Στην τρέχουσα περίοδο οι πληθωριστικές πιέσεις, προερχόμενες κυρίως από τον τομέα της ενέργειας, έχουν προκαλέσει αναταράξεις στην παγκόσμια παραγωγή, ενώ οι επιπτώσεις που θα έχουν στο επίπεδο διαβίωσης των νοικοκυριών δημιουργούν ανησυχία.
Παράλληλα εντείνονται οι ανησυχίες για τη μετάλλαξη Ομικρον και τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει στην παγκόσμια οικονομία. Συγκεκριμένα, δημιουργούνται πολλές αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσο οι επίσημες προβλέψεις αναφορικά με την εξέλιξη του πληθωρισμού, οι οποίες αναφέρουν ότι το κύμα ακρίβειας είναι πρόσκαιρο και ότι θα υποχωρήσει το 2022 καθώς η παγκόσμια παραγωγική διαδικασία και η λειτουργία της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας θα εξομαλύνονται σταδιακά, θα αποδειχτούν επιτυχείς.
Το σίγουρο όμως είναι ότι στην τρέχουσα περίοδο η αύξηση των τιμών βασικών προϊόντων, κυρίως της ενέργειας, θα υποβαθμίσει το βιοτικό επίπεδο των νοικοκυριών, ειδικά των φτωχότερων. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ: από τη σύγκριση του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του μηνός Οκτωβρίου 2021 με τον αντίστοιχο δείκτη του Οκτωβρίου του 2020 προέκυψε αύξηση 3,4% έναντι μείωσης 1,8% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του έτους 2020 με το 2019. Αντίστοιχα ο Γενικός ΔΤΚ κατά τον μήνα Οκτώβριο του 2021 σε σύγκριση με τον Σεπτέμβριο του 2021 παρουσίασε αύξηση 1,5% έναντι αύξησης 0,3% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση του προηγούμενου έτους.
Επιπλέον, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Eurostat, o Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (προσοχή, διαφορετικός από τον ΔΤΚ που δίνει η ΕΛΣΤΑΤ) θα αυξηθεί στο 4,3% τον Νοέμβριο από 2,8% τον Οκτώβριο, ακολουθώντας την πληθωριστική τάση της ευρωζώνης, όπου ο Εναρμονισμένος ΔΤΚ για τον μήνα Νοέμβριο αναμένεται να φτάσει στο 4,9% από 4,1% τον Οκτώβριο. Η μικρή απόκλιση που παρουσιάζει ο Εναρμονισμένος ΔΤΚ στην Ελλάδα από τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ δεν θα πρέπει να μας χαροποιεί, απλώς διότι η Ελλάδα όταν άρχισε η άνοδος των τιμών βρισκόταν σε αντιπληθωρισμό. Συγκεκριμένα: αν θεωρήσουμε ότι ο πληθωρισμός άρχισε την άνοδό του τον Μάρτιο του 2021, τότε η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που παρουσίασε αρνητικό πληθωρισμό (-2%) τον μήνα αυτό, κάτι που συνεχίστηκε μέχρι και τον Μάιο του 2021, όταν όλες οι υπόλοιπες χώρες συνέχισαν να παρουσιάζουν θετικό ρυθμό πληθωρισμού. Αυτό φυσικά οφείλεται στο μακροχρόνιο lockdown που ίσχυε στη χώρα, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Το κύμα ακρίβειας έρχεται να επιδεινώσει την ήδη βεβαρυμένη οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών, δεδομένου ότι εκτός από την αύξηση των τιμών ενέργειας (Οκτώβριος 2020-21: φυσικό αέριο 132,3%, πετρέλαιο θέρμανσης 45,9%, ηλεκτρικό 18,9%) έχουν να αντιμετωπίσουν και σημαντική αύξηση στα τρόφιμα (π.χ. ελαιόλαδο 22,1%, λαχανικά νωπά 9,3%, πατάτες 9,1%). Τα στοιχεία είναι από την ΕΛΣΤΑΤ.
Μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση που οδήγησε στην απώλεια του 25% του εθνικού εισοδήματος, το 2020 σχεδόν ένα στα δύο νοικοκυριά δήλωνε αδυναμία να καλύψει έκτακτες δαπάνες.
Είναι κρίσιμο να τονιστεί ότι η αύξηση των τιμών δεν προέρχεται από μισθολογικές αυξήσεις. Αντιθέτως, κρίσιμης σημασίας είναι η αύξηση των αποδοχών των μισθωτών, που θα προστατέψει την αγοραστική τους δύναμη και το βιοτικό τους επίπεδο, με θετικά σταθεροποιητικά αποτελέσματα στο μακροοικονομικό σύστημα.
