Συνάντησα τον Αλέξη Κυριτσόπουλο στην Γκαλερί Σκουφά όπου αυτές τις ηµέρες και έως τις 14 Νοεµβρίου φιλοξενείται η έκθεσή του µε τίτλο «Οι φαντασίες του ∆ον Κιχώτη». Ο χώρος έχει πληµµυρίσει από χρώµατα και οράµατα. Τα ζωντανά χρώµατα που τόσο αγαπάει ο ζωγράφος και που τον έχουν χαρακτηρίσει στη µέχρι τώρα πορεία του και τα οράµατα του αντιήρωα του Θερβάντες συνδυάζονται σε ένα «µπέρδεµα µεταξύ φαντασίας και πραγµατικότητας».
Η αυστηρότητα στο βλέµµα του Κυριτσόπουλου όταν συζητάς µαζί του σπάει αναπάντεχα από το ιδιότυπο χιούµορ του. Στη βιτρίνα της γκαλερί δεσπόζει ένα έργο µεγάλων διαστάσεων που απεικονίζει «κυριτσοπουλικά» τον ∆ον Κιχώτη και παραδίπλα κείτεται ένα λαβοµάνο του κουρέα, το «κράνος» του ιππότη της Μάντσα. «Παρατήρησα µια κυρία που πέρασε απέξω, είδε το έργο µου, έκανε τον σταυρό της και έφυγε άρον άρον» µου λέει γελώντας ο καλλιτέχνης.
Ο Κώστας Ουράνης βλέπει στο πρόσωπο του ∆ον Κιχώτη τους «τρελούς» που πηγαίνουν κόντρα στην κοινή λογική και ενίοτε αλλάζουν τον κόσµο, ενώ ο Κώστας Καρυωτάκης τους «κοντόφθαλµους οραµατιστές» που «σκοντάφτουν στη λογική και στα ραβδιά των άλλων». Ποια είναι η δική σας οπτική;
Από το 2004 που διάβασα το βιβλίο του Θερβάντες µαγεύτηκα – από τότε δεν θέλω ούτε µπορώ να το αφήσω. Το έργο αυτό σηµατοδοτεί την εποχή που η Ευρώπη κλείνει το κεφάλαιο της µαγείας και ανοίγεται στον ∆ιαφωτισµό. Από µικρός ζωγράφιζα ιππότες και καουµπόηδες – µε γοήτευαν αυτοί οι ήρωες. Βέβαια, το επικό έχει εκλείψει από την εποχή µας· έχει αντικατασταθεί από τους ποδοσφαιριστές. Οταν βλέπεις τον Εµπαπέ να τρέχει είναι ιπποτικό δίχως άλλο. Για µένα ο ∆ον Κιχώτης είναι ένας αιθεροβάµων ήρωας. Αυτό που µε ιντριγκάρει είναι ότι θέλει να µεταµορφώσει την πραγµατικότητα, σαν να µην του αρέσει, να µην του φτάνει, και φαντάζεται πύργους, δεσποσύνες, άθλους.
Βεβαίως, επειδή όλα αυτά είναι φαντάσµατα, συνεχώς αποτυγχάνει, τον δέρνουν, πέφτει. Μου αρέσει αυτή η πλευρά του – που δεν είναι ηρωικός ιππότης. Νίκησε ένα λιοντάρι της συµφοράς και ονοµάστηκε «ιππότης των λεόντων». Μετά το ξύλο που έφαγε ονοµάστηκε «ιππότης της ελεεινής µορφής». Μου είναι πολύ γλυκιά η κάθε αποτυχία του. Μου αρέσει αυτός ο ιππότης – ο θεός να τον κάνει. Ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία µου γιατί είναι µπατίρης ήρωας. Με παραπέµπει ακόµη και στον Θεόφιλο µε τα ιδανικά του και τις εκτός εποχής φουστανέλες του, που δεν είχε να φάει και τον χλεύαζαν, ή τον Σιρανό ντε Μπερζεράκ. ∆εν είναι ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος ή ο Ροµπέν των ∆ασών. Το ότι συνέχεια σπάει τα µούτρα του µού τον κάνει οικείο. Με συγκινεί η αδυναµία µες στη δύναµη.
Ενας ζωγράφος που ξέρω ότι αγαπάτε πολύ είναι ο Πάουλ Κλέε, ο οποίος έλεγε ότι η φόρµα έρχεται πάντα πρώτη και ακολουθεί το θέµα. Ασπάζεστε αυτήν τη σειρά;
Μου αρέσουν πολύ τα χρώµατα: µε αυτά εκφράζοµαι, όχι µε λόγια. Τα χρώµατα είναι ωραία από µόνα τους. Προτιµώ τρία χρώµατα τα οποία όµως στο χρωµατολόγιο της Kodak για το τύπωµα δεν υπάρχουν· µας βγαίνει η ψυχή στο τυπογραφείο. Η ώχρα, το µπλε των πολύ παλιών τετραδίων και το ροζ του πολύ φτηνού χαρτιού για τιµολόγια και των βρακιών-φουφούλων που φορούσαν οι γριές και έφταναν κάτω από το γόνατο. Ζωγραφίζω λοιπόν µε το χρώµα – το χρώµα καθορίζει το σχέδιό µου. ∆εν κάνω ένα σχέδιο στην αρχή µε µολύβι που το γεµίζω. Βάζω στα έργα µου χρώµατα που οδηγούν σε αρµονία. Ετσι λέω εγώ τουλάχιστον· µπορεί κάποιος να πει ότι κάνω βλακείες.
Τα παιδεύετε τα έργα σας;
Ναι, πολύ. Παρόλο που είµαι της αυτόµατης γραφής, δηλαδή ζωγραφίζω κατευθείαν, αυθόρµητα, όλο αυτό στη συνέχεια απαιτεί µεγάλη επεξεργασία. Το ζητούµενο ποιο είναι; Η ισορροπία µεταξύ λογικής και αισθήµατος. Αλλιώς κάνεις µουντζούρες. ∆εν µου αρέσει για παράδειγµα ο Ζαν-Μισέλ Μπασκιά. Ακόµη και στο αφηρηµένο χρώµα την ώρα που ψάχνεις να βρεις την ισορροπία, τον ρυθµό, εµπλέκεται η λογική. Όταν ήµουν µικρός έκανα ποδήλατο και έχασα τα πετάλια στη ∆ιδότου σε µια κατηφόρα και δεν µπορούσα να το σταµατήσω και η µάνα µου έτρεχε να µε σταµατήσει γιατί παρακάτω πέρναγε το τραµ. Ε κι εγώ κάνω τη µάνα µου… προσπαθώ να συµµαζέψω το έργο µου. Το ξέχειλο χρώµα πρέπει να γίνει τέχνη, να µην είναι ένα παιδικό σκαρίφηµα. ∆ηµιουργείται µια πάλη µεταξύ συναισθήµατος και λογικής. Εάν δεν ζυγίσεις το συναίσθηµα, µόνο του αχαλίνωτο θα γίνει µια µουντζούρα.
Γιατί ο πολιτισµός στη χώρα µας δεν έχει τη θεσµική υποστήριξη που συναντάµε σε χώρες της βόρειας Ευρώπης;
*Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Documento στις 31/10/2021
Γιώργος Ρόρρης: «Δύσκολο και ανυπόφορο στη ζωγραφική είναι αυτό που δεν σου αρέσει»