Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ της Αβιβιόν, Τιάγκο Ροντρίγκες, μίλησε σε δημοσιογράφους για την εκρηκτική παράσταση που ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης με τίτλο «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» από τις 4 έως τις 8 Δεκεμβρίου.
Τι είναι φασισμός και τι βία; Μπορούν να παραβιαστούν οι νόμοι της δημοκρατίας στην προσπάθεια καθενός να την υπερασπιστεί; Η παράσταση με το απροσδόκητο φινάλε έχει χαρακτηριστεί «πραξικοπηματική». Τον Πορτογάλο Τιάγκο Ροντρίγκες, καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ της Αβινιόν, πρωτοσύστησε στο ελληνικό κοινό η Στέγη το 2016 με το έργο του «By Heart».
Η υπόθεση της παράστασης μας μεταφέρει στον πορτογαλικό Νότο. Τα μέλη μιας οικογένειας έχουν την παράδοξη παράδοση, μία φορά τον χρόνο, να εγκαταλείπουν την κανονική ζωή τους για να σκοτώσουν έναν φασίστα. Βρισκόμαστε πλέον στο 2028 και ενώ ένα ολοκληρωτικό καθεστώς βρίσκεται και πάλι στην εξουσία το νεαρότερο μέλος της οικογένειας, η Καταρίνα, πρόκειται να σκοτώσει τον πρώτο της φασίστα, ο οποίος έχει απαχθεί για αυτόν ακριβώς τον σκοπό. «Είναι μια μέρα γιορτής, μια μέρα ομορφιάς και θανάτου», λένε οι δικοί της. Η αρχή έγινε το 1954 ως αντίποινα στον φόνο της 26χρονης αγρότισσας Catarina Eufemia, σύμβολο του αγώνα των Πορτογάλων κατά της δικτατορίας που εγκαθίδρυσε ο Αντόνιο Σαλαζάρ το 1933 και κράτησε μέχρι το 1974.
Η ιστορία της παράστασης είναι εμπνευσμένη από πραγματικά γεγονότα. Η Οφεμία δολοφονήθηκε στα 24 της χρόνια από ανθρώπους του καθεστώτος γιατί τόλμησε να αντισταθεί, να ζητήσει ισότιμη αμοιβή με τους άνδρες και να διεκδικήσει τα εργασιακά της δικαιώματα. Το δυστοπικό θεατρικό έργο του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ της Αβινιόν θίγει το πιο επίκαιρο και καυτό θέμα της εποχής που ζούμε: Τι σημαίνει φασισμός;
«Είμαι πασιφιστής, αλλά θα υποστήριζα τον ένοπλο αγώνα κατά των ναζί»
Ο Τιάγκο Ροντρίγκες μίλησε με δημοσιογράφους από την Ελλάδα για τον φασισμό, το πολιτικό θέατρο και τον ρόλο της τέχνης, για την «κανονικοποίηση» του ακροδεξιού λόγου, αλλά και το σκοτεινό παρελθόν της χώρας του. Οι συντελεστές της παράστασης μελέτησαν για αρκετό καιρό έργα της Χάνα Άρεντ και του Σλάβοι Ζίζεκ, του Σοφοκλή και του Αλμπέρ Καμύ, ενώ ανέλυσαν τις ομιλίες του Όρμπαν και του Ντόναλντ Τραμπ. Ο πατέρας του Τιάγκο Ροντρίγκες ήταν δημοσιογράφος που κατέφυγε στη Γαλλία τη δεκαετία του ’60 για να αποφύγει τις διώξεις και η μητέρα του ήταν ενεργό μέλος του παράνομου κομμουνιστικού κόμματος Πορτογαλίας. Γεννήθηκε το Φεβρουάριο του 1977, τρία χρόνια μετά την «Επανάσταση των Γαρυφάλων». Όλα αυτά τα βιώματα έχουν ποτίσει και έχουν επηρεάσει το καλλιτεχνικό έργο του.
«Η Ελλάδα και η Πορτογαλία διατηρούν ακόμη ζωντανές μνήμες από τις δικτατορίες που πέρασαν», είπε ο Τιάγκο Ροντρίγκες, ενώ μίλησε και για τη δυναμική επανεμφάνιση του ακροδεξιού λόγου στην Ευρώπη, την επικίνδυνη παρουσία ακροδεξιών κομμάτων στο κοινοβούλιο αρκετών χωρών. «Νομίζω πως το να είσαι αντιφασίστας θα έπρεπε να είναι το μόνο πράγμα στο οποίο οι δημοκράτες θα συμφωνούσαν 100% ανεξάρτητα από την ιδεολογία τους», σχολίασε και πρόσθεσε: «Θέλαμε ένα έργο που θα αναστάτωνε, ανεξάρτητα από τις πεποιθήσεις αυτών που θα το δουν».
Η συζήτηση πέρασε στο ζήτημα της βίας και στο δίλημμα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπο το κοινό. «Προσωπικά δηλώνω πασιφιστής, θα υποστήριζα όμως την ένοπλη αντίσταση στους ναζί ή απέναντι σε κάποιο άλλο ολοκληρωτικό καθεστώς. Μετά από κάθε παράσταση το θέατρο είναι γεμάτο ανθρώπους που προσπαθούν να απαντήσουν στην ερώτηση: Να σκοτώσεις ή να μην σκοτώσεις; Πολλές φορές η απάντηση εκπλήσσει ακόμα και εμάς τους ίδιους».
Το έργο έχει λάβει θερμή αποδοχή και βραβεύσεις, αλλά έχει συναντήσει και αρκετές αντιδράσεις. Υπήρξαν θεατές που γιούχαραν, που έφυγαν κατά τη διάρκεια, κάποιοι επιχείρησαν ακόμη και να ανέβουν στη σκηνή. Στην Ιταλία το ακροδεξιό κόμμα Fratelli d’Italia απαίτησε να λογοκριθεί η παράσταση και στην Πορτογαλία οι ακροδεξιές δυνάμεις διαμαρτυρήθηκαν. Η παράσταση πάντως απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Ξένης Παράστασης στα UBU 2023 στην Ιταλία, το Βραβείο Καλύτερης Ξένης Παράστασης το 2023 από την Ένωση Κριτικών Γαλλίας, ήταν υποψήφια για βραβείο στην κατηγορία Καλύτερης Διεθνούς Παράστασης στα Premis de la Crítica, στην Καταλονία, περιλαμβάνεται στη λίστα με τις καλύτερες ευρωπαϊκές παραστάσεις του 2022 από τους New York Times.
Ο Τιάγκο Ροντρίγκες μίλησε για τις αλλαγές που συντελούνται στις πόλεις της Ευρώπης λόγω του «εξευγενισμού», για την τουριστικοποίηση και τα ακριβά νοίκια. Δεν πιστεύει στο στρατευμένο θέατρο με τη στενή έννοια του όρου, αλλά σε αυτό που ανοίγει διάλογο για όλα όσα σημαντικά συμβαίνουν γύρω μας. «Για μένα το θέατρο δεν είναι ακριβώς πολιτικός ακτιβισμός, αλλά προθάλαμος για κάτι καινούργιο. Είναι ο τόπος μιας συλλογικής εμπειρίας. Το πιο βαθύ ερώτημα της παράστασης σχετίζεται με την ποιότητα και την ουσία της δημοκρατίας που έχουμε σήμερα. Έχουμε χρέος ως ενεργοί πολίτες να συμμετέχουμε στον δημόσιο διάλογο».
Οι συντελεστές
Κείμενο & Σκηνοθεσία: Tiago Rodrigues
Καλλιτεχνική συνεργάτρια: Magda Bizarro
Σκηνογραφία: F. Ribeiro
Φωτισμοί: Nuno Meira
Κοστούμια: José António Tenente
Σχεδιασμός Ήχου & Πρωτότυπη Μουσική: Pedro Costa
Διεύθυνση χορωδίας & Φωνητικές ενορχηστρώσεις: João Henriques
Αφηγήσεις: Cláudio de Castro, Nadezhda Bocharova, Paula Mora, Pedro Moldão
Χορογραφία: Sofia Dias, Vítor Roriz
Μουσική της παράστασης: Hania Rani (“Biesy” και “Now, Run”), Joanna Brouk (“The Nymph Rising” και “Calling the Sailor”), Laurel Halo (“Rome Theme III” και Hyphae”) και Rosalía (“De Plata”).
Δημιουργήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2020 στο Centro Cultural Vila Flor (Γκιμαράες, Πορτογαλία).
Πληροφορίες παράστασης
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση: Συγγρού 107 | 4 – 8 Δεκεμβρίου 2023 | Κεντρική Σκηνή | Δευτέρα – Παρασκευή 20:30 | Διάρκεια: 2 ώρες και 30 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)
Κατάλληλο για 16+
Συζήτηση με τον Tiago Rodrigues: Πέμπτη 7 Δεκεμβρίου μετά την παράσταση (στα αγγλικά)
Στην παράσταση ακούγονται πυροβολισμοί
Διάθεση εισιτηρίων
Έναρξη προπώλησης: Δευτέρα 13 Νοεμβρίου, στις 17:00
Κανονικό 7, 20, 28, 38 €
Μειωμένο, Φίλος, Παρέα 5-9 άτομα 16, 22, 30 €
Παρέα 10+ άτομα 14, 20, 27 €
Κάτοικος Γειτονιάς 7 €
Ανεργίας, ΑμεΑ 5 €
Συνοδός ΑμεA 10 €
Για άτομα κάτω από 26 ετών, το εισιτήριο κοστίζει 10 € την Πέμπτη 7 Δεκεμβρίου
Με την υποστήριξη της Ticketmaster
