«Κι ύστερα το χαμόγελο έσβησε. Η ίδια αντίστροφη σκέψη μετά από κάθε ματς, μετά από κάθε σφύριγμα λήξης. Πώς φτάσαμε ως εδώ;». Το βιβλίο του Θάνου Σαρρή «Η μπάλα στην κερκίδα» ακολουθεί την ιστορία ενός οπαδού που πιστεύει ότι ο κόσμος είναι αυτός που μπορεί να αναποδογυρίσει την κυρίαρχη εικόνα και να αλλάξει την κατάσταση στην ομάδα του εφαρμόζοντας ένα μοντέλο λαϊκής βάσης.
Μπροστά του θα βρει τις σκοτεινές πλευρές του ελληνικού (και όχι μόνο) ποδοσφαίρου: ΜΜΕ, μεγάλα συμφέροντα, παθογένειες, σκάνδαλα, εκφοβισμοί. Το όνειρο όμως βρίσκει τον τρόπο να αντέξει την πίεση. Ουτοπία, ρομαντισμός ή ανοιχτή δυνατότητα για το μέλλον; Η μπάλα στον Θάνο Σαρρή…
Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου σου είναι ένας οπαδός που ακούει μουσική, διαβάζει, ξενερώνει με τα μεγάλα συμφέροντα.
Αυτό είναι από τα κλισέ που προσπαθώ να καταρρίψω. Στην Ελλάδα ακούει κάποιος τη λέξη οπαδός και του έρχεται στο μυαλό ο χούλιγκαν. Στα πέταλα υπάρχουν φοιτητές, επιστήμονες, εργαζόμενοι, πολιτικοποιημένοι, άτομα με κοινωνικές ανησυχίες. Δεν γίνεται να ισοπεδώνονται όλα.
Το βιβλίο περιλαμβάνει συνεντεύξεις με ανθρώπους από το εξωτερικό που εφάρμοσαν ένα μοντέλο λαϊκής βάσης.
Με γοήτευσαν οι πραγματικές ιστορίες ομάδων που πέρασαν στα χέρια του κόσμου και κατάφεραν να σωθούν και να προοδεύσουν, εξελίσσοντας παράλληλα τη σχέση τους με την τοπική κοινότητα. Επίσης, έχοντας επαφή με τον οργανισμό των Supporters Direct Europe που προσφέρει τεχνογνωσία σε τέτοιου είδους ομάδες, κατάλαβα πολύ βαθύτερα τη λογική. Και σε συνδυασμό με την εικόνα του ελληνικού ποδοσφαίρου, μου βγήκε αντίδραση και προσπάθησα να συνδέσω τη μυθοπλασία με την πραγματικότητα.
Πιστεύεις ότι ένα τέτοιο μοντέλο θα μπορούσε να έχει εφαρμογή στην Ελλάδα σε συλλόγους με μεγάλα συμφέροντα και διαπλοκή με εξουσία και ΜΜΕ;
Είναι ήδη σε εξέλιξη σε ερασιτεχνικό επίπεδο και κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος. Οι συνθήκες είναι διαφορετικές στην κορυφή του οικοδομήματος, όπου εκτός από τα μεγάλα συμφέροντα και τη διαπλοκή που αναφέρεις υπάρχει έντονος ανταγωνισμός και πολύ μεγαλύτερη οπαδική βάση, που θεωρητικά μπορεί να στηρίξει το εγχείρημα. Σίγουρα είναι δύσκολο, αλλά μέσα από το βιβλίο προτείνω ένα μοντέλο που στο δικό μου μυαλό θα μπορούσε να λειτουργήσει.
Η ταυτότητα του οπαδού βρίσκεται στο επίκεντρο της αντεγκληματικής ρητορικής. Ποια είναι η δική σου εικόνα;
Δεν μπορούμε να τσουβαλιάζουμε. Οσο κλισέ κι αν ακούγεται, πιστεύω ότι η κερκίδα είναι μικρογραφία της κοινωνίας, η οποία ζυμώνεται σε ένα περιβάλλον «πολέμου χωρίς πυροβολισμούς», όπως είχε πει ο Τζορτζ Οργουελ. Φυσικά και υπάρχουν λούμπεν στοιχεία, βία και παραβατικότητα, αλλά γνωρίζω πολύ κόσμο που απλώς έχει παθολογική αγάπη για την ομάδα του.
Υπήρξαν περιπτώσεις που η αθλητική κοινότητα πήρε θέση απέναντι σε κοινωνικά ζητήματα;
Οι δράσεις αλληλεγγύης από οπαδούς είναι συχνό φαινόμενο, ακόμη κι αν δεν καταλαμβάνουν τον ίδιο χώρο στα ΜΜΕ σε σχέση με τα επεισόδια. Συγκεντρώνουν είδη πρώτης ανάγκης σε καταστάσεις κρίσης, δημιουργούν τράπεζες αίματος, έχουν ενισχύσει μονάδες όπως γηροκομεία και ιδρύματα, έχουν συγκεντρώσει φάρμακα, έχουν πραγματοποιήσει και δράσεις κατά των ναρκωτικών. Η ομάδα των Αλληλέγγυων Αθλητών, την οποία αξίζει να αναζητήσει κάποιος στο Facebook, όχι απλώς παίρνει θέση για τέτοιου είδους ζητήματα αλλά κάνει και δράσεις άξιες θαυμασμού.
Εχεις πει σε συνεντεύξεις σου ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει η κουλτούρα της συμμετοχής. Γιατί πιστεύεις ότι οι οπαδοί έχουν μάθει να τα περιμένουν όλα από τον πρόεδρο;
Αυτή η στάση προκύπτει από τη λογική της ανάθεσης και της προσωπολατρίας, που πραγματικά είναι άξια ολόκληρης μελέτης και ανάλυσης. Αλλά αυτό το πιστεύω γενικώς, όχι μόνο για την ομάδα που αγαπά ο καθένας και τη βλέπει αμέτοχος να γίνεται έρμαιο σε συμφέροντα ή προσωπικές ατζέντες. Ειδικότερα τα τελευταία χρόνια νομίζω ότι η αδράνεια έχει μεγαλώσει. Αντιδρά ο άλλος με ένα στάτους στα social media και θεωρεί ότι έκανε το καθήκον του.
Πόσο συχνά επικρατούν η λογοκρισία, ο εκφοβισμός, ακόμη και η αυτολογοκρισία στον χώρο της αθλητικής δημοσιογραφίας;
Εχει αρκετά ενδημικά προβλήματα ο χώρος. Εχω δει πολλές τέτοιες περιπτώσεις, αλλά προσωπικά δεν το έχω βιώσει σε μεγάλο βαθμό. Κάποιοι είναι προσκολλημένοι στο άρμα από συμφέρον, άλλοι από έλλειψη αξιοπρέπειας και άλλοι γιατί η δημοσιογραφική ιδιότητα δεν κατάφερε ποτέ να καταπνίξει την οπαδική.
Πόσο εύκολο είναι να πετάξει κανείς την μπάλα σε μία κερκίδα που μέρος της μπορεί να αγκαλιάζει ακόμη και τον φασισμό;
Διαφωνώ ότι πολλοί οπαδοί έχουν αναφορές στον φασισμό. Κάποιοι σίγουρα αλλά όχι πολλοί. Γίνονται κινήσεις στο εσωτερικό της κερκίδας και κάποιες φορές αφορούν και την απομόνωση τέτοιων στοιχείων. Αλλοτε επικρατούν, άλλοτε όχι. Πάντως νομίζω πως ακόμη υπάρχουν αντιφασιστικά αντανακλαστικά που όταν το πράγμα ξεφεύγει έχουν τον τρόπο να το περιορίζουν. Θεωρώ ότι παρότι το παιχνίδι θυσιάζει όλο και περισσότερα από τα στοιχεία που έκαναν τον κόσμο να το λατρέψει, θα γεννά πάντα όμορφες ιστορίες και ένα συναίσθημα μοναδικό, έναν ρομαντισμό που επιδιώκω να αναζωογονήσω μέσα από το βιβλίο.
INFO
Το βιβλίο «Η μπάλα στην κερκίδα» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Οξύ
