Η πλατφόρμα τέχνης Artsy μας συστήνει την εναλλακτική πρότασή της στον χώρο της αγοράς καλλιτεχνικών έργων- Το παράδειγμα της γκαλερί Citronne
Το 2009 ο Αμερικανός φοιτητής πληροφορικής στο Πρίνστον –και γιος ιστορικού τέχνης– Κάρτερ Κλίβελαντ από το δωμάτιο της φοιτητικής εστίας στο πανεπιστήμιο δημιούργησε μια πλατφόρμα που θα γινόταν παγκόσμιο πρότυπο startup και θα εξελισσόταν στο Amazon της τέχνης. Σύμμαχοί του μάλιστα είναι οι δυνάμει αντίπαλοί του: οι αίθουσες τέχνης και οι οίκοι δημοπρασιών.
«Στόχος της Artsy ήταν να παρέχει παγκόσμια πρόσβαση στις τέχνες όλου του κόσμου. Σήμερα είναι πλέον ο κορυφαίος διαδικτυακός εμπορικός τόπος στον κόσμο για την αγορά, πώληση και ανακάλυψη της τέχνης. Αποστολή μας είναι να επεκτείνουμε την αγορά τέχνης και να υποστηρίξουμε περισσότερο την τέχνη και τους καλλιτέχνες ανά τον κόσμο» λέει μιλώντας στο Documento η Κιμ Ντάστιν, διευθύντρια εσόδων της Artsy.
Εκατό χιλιάδες καλλιτέχνες στον ίδιο «χώρο»
Η πλατφόρμα ξεκίνησε επίσημα τη λειτουργία της το 2012 με έδρα τη Νέα Υόρκη και σήμερα οι μεγαλύτεροι συλλέκτες τέχνης στον κόσμο αγοράζουν έργα τέχνης μέσω αυτής. Με τις τιμές των έργων να κυμαίνονται από 100 έως 1.000.000 δολάρια οι μηνιαίες αγοραπωλησίες αγγίζουν τα εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Εργα αναγνωρισμένων καλλιτεχνών όπως η Γιαγιόι Κουσάμα, ο Ρόι Λίχτενσταϊν, ο Κιθ Χάρινγκ, ο Banksy αλλά και λιγότερο γνωστών φτάνουν σε ένα παγκόσμιο κοινό που διαφορετικά μπορεί να μην τους ανακάλυπτε. Στη βάση δεδομένων της η Artsy φιλοξενεί πάνω από ένα εκατομμύριο έργα τέχνης τουλάχιστον 100.000 καλλιτεχνών.
Παγκοσμίως πολλοί είναι οι πωλητές τέχνης που έχουν στραφεί στην Artsy ώστε να εκμεταλλευτούν τα οφέλη που τους προσφέρει η παγκοσμιότητα του διαδικτύου. «Συνδέουμε τους πάνω από 3.200 συνεργάτες μας (κορυφαίες γκαλερί, μεγάλοι οίκοι δημοπρασιών, διεθνείς εκθέσεις τέχνης, σημαντικά μουσεία σε πάνω από 100 χώρες) και τα έργα που διαθέτουν προς πώληση (πάνω από 800.000) με το 1,7 εκατομμύριο παγκόσμιους συλλέκτες και φιλότεχνους που έχουν έδρα σε περισσότερες από 190 χώρες. Να σημειώσουμε ότι η μέση απόσταση συναλλαγής μεταξύ αγοραστή και πωλητή είναι 3.000 μίλια και ο μηχανισμός ηλεκτρονικού εμπορίου που διαθέτουμε κάνει τις πωλήσεις 100 φορές πιο γρήγορες για τους συνεργάτες μας, μειώνοντας τον μέσο χρόνο συναλλαγών από δύο με τρεις εβδομάδες σε λίγες ώρες. Ουσιαστικά οι γκαλερί γίνονται μέλη της Artsy ώστε να αποκτήσουν μια βιτρίνα που θα τη δουν εκατομμύρια μάτια σε όλο τον κόσμο» εξηγεί η κ. Ντάστιν.
Το παγκόσμιο lockdown έστρεψε ακόμη περισσότερους επιχειρηματίες στην πλατφόρμα. «Εχουμε παρατηρήσει σημαντική αύξηση του αριθμού αιτημάτων από γκαλερί που θέλουν να συμμετάσχουν στην Artsy. Τον τελευταίο μήνα υπήρξε αύξηση άνω του 60% στον μέσο συνολικό αριθμό, ιδίως από ευρωπαϊκές γκαλερί» σχολιάζει.
Ελληνικές γκαλερί με παγκόσμιο κοινό
Παρά την παγκόσμια απήχηση της πλατφόρμας, η ελληνική παρουσία μετριέται στα δάχτυλα του ενός χεριού, με το κόστος συνεργασίας να αποτελεί μάλλον τροχοπέδη για τα ελληνικά δεδομένα. Ωστόσο «ο αριθμός των γκαλερί και των ιδρυμάτων με τα οποία συνεργαζόμαστε ποικίλλει σημαντικά, ανάλογα με το μέγεθος της χώρας, τη δυναμική της στην αγορά τέχνης και το οικοσύστημα των γκαλερί που εδρεύουν σε αυτή. Φυσικά υπάρχουν ορισμένα κριτήρια που πρέπει να πληρούν οι γκαλερί για να συνεργαστούν μαζί μας. Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, η παρουσία των ελληνικών γκαλερί στην Artsy είναι στην πραγματικότητα υψηλή αν αναλογιστούμε τις προϋποθέσεις που απαιτούνται».
Δεδομένης της έντασης με την οποία έχει επηρεαστεί από την πανδημία ο χώρος της τέχνης, η κ. Ντάστιν με ενημέρωσε ότι πλέον δίνεται η δυνατότητα σε γκαλερί που δεν είναι συνεργάτες να πραγματοποιήσουν κάποιες διαδικτυακές εκθέσεις. Επίσης παρέχουν σημαντικές εκπτώσεις σε γκαλερί που δεν είχαν ενταχθεί μέχρι τώρα στην πλατφόρμα και επιθυμούν να στραφούν προς το διαδίκτυο για να υποστηρίξουν την επιχείρησή τους. «Συνεχίζουμε επίσης να συνεργαζόμαστε με γκαλερί που αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες ως αποτέλεσμα της τρέχουσας κατάστασης. Τα νέα προγράμματα συνδρομών της Artsy υποστηρίζουν περισσότερο από ποτέ την ισοτιμία και ισονομία» λέει.
Η Artsy προσφέρει τη δυνατότητα στις γκαλερί, εκτός από το να προβάλλουν τα έργα τέχνης τους και τις προηγούμενες εκθέσεις τους, να πραγματοποιούν διαδικτυακές εκθέσεις αποκλειστικά στημένες στην πλατφόρμα. Τη ρωτώ εάν πιστεύει ότι μπορεί να υπάρξει ο κίνδυνος μελλοντικά οι εικονικές εκθέσεις να αντικαταστήσουν τις φυσικές. «Παρόλο που είναι αδύνατο να προβλέψω το μέλλον, πιστεύω ότι θα υπάρχει πάντα –και πρέπει να υπάρχει– η φυσική πτυχή για να απολαμβάνουμε την τέχνη, είτε ως συλλέκτες είτε ως φιλότεχνοι. Βλέπω όμως να εδραιώνεται σταθερά το περιβάλλον για τις ψηφιακές εμπειρίες και αγορές. Αυτή η περίοδος λειτουργεί καταλυτικά για ουσιώδη αλλαγή στην αγορά της τέχνης, με την επιταχυνόμενη υιοθέτηση της τεχνολογίας τους τελευταίους δυο τρεις μήνες. Το να βλέπουμε το ψηφιακό να υιοθετείται με αυτό τον τρόπο είναι σπουδαίο για το μέλλον της βιομηχανίας μας, το οποίο από καιρό χρειαζόταν να γίνει πιο ανοιχτό σε όλους και διαφανές».
Εκπαιδευτικός ιστότοπος
Η Artsy δεν απευθύνεται μόνο στους συλλέκτες. Πρόκειται για έναν διαδικτυακό χώρο με εκπαιδευτικό ρόλο σε θέματα τέχνης, γεγονός που δικαιολογεί την επισκεψιμότητα της πλατφόρμας – πάνω από 2,3 εκατ. μοναδικοί επισκέπτες κάθε μήνα. Ο χρήστης μπορεί να εξερευνήσει τρέχουσες και παλιότερες εκθέσεις μουσείων και γκαλερί, Biennale από κάθε γωνιά του κόσμου αλλά και να δει πρώτος διεθνείς εκθέσεις προτού καν ανοίξουν τις πόρτες τους στο κοινό. Πάνω από 26.000 εικόνες γνωστών έργων τέχνης που υπάρχουν στην πλατφόρμα της δίνονται για εκπαιδευτική χρήση, ενώ ιστορικοί τέχνης και δημοσιογράφοι χαρτογραφούν τα πιο σύγχρονα ρεύματα τέχνης.
Επικοινωνία με το παγκόσμιο κοινό
Η Citronne, η είσοδός της στην πλατφόρμα Artsy και το άνοιγμα στην παγκόσμια αγορά
Της Tατιάνας Σπινάρη-Πολλάλη (Ιδιοκτήτριας γκαλερί Citronne)
Κάθε γκαλερί ως αίθουσα τέχνης αποσκοπεί στο να µεταδώσει τάσεις, ιδέες, αισθητική και γνώση σε όσο το δυνατόν ευρύτερο κοινό. Αυτό το νόηµα έχουν οι εκθέσεις και τα έργα που παρουσιάζονται. ∆ηλαδή παρέχουν στους καλλιτέχνες τη δυνατότητα να επικοινωνούν και να διαλέγονται µε την κοινωνία, να εκθέτουν µια πρόσληψη του κόσµου και της πραγµατικότητας µέσω της προσωπικής τους εικαστικής γλώσσας. Στην αντίληψη της γκαλερί Citronne η επικοινωνία αυτή δεν περιορίζεται στους χώρους της, αλλά επεκτείνεται και στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου, σε µια κοινή προσπάθεια να καταδειχθούν οι καλλιτεχνικές συνέχειες και οι α-συνέχειες στον χρόνο. Στο ίδιο πνεύµα, η γκαλερί επεκτάθηκε από τον Πόρο στην Αθήνα, από την περιφέρεια στο κέντρο. Το ίδιο µήνυµα µεταφέρθηκε δύο φορές έως τώρα και εκτός συνόρων.
Ο χώρος µας αλλάζει καθηµερινά. Ανοίγεται και προσαρµόζεται στις αλλαγές τις οποίες επιφέρουν ο χρόνος, οι εξελίξεις, οι συνθήκες. Η σηµερινή υγειονοµική κρίση και οι συνέπειές της στην κίνηση των ανθρώπων έφεραν την γκαλερί Citronne µπροστά σε µια νέα πραγµατικότητα. Επιλέξαµε όµως να θεωρήσουµε την κρίση αυτή επίσπευση –αν όχι και ευκαιρία– για να εντάξουµε την γκαλερί στις νέες τεχνολογίες, να συµµετάσχουµε στις νέες προκλήσεις, να εκµεταλλευτούµε τις νέες δυνατότητες. Σε αυτή την απόφαση µας βοήθησε πολύ η προετοιµασία την οποία ήδη είχαµε ξεκινήσει πολύ προτού η πανδηµία µας υποχρεώσει. Είχαµε εξαρχής συνείδηση ότι όσο σηµαντική είναι η αρτιότητα και η αισθητική ταυτότητα ενός χώρου τέχνης τόσο σηµαντικός σήµερα είναι και ο τρόπος µε τον οποίο παρουσιάζεται διαδικτυακά µέσα από το σάιτ και τα social media (Facebook/Instagram).
Παρακολουθώντας συστηµατικά ανάλογες δραστηριότητες στο εξωτερικό διαπιστώσαµε ότι οι νεότερες γενιές ενηµερώνονται σχεδόν αποκλειστικά από το διαδίκτυο και ότι πολύ συχνά η αφετηρία της αγοράς ενός έργου είναι η παρουσίασή του σε µια έγκυρη ηλεκτρονική πλατφόρµα. Με αυτή την εµπειρία ερευνήσαµε, εργαστήκαµε και οργανώσαµε εγκαίρως τον τρόπο µε τον οποίο θα επεκτείναµε και θα προβάλλαµε την γκαλερί σε αυτό τον χώρο. Χρειαζόταν βέβαια να επιλέξουµε µια πλατφόρµα, έναν χώρο όπου συµµετείχαν και άλλες σηµαντικές γκαλερί. Εντοπίσαµε την Artsy ως την πλέον έγκυρη πλατφόρµα και αποφασίσαµε ότι αυτή θα µας εξέφραζε. Ετσι η γκαλερί Citronne εµφανίζεται εκεί ήδη από τις αρχές Απριλίου. Παρουσιάζουµε αρχειακό υλικό από τις σηµαντικές µας εκθέσεις, τα έργα των καλλιτεχνών τους οποίους εκπροσωπούµε, καθώς και έργα από το depot της γκαλερί.
H απήχηση και η αναγνώριση τις οποίες είχε η παρουσία της γκαλερί στην πλατφόρµα εντυπωσίασαν ακόµη κι εµάς τους ίδιους. Ανακαλύψαµε µια τεράστια δυνατότητα επικοινωνίας µε ένα ευρύ παγκόσµιο κοινό, η οποία εξασφάλισε και πωλήσεις ανέφικτες στον φυσικό χώρο της γκαλερί. Η γκαλερί επιδιώκει να επενδύσει ακόµη περισσότερο στη συγκεκριµένη πλατφόρµα και η διαδικτυακή µας δραστηριότητα να καταστεί ισότιµη µε τη δραστηριότητα της γκαλερί στον φυσικό της χώρο, στην Αθήνα και στον Πόρο. Το επόµενο βήµα µας είναι να οργανώσουµε στην πλατφόρµα εκθέσεις οι οποίες θα υφίστανται µόνο διαδικτυακά.
Γιώργος Ρόρρης: «Δύσκολο και ανυπόφορο στη ζωγραφική είναι αυτό που δεν σου αρέσει»