Συμπληρώθηκε το δεύτερο εξάμηνο διακυβέρνησης και αγνοούμε τι έχει επιτύχει η κυβέρνηση
Ας θυμηθούμε ότι όταν ανατέθηκαν τα χαρτοφυλάκια στους υπουργούς δεκατρείς μήνες πριν –στην αντίστοιχη φιέστα με τους μπλε φακέλους με τα εθνόσημα– ο πρωθυπουργός είχε διαμηνύσει προς τους υπουργούς στο πλαίσιο του «νέου μοντέλου διακυβέρνησης» ότι θα ελέγχονται και θα αξιολογούνται όλοι. Χαρακτηριστικά είχε γράψει στα κοινωνικά δίκτυα: «Ολοι οι υπουργοί παρέλαβαν έναν φάκελο με τους στόχους μας ανά υπουργείο, το πρόγραμμα δράσης μας έως τον Δεκέμβριο και ένα εξαμηνιαίο σχέδιο πρωτοβουλιών. Η κυβέρνηση θα λειτουργήσει με αυστηρά χρονοδιαγράμματα και διαρκή αξιολόγηση».
Ο πολίτης δεν γνωρίζει
Ωστόσο ενώ έχει συμπληρωθεί το δεύτερο εξάμηνο διακυβέρνησης και έπειτα από έναν «παγωμένο» ανασχηματισμό ακολουθώντας την τακτική «ομάδα που κερδίζει δεν αλλάζει», ο πολίτης δεν έχει την παραμικρή ιδέα για το πώς έχει εξελιχθεί το κυβερνητικό έργο. Αν θέλουμε να μιλήσουμε με… επιτελικά δεδομένα, δεν υπάρχει πουθενά δημόσια αξιολόγηση των υπουργών ούτε δεδομένα για το τι έχουν επιτύχει, τι δεν βγήκε (ναι, είναι και αυτό μέσα στο παιχνίδι) και τι είναι σε αναμονή.
Χαρακτηριστικά, στην παρθενική συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε αναφέρει: «Καλούμαστε να κερδίσουμε έναν δύσκολο και ασύμμετρο πόλεμο. Αυτόν της αλλαγής του μοντέλου διακυβέρνησης. Την παραγωγή άμεσου και ορατού αποτελέσματος για τη βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη» και είχε υπογραμμίσει πως ο πρώτος που αξιολογείται είναι ο ίδιος.
Εχετε ιδέα τι έγινε από την αρχή της πανδημίας μέχρι σήμερα στο ΕΣΥ; Πόσοι εντατικολόγοι και νοσηλευτές προσλήφθηκαν, πόσα κρεβάτια ΜΕΘ έχουμε παραπάνω τη στιγμή που ενημερωνόμαστε άμεσα για τις ενδυματολογικές επιλογές των συζύγων υπουργών; Πόσες επενδύσεις ήρθαν στη χώρα τη στιγμή που ο υπουργός Ανάπτυξης «έφερε τις μπουλντόζες» στο Ελληνικό; Ποια πρόοδος υπήρξε στη στελέχωση της ΑΑΔΕ με στόχο 12.500 υπαλλήλους; Γιατί η ημερήσια διασπορά των κρουσμάτων ανά νομό δεν δημοσιεύεται επίσημα στην ημερήσια έκθεση του ΕΟΔΥ; Πώς εφαρμόζεται το σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας; Οι ερωτήσεις θα μπορούσαν να είναι αμέτρητες.
Ωστόσο τα παραδείγματα μέχρι στιγμής είναι χαρακτηριστικά. Ας θυμηθούμε το #σκόιλ_ελικίκου και τις ασυναρτησίες μέχρι τις παρουσιάσεις υπουργείων με μπλε γράμματα σε μπλε φόντο ή καλύτερα την περίφημη λίστα Πέτσα που θα μπορούσε κάλλιστα να είχε δοθεί στο κοινό με ένα infographic που θα εξηγούσε πόσα χρήματα πήρε ο κάθε όμιλος, σε αντίθεση με το pdf των 1.200 αριθμών και ονομάτων σε… αλφαβητική σειρά.
Ολα τα παραπάνω είναι κομμάτι της ψηφιοποίησης του κράτους, μιας πρόκλησης που θα πάρει καιρό και πολύ χρήμα. Το πλάνο στηρίζεται σε ένα εγχειρίδιο –τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού– που αναλύει το σχέδιο για την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας και την ενίσχυση της διαφάνειας μέσω σειράς υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Ωστόσο ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης σε ομιλία του τον Φεβρουάριο είχε δηλώσει πως «μέχρι το τέλος Μαρτίου θα έχουμε παρουσιάσει τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού». Τώρα μαθαίνουμε ότι θα κατατεθεί εντός διμήνου, αφού ενσωματωθούν τα έργα προτεραιότητας που θα ενταχθούν στο Ταμείο Ανάκαμψης.
Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκε και το πληροφοριακό σύστημα «Μαζί» για τη διευκόλυνση του ελέγχου του κυβερνητικού έργου όπως προωθείται από τα υπουργεία εκ μέρους της προεδρίας της κυβέρνησης. Στην ουσία είναι ένα εργαλείο για project management που ποτέ δεν ενημερωθήκαμε αν και πώς τέθηκε σε λειτουργία.
Διαύγεια μετ’ εμποδίων
Κατά τη διάρκεια του lockdown παρατηρήθηκε ότι κατά διαστήματα η Διαύγεια δεν ήταν προσβάσιμη στους πολίτες. Ο Στέφανος Λουκόπουλος, εκτελεστικός διευθυντής της οργάνωσης Vouliwatch που επιμένει εδώ και χρόνια για περισσότερη διαφάνεια, επισημαίνει: «Η διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της πλατφόρμας Διαύγεια πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για κάθε κυβέρνηση. Η λειτουργία εύρεσης αποφάσεων κ.λπ. θα πρέπει να βελτιωθεί σημαντικά, μια και όπως έχει στηθεί η διαδικασία εύρεσης αρχείων καθίσταται πολύ χρονοβόρα ή και αδύνατη, με αποτέλεσμα να απωθεί τους χρήστες και να χάνει την αξία της ως εργαλείου διαφάνειας και άσκησης ελέγχου».
Προσέξτε, δεν μιλάμε για την ψηφιοποίηση του ελληνικού κράτους αλλά για τη γνωστοποίηση του κυβερνητικού έργου με δεδομένα και τα γνωστά στους επιτελικούς KPIs (Key Performance Indexes), μέτρα και σταθμά δηλαδή που χρησιμεύουν για να μετράει κάποιος την απόδοση της δουλειάς του.
Τα παραπάνω είναι βασικοί πυλώνες για την εξασφάλιση της αποδοτικότητας, που όμως πρέπει να συνδυάζονται με την «εξασφάλιση διαφάνειας και λογοδοσίας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και τις δημόσιες συμβάσεις» σύμφωνα με τον κ. Λουκόπουλο, ο οποίος συμπληρώνει: «Καμία κρίση ή κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν πρέπει να αποτελεί δικαιολογία για να υπονομευτούν η διαφάνεια και η λογοδοσία, καθώς και οι δύο αποτελούν θεμελιώδεις εγγυητές μιας υγιούς και σταθερής δημοκρατίας».
