κύρια κατοικία της αιτούσας οικοπέδου. Εξαιρεί από την εκποίηση το 100% της πλήρους κυριότητας της κατοικίας της και ορίζει να καταβάλει μετά την τετραετία και σε βάθος εικοσαετίας στην πρώτη τράπεζα 265 ευρώ τον μήνα και στη δεύτερη τράπεζα μετά την εικοσαετία 247 ευρώ για λίγους μήνες, οπότε και επέρχεται εξόφληση.
– Με άλλη απόφαση του Ειρηνοδικείου Λάρισας, υπερχρεωμένος δανειολήπτης –ανθυπολοχαγός του Ελληνικού Στρατού– απαλλάχθηκε από δυσβάστακτο χρέος. Σύμφωνα με την απόφαση, οι συνολικές οφειλές του ήταν 227.756,21 ευρώ σε δύο τράπεζες.
Οπως αναφέρεται στη δικαστική απόφαση, ο ανθυπολοχαγός είδε τις αποδοχές του μαζί με της συζύγου του να μειώνονται κατά 4.000 ευρώ ετησίως λόγω των συνεχών μειώσεων των μισθών τους.
Επιβλήθηκε η καταβολή συνολικά 58.500 ευρώ μέσα σε 24 έτη και διαγράφτηκε το υπόλοιπο ποσό των 169.256 ευρώ, δηλαδή το ποσοστό διαγραφής έφτασε το 74,5% μετά την κανονική εφαρμογή της αποφάσεως.
– Άλλη απόφαση, από το Ειρηνοδικείο Αθήνας, που αφορά ημιαπασχολούμενη μητέρα ανήλικου παιδιού. Ορίστηκε τριετής περίοδος χάριτος και μετέπειτα καταβολή δόσης ύψους μόλις 206 ευρώ.
– Με άλλη απόφαση, πάλι του Ειρηνοδικείου Αθήνας, διασώθηκε 52χρονη ιδιωτική υπάλληλος η οποία έπαθε κατάθλιψη λόγω ανεργίας και είχε μάλιστα αυτοδηλητηριαστεί. Σήμερα τη συντηρεί η μητέρα της με σύνταξη 600 ευρώ. Η γυναίκα χρωστούσε σε τρεις τράπεζες περί τις 50.000 ευρώ. Με την οριστική απόφαση θα πληρώνει μόνο για τέσσερα χρόνια από 50 ευρώ τον μήνα.
– Το Ειρηνοδικείο Θήβας κούρεψε χρέος άνεργου δανειολήπτη ύψους 135.000 ευρώ κατά 83%. Του όρισε να καταβάλλει επί πενταετία σε δυο τράπεζες συνολικά 100 ευρώ τον μήνα. Όταν υπέβαλλε την αίτηση, επρόκειτο για άνεργο 52χρονο μηχανουργό, με άνεργη σύζυγο και δύο ανήλικα παιδιά.
Εκκρεμούν 400.000 αιτήσεις
Για να αντιληφθεί κανείς το σπουδαίο έργο που επιτελούν τα τελευταία χρόνια τα Ειρηνοδικεία της χώρας (μόνο στην περιφέρεια Αττικής υπάρχουν 20), αρκεί να επισημανθεί ότι από την αρχική εφαρμογή του νόμου τον μήνα Αύγουστο του έτους 2010 έχουν εκδοθεί σε πανελλαδικό επίπεδο χιλιάδες δικαστικές αποφάσεις ανακούφισης για τα νοικοκυριά που απώλεσαν εισοδήματα σε βαθμό που δεν τους επέτρεπε να συνεχίσουν να ανταποκρίνονται στις αρχικές δανειακές τους υποχρεώσεις, ενώ ήδη εκκρεμούν προς συζήτηση περισσότερες από τετρακόσιες χιλιάδες (400.000) αιτήσεις για εκδίκαση, σε δικασίμους που έχουν προσδιοριστεί μέχρι και το έτος… 2031. Μόνο στο Ειρηνοδικείο Αθηνών, ο αριθμός των εκκρεμών αιτήσεων άγγιξε την περασμένη χρονιά τις εκατόν τριάντα χιλιάδες (130.000)!