Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανοίγει σήμερα στη Νέα Υόρκη μια εβδομάδα ομιλιών, συζητήσεων και διμερών συναντήσεων μεταξύ των 193 χωρών μελών του ΟΗΕ με την αμφιλεγόμενη πρωτοβουλία του να μεταρρυθμίσει τον οργανισμό.
Οι ομιλίες ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ θα ξεκινήσουν αύριο Τρίτη με αυτές των ηγετών των ΗΠΑ, της Γαλλίας, της Τουρκίας και του Ισραήλ μεταξύ άλλων. Οι παγκόσμιες κρίσεις αλλά και μεγάλα θέματα, όπως η κλιματική αλλαγή, θα βρίσκονται στο επίκεντρο των συζητήσεων.
Οι διπλωματικές επαφές ξεκινούν σήμερα στις 17:00 ώρα Ελλάδας με μια τελετή της οποίας θα προεδρεύσει ο Τραμπ, στη διάρκεια της οποίας περίπου 130 χώρες θα στηρίξουν μια μη δεσμευτική πολιτική διακήρυξη δέκα σημείων για τη μεταρρύθμιση του ΟΗΕ. Είναι προγραμματισμένες τρεις παρεμβάσεις: από τον Αμερικανό πρόεδρο, την Αμερικανίδα πρεσβευτή στον ΟΗΕ Νίκι Χέιλι και τον γενικό γραμματέα του οργανισμού Αντόνιο Γκουτέρες.
Σύμφωνα με έναν διπλωμάτη που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, ο Γκουτέρες «δεν είχε επιλογή, ήταν αναγκασμένος να παραστεί», σε αυτή την τελετή.
Η Γαλλία δεν έχει αποφασίσει ακόμη αν θα προσυπογράψει το κείμενο για τη μεταρρύθμιση του ΟΗΕ, ενώ η θέση της Κίνας, της Ρωσίας όπως και των άλλων χωρών μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας δεν είναι ακόμη γνωστή.
Τον Αύγουστο οι ΗΠΑ είχαν προσεγγίσει περίπου 15 χώρες, μεταξύ αυτών η Βρετανία και η Γερμανία, προκειμένου να προωθήσουν ένα κείμενο με το οποίο ζητούν από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις στον οργανισμό.
Ο στόχος που αναφέρεται στη διακήρυξη είναι, σύμφωνα με το κείμενο το οποίο περιήλθε στην κατοχή του AFP, να καταστεί «πιο αποτελεσματικός και αποδοτικός» ο οργανισμός.
Ο Αμερικανός πρόεδρος, που πριν την εκλογή του είχε χαρακτηρίσει τον ΟΗΕ μια «λέσχη» όπου οι άνθρωποι «περνούν καλά», θέλει να μειωθεί δραστικά το λειτουργικό κόστος του οργανισμού. Η Ουάσινγκτον είναι η μεγαλύτερη χρηματοδότρια του ΟΗΕ, καθώς συνεισφέρει το 28,5% των 7,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων του προϋπολογισμού του για τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις και το 22% των 5,4 δισεκατομμυρίων του προϋπολογισμού του για τα λειτουργικά του έξοδα.
Αυτή η κυρίως οικονομική προσέγγιση των ΗΠΑ στη μεταρρύθμιση του ΟΗΕ βρίσκει αντίθετες πολλές χώρες. Ενώ η αμερικανική πρωτοβουλία γίνεται την ώρα που ο Γκουτέρες έχει ξεκινήσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στον οργανισμό. Αν και ο γενικός γραμματέας έχει δηλώσει πρόθυμος να περιορίσει το λειτουργικό κόστος του ΟΗΕ, παράλληλα έχει προειδοποιήσει για τον κίνδυνο να «υπονομευθεί η αποτελεσματικότητα» των ειρηνευτικών του αποστολών.
Σύμφωνα με μερικούς διπλωμάτες, μια μείωση στο μισό του προϋπολογισμού της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες που εξαρτάται κατά 40% από την αμερικανική συνεισφορά, θα καταστήσει αδύνατη τη λειτουργία της.
Η αμερικανική πρωτοβουλία δεν αναφέρει συγκεκριμένους αριθμούς και περιορίζεται στο να αναφέρει τις βασικές αρχές.
Το περιβάλλον του Γκουτέρες διατηρεί χαμηλά τους τόνους: «δεν θα συμφωνήσουμε ή θα διαφωνήσουμε» με το αμερικανικό κείμενο, το οποίο «δεν έρχεται σε αντίθεση» με τη διαδικασία που έχει ξεκινήσει ο γενικός γραμματέας, τονίζει ένας αξιωματούχος του ΟΗΕ που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.