Εκεί όπου η απαράμιλλη ομορφιά της φύσης συναντά την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τη μακρά ιστορία, οι φιλόξενοι άνθρωποι θα σας ξεναγήσουν στον ξεχωριστό κόσμο της ηπειρώτικης κουζίνας.
Οι Ηπειρώτες θα φροντίσουν να φιλέψουν μέχρι και το απρόσμενο επισκέπτη με ότι βρίσκεται στο σπιτικό τους ή ακόμη και με το περίσσευμα της προηγούμενης μέρας, φτιάχνοντας θεσπέσια πιάτα της στιγμής.
Η γαστρονομική κληρονομιά της Ηπείρου, βασισμένη σε παραδοσιακές συνταγές, συνδυάζει μοναδικές γεύσεις φτιαγμένες με μεράκι και γνήσια τοπικά προϊόντα. Αν και η Ηπειρώτικη γη είναι φτωχή και στερημένη, οι άνθρωποι της έχουν βρει τον τρόπο να μετατρέπουν μέχρι και τα πιο ασήμαντα γεννήματα της φύσης σε νοστιμότατα φαγητά. Έχουν το ταλέντο και την τόλμη να συνταιριάζουν πολλές διαφορετικές γεύσεις και να δημιουργούν μια ενιαία ιδιαίτερη κουζίνα. Από το Ηπειρώτικο καθημερινό τραπέζι, δε λείπουν οι πίτες και τα γαλακτομικά προϊόντα.
Οι πίτες των κτηνοτρόφων
Οι αναρίθμητες πίτες γλυκές ή αλμυρές, τόσες όσες και οι περιοχές της Ηπείρου, έχουν τον πρώτο λόγο. Η εκπληκτική τους ποικιλία οφείλεται τόσο στην φαντασία των Ηπειρωτών, όσο και στο γεγονός ότι στο παρελθόν αποτελούσαν το βασικό κομμάτι της διατροφής των νομάδων κτηνοτρόφων των σκηνιτών και των Βλάχων και Σαρακατσαναίων. Τις περισσότερες φορές οι πίτες περιλαμβάνουν στη γέμιση τους και ρύζι.
Χαρακτηριστικές είναι οι χορτόπιτες όπως είναι η «μπατσαριά», που φτιάχνεται με άγρια χόρτα και φέτα και σερβίρεται με γιαούρτι. Πολλές νοικοκυρές τη φτιάχνουν με κρέμα , ενώ άλλες απλώς πασπαλίζουν από πάνω τα χόρτα με καλαμποκίσιο αλεύρι ή σιμιγδάλι, ή και τα δυο και την ψήνουν κατευθείαν στο φούρνο (πλατσάρα).
Στις διάφορες περιοχές της Ηπείρου μπορείτε να επίσης να δοκιμάσετε κοτόπιτες κρεατόπιτες (από χοιρινό, γίδα ή κατσικάκι), μπακαλιαρόπιτες με παστό μπακαλιάρο, λαχανόπιτες, μακαρονόπιτες, γαλατόπιτες, κολοκυθόπιτες (γλυκές ή αλμυρές) και ρυζόπιτες με τυρί.
Η αλευρόπιτα του Ζαγορίου – κάτι μεταξύ τυρόψωμου και πίτας που λέγεται ότι παρασκεύαζαν οι γυναίκες ώστε να την παίρνουν μαζί τους οι βοσκοί όταν έλειπαν για μέρες -, η πρασόπιτα της Ηλιόκαλης Ιωαννίνων και η κασιόπιτα του Πωγωνίου (με τυρί, αλεύρι και λάδι που παρασκευάζεται σε ειδική συσκευή) είναι από τις πιο γνωστές.
Όπως και να ’χει θα πρέπει να είστε έτοιμοι να δοκιμάσετε έτοιμοι τους πιο απίθανους γευστικούς συνδυασμούς καθώς στην Ήπειρο τα πάντα γίνονται πίτα. Μάλιστα στην περιοχή των Ιωαννίνων, και κυρίως στο νησί, η πρωτοχρονιάτικη βασιλόπιτα με το φλουρί γίνεται με προβατίσιο κρέας ή με κρέας φάσσας!
Η ρίζα της πίτας
Η λέξη πίτα γράφεται και με δύο «τ» καθώς προέρχεται από το ρήμα πιττακώνω που σημαίνει πατικώνω. Οι λέξεις pet (Αρβανίτικα), pida (Τούρκικα), pitsa, pasta (Ιταλικά), pate (Γαλλικά), pastry (Αγγλικά) προέρχονται από την ελληνική πίττα.
Εκλεκτοί κρεατομεζέδες
Όσο αφορά στο κρέας, στα σπίτια τρώγεται πιο πολύ το μοσχάρι. Γνωστοί κρεατομεζέδες είναι το κοκορέτσι (έντερο αιγοπροβάτων γεμισμένο με εντόσθια), το κοντοσούβλι (χοιρινό σε κομμάτια που ψήνεται στη σούβλα), η βραστή γίδα και τα φρυγαδέλια (σουβλάκια με μοσχαρίσιο συκώτι και πάνα από αρνί). Το αγριογούρουνο, το πρόβατο γιαχνί και το κατσίκι στην γάστρα είναι μερικές ακόμη δημοφιλείς επιλογές. Εκλεκτός μεζές θεωρείται και η προβατίνα, η οποία για να γίνει πιο νόστιμη τη βάζουν σε φέτες σε μπολ με λάδι και αλάτι για σιτέψει αρκετές ώρες και μετά την ψήνουν στα κάρβουνα.
Το κρέας συνοδεύεται συνήθως με τοπικά, σπιτικά ζυμαρικά – όπως οι χυλοπίτες και ο τραχανάς – και με χορταρικά κάθε είδους, ακόμα και τσουκνίδες σαν τσουκνιδοκεφτέδες ή μπουρανί (αχνιστές τσουκνίδες κατσαρόλας με ελαιόλαδο και αλεύρι).
Μυρσίνη Γρηγόρη
