Πού οφείλεται η σημερινή κρίση που ταράζει τη Βενεζουέλα των 32 εκατομμυρίων κατοίκων;
Ποιος ο ρόλος του συγχωρεμένου Ούγκο Τσάβεζ και του νυν προέδρου Νικολάς Μαδούρο και γιατί η διεθνής κοινότητα δεν έχει το δικαίωμα να αγνοεί τα χρόνια προβλήματα που μαστίζουν τη χώρα; Σε αυτά τα ερωτήματα απαντά η βρετανική εφημερίδα Observer στο κύριο άρθρο της που δημοσίευσε χθες, Κυριακή.
«Η αυτοαποκαλούμενη μπολιβαριανή σοσιαλιστική επανάσταση, της οποίας ηγείτο ο Ούγκο Τσάβεζ, αποτέλεσε, σύμφωνα με εκπροσώπους της ευρωπαϊκής αριστεράς, ένα ισχυρό υπόδειγμα του πώς θα μπορούσαν να είναι τα πράγματα σε έναν καλύτερο κόσμο: προσέγγιση από κάτω προς τα πάνω, δημοκρατική διακυβέρνηση που απευθύνεται σε όλους, και της οποίας ηγούνται αγρότες, εργάτες, εκπρόσωποι συνδικαλιστών, αυτόχθονες πληθυσμοί και πεφωτισμένοι διανοούμενοι, υπό την καθοδήγηση ενός προσηνούς και χαρισματικού κομαντάντε».
Ωστόσο, σύμφωνα με τους εκπροσώπους της δογματικής δεξιάς της Βενεζουέλας και της παγκόσμιας καπιταλιστικής ορθοδοξίας, η πολιτική του Τσάβεζ ήταν μια λαϊκιστική απάτη. «Ένα παράφρον όνειρο καταδικασμένο να προδώσει τους ίδιους ανθρώπους τους οποίους σκόπευε να αβαντάρει. Η πραγματικότητα, ιδωμένη από αυτήν την προοπτική, αντικατόπτριζε τη σπάταλη διακυβέρνηση, την οικονομική παρακμή, την αυξανόμενη φτώχεια και την αναπόφευκτη διολίσθηση στη δικτατορία,» εξηγεί η συντακτική ομάδα στο άρθρο της.
Ωστόσο, δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς το μεγάλο επίτευγμα του Τσάβεζ. Σύμφωνα με τον Observer, «έφερε ελπίδα στα εκατομμύρια ανθρώπων οι οποίοι πριν το 1999 δεν είχαν μερίδιο στα αξιοσημείωτα πλούτη της Βενεζουέλας ή πραγματικό λόγο στη διακυβέρνηση της χώρας».
«Παρόλ’ αυτά και παρά τη δημιουργία δεκάδων misiones που στόχο είχαν την προώθηση μιας δημοκρατίας όπου πρωταγωνιστές είναι οι απλοί πολίτες, ο Τσάβεζ απέτυχε να θεσμοποιήσει την ανακατανομή του πλούτου και της εξουσίας. Τα μεγάλα παραπτώματά του, η δονκιχωτική επιζήτηση μιας οικονομικής πολιτικής η αποτυχία της οποίας ήταν εμφανής για πολύ καιρό και ο αυξανόμενος εναγκαλισμός αυταρχικών μέτρων, ήταν μεν δικά του του αλλά πήγαζαν και από την αντίδρασή του σε μια ενορχηστρωμένη υπονόμευση των σχεδίων του από τα κατεστημένα συμφέροντα στην πετρελαιοβιομηχανία της Βενεζουέλας, τους επιχειρηματικούς κύκλους της μεσαίας τάξης, το δικαστικό σώμα και στο δημόσιο τομέα».
Στη Βενεζουέλα του σήμερα, ο διάδοχος κατ’ επιλογήν του ίδιου του Τσάβεζ, Νικολάς Μαδούρο, στερείται του κύρους και της γοητείας του προκατόχου. «Την ήδη κακή κατάσταση την κάνει χειρότερη. Έπειτα από μήνες διαδηλώσεων, θανατηφόρας βίας και αυθαίρετων συλλήψεων, η λύση του Μαδούρο –ο διορισμός μιας μεροληπτικής «συνταγματικής συνέλευση» η οποία παρακάμπτει το εκλεγμένο κοινοβούλιο και προσδίδει στον ίδιο περισσότερες εξουσίες– δεν είναι πραγματική λύση».
Η αδέξια υφαρπαγή εξουσιών του Μαδούρο φαίνεται να αγνοεί ότι η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών είναι ικανοποιημένη με το παρόν σύνταγμα και ότι τα πραγματικά αίτια της αναταραχής είναι πρωτίστως οικονομικά και ανθρωπιστικά (το ΑΕΠ έχει συρρικνωθεί κατά 20% μέσα σε τρία χρόνια, ενώ υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε φαγητό και φάρμακα).
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Observer, «η απαίτηση της διεθνούς κοινότητας να σταματήσει ο Μαδούρο την επιθετική συμπεριφορά του προς τους κάθε λογής εχθρούς του, δεν αρκεί. Είναι βολικό να αγνοούμε τα μακροχρόνια, δομικά προβλήματα της χώρας. Η πτώση της διεθνούς τιμής πετρελαίου, καθοριστικός οικονομικός παράγοντας στη Βενεζουέλα, βρίσκεται εκτός του εγχώριου ελέγχου. Όπως άλλωστε και η επίμονη, ολέθρια εχθρότητα των διαδοχικών κυβερνήσεων την Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής των οποίων οι μυωπικές πολιτικές είναι όμοιες των πολιτικών που ακολουθούν προς την Κούβα, το Ιράν και το Σουδάν.»
Η αγανάκτηση που εκφράζουν τον τελευταίο καιρό πολλοί ηγέτες είναι τουλάχιστον υποκριτική. «Με ποιο δικαίωμα ο Ντόναλντ Τραμπ, ο κατά συρροή υπονομευτής της συνταγματικής διακυβέρνησης και εχθρός της ελεύθερης έκφρασης, κρίνει; Με ποιο δικαίωμα οι «βασιλικότεροι του βασιλέως» Λατίνοι γείτονες, όπως ο βαλτωμένος Βραζιλιάνος πρόεδρος, απειλούν τη Βενεζουέλα με αποβολή από την νοτιοαμερικανική κοινή αγορά (MERCOSUR); Ποιος σκοπός εξυπηρετείται με την περαιτέρω απομόνωση μιας χώρας η οποία επεδίωξε να ακολουθήσει ένα διαφορετικό δρόμο για να ξεπεράσει τα προβλήματα της χρόνιας ανισότητας, αδικίας και απόλυτης φτώχειας;»
«Καθώς ζυγίζουν τη σημερινή κρίση, οι ηγέτες της δύσης και η πολιτική δεξιά πρέπει να λάβουν υπόψη τους το δικό τους μερίδιο ευθύνης,» καταλήγει η συντακτική ομάδα του βρετανικού Observer.