Στην Ιταλία, πατρίδα του καθολικισμού, όταν ο δείκτης των θανάτων άρχισε να παίρνει την ανηφόρα κυκλοφόρησε ένα φωτομοντάζ με την πασίγνωστη εικόνα του Μιχαήλ Αγγέλου στην Καπέλα Σιστίνα.
Ο Αδάμ και ο Θεός συνομιλούν από απέναντι μπαλκόνια και ο πρώτος λέει στον δεύτερο: «Να ξέρεις ότι από δω και πέρα είμαστε εχθροί, γιατί εσύ θα ζήσεις ενώ εγώ θα πεθάνω». Με ταχύτητα ίση της εξάπλωσης του ιού ο φόβος υπερκέρασε την ελπίδα. Διότι το ζητούμενο για τις κυβερνήσεις δεν είναι πλέον η θρησκευτική πίστη αλλά η εμπιστοσύνη στην πολιτική εξουσία που υποκλέπτει το κύρος της επιστήμης για να πείσει και μεταμφιέζει το «αγαπάτε αλλήλους» στο «υποψιάζεστε αλλήλους». Οι αλλαγές σε προσωπικές ελευθερίες, ατομικά και εργασιακά δικαιώματα δεν πραγματοποιούνται με αντισηπτικό αλλά με αναισθητικό, αθόρυβα και αβίαστα.
Μα αν ο Χριστός αναστήθηκε, ήταν γιατί ασπάστηκε και ο ίδιος τον στίχο του Σολωμού «γλυκιά η ζωή κι ο θάνατος μαυρίλα». Παρ’ όλα αυτά οι γιατροί σε αρκετές χώρες ομολογούν ότι αναγκάζονται να αφαιρούν τους αναπνευστήρες από άτομα άνω των 65. Πόσο δικαιωμένος μπορεί να νιώθει ο Φρόιντ όταν έγραψε «ότι ο καθένας μας χρωστάει στη φύση έναν θάνατο και πρέπει να είναι προετοιμασμένος να εξοφλήσει το χρέος»;
Αν σταυρώθηκε, το έκανε για τους απόκληρους, τους ανέργους, τους Ρομά, τους πρόσφυγες, τους ηλικιωμένους που σιγοσβήνουν στα γηροκομεία. Κάθε φορά που όλοι αυτοί εργαλειοποιούνται στο όνομα μιας μικροπολιτικής προπαγάνδας ο Χριστός ξανασταυρώνεται. Οι φορείς της εξουσίας χρησιμοποιούν ωστόσο τις ευαγγελικές παραβολές, π.χ. του καλού Σαμαρείτη, για να κρύψουν τον κρατικό αυταρχισμό.
Το γεγονός ότι ο άνθρωπος δεν θεωρείται πια κρέας για κανόνια αλλά άβουλο σώμα που διαπλάθεται με τη συναίνεση και την πληροφόρηση είναι βέβαια μια «πρόοδος», αλλά τα άβουλα σώματα αλλοιώνονται γρήγορα. Η πρώτη ύλη που προκύπτει από τη συναίνεση υπόκειται στη σήψη και μεταμορφώνεται σε μια ομοφωνία της σιωπηρής πλειοψηφίας. Η αυτοκρατορία του φόβου απλώνεται παντού, σε ανανεούμενες δόσεις, με την προβολή της ατομικής ευθύνης και με καλά διοχετευόμενες απειλές. Η διάχυτη ανησυχία εναλλάσσεται με μικρά παράθυρα αισιοδοξίας ενός αναμενόμενου θαύματος από την ιατρική. Το μικρό θαύμα το έχει ήδη πετύχει το νοσηλευτικό προσωπικό «Θανάτω θάνατον πατήσας».
Οι απανταχού ιθύνοντες, ξέροντας καλά ότι η επιβίωση προηγείται της διαβίωσης, ποντάρουν στην ικανότητα προσαρμογής του ανθρώπινου είδους και σφετερίζονται την υπομονή και την ώριμη συμπεριφορά των πολιτών ως δική τους επιτυχία, προαναγγέλλοντας ταυτόχρονα επίπονες θυσίες καταμερισμού της κρίσης. Το τροπάριο ότι η οικονομία περιλαμβάνεται στις ευπαθείς ομάδες που με ένα απλό κρυολόγημα μπορεί να καταρρεύσουν ακούγεται όλο και πιο συχνά. Αλλωστε η εξαντλητική προπόνηση στην αυτοπειθαρχία εύκολα μετατρέπεται σε τυφλή υπακοή και τα σπίτια-κελιά των υπηκόων, αυτά τα κάστρα της ιδιώτευσης, σε χώρους εργασίας ή δημόσιου λόγου μέσω της τεχνολογίας.
Με προβλεπόμενη ύφεση από το ΔΝΤ γύρω στο 10% και χιλιάδες νέους ανέργους το αστραφτερό μέλλον έχει πεθάνει, μπορούμε όμως να ανοίξουμε δρόμο στο εφικτό μέλλον μόνο αν δεχτούμε ότι ο άνθρωπος δεν υπάρχει σαν λεία μιας τυφλής αναγκαιότητας αλλά για να αγωνίζεται και να διεκδικεί.
H Χρύσα Κακατσάκη είναι φιλόλογος ιστορικός Τέχνης
