Υπάρχει διαφορά αντικρίσματος μεταξύ Δεξιάς, κέντρου, Αριστεράς; Πολλοί λένε ότι η πολιτική πραγματικότητα είναι πέρα από Δεξιά – κέντρο – Αριστερά κι αυτό γιατί η πολιτική ως τεχνική της διαχείρισης και της διοίκησης προσπερνάει τις διαφορές των πολιτικών σταθμίσεων.
Βλέπουμε εξάλλου ότι τα ευρωπαϊκά κόμματα έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα αντιπροτάσεων και κυρίως στην αναζήτηση να καλύψουν πολιτικά αιτήματα που θα αντιπροσωπεύουν τη νέα εποχή και τις νέες κοινωνικές σχέσεις.
Ωστόσο, το αξιολογικό περιεχόμενο των κομμάτων σήμερα δεν απογυμνώνεται από το προστατευτικό περίβλημα των ψευδαισθήσεων. Τα κόμματα ακουμπούν τις περισσότερες φορές σε ιδεοψυχαναγκαστικές αυτοματοποιήσεις που υπόσχονται το φωτισμένο παράθυρο του μέλλοντος στη σφαίρα όμως των κυκλοθυμικών διεκπεραιώσεων και κάτω από τις στείρες κυριαρχίες των κομματικών φέουδων.
Στην Ελλάδα μετά τις εκλογές το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στη φάση της εγρήγορσης και αναζήτησης μιας νέας ταυτότητας μετά την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ διανύει μια κρίσιμη καμπή κι αυτό γιατί ο Τσίπρας είχε συγκριτικά πλεονεκτήματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τον ΣΥΡΙΖΑ σε ερμηνευτικές ανανεώσεις και αντιπροτάσεις ικανές να υπερασπιστούν τη «μεσαία τάξη». Τα φαβορί όμως της αρχηγίας του κόμματος φαίνονται να ταξιδεύουν στη στάθμη ή αλλιώς στην ίσαλο γραμμή της πολιτικής συνήθειας.
Μπορεί να ακούστηκαν αναφωνήσεις για αλλαγές και πολιτικά δοξαστικά από τα φαβορί του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κατ’ ουσίαν όλα αυτά δεν φαίνονται να ρισκάρουν βήματα μιας πολιτικής προοπτικής η οποία θα μπορούσε να ξαναδώσει στον πολίτη μια πιο ισορροπημένη χρήση του χώρου και του χρόνου, επιτυγχάνοντας παράλληλα μια ζυγισμένη λογική ανάμεσα στην αποτελεσματικότητα της αγοράς και της αναγκαίας αλληλεγγύης.
Οι υποψήφιοι πρέπει να θυμούνται ότι η Αριστερά εκλαμβάνει την ιστορικοκοινωνική πραγματικότητα ως γεγονός χωρίς όμως ποτέ να παραιτείται από το όνειρο και αυτό γιατί η πραγματικότητα είναι περισσότερο ένα γίγνεσθαι, ένα αποτέλεσμα πάντοτε νέο και συνεχώς απρόβλεπτο που έχει ανάγκη το όνειρο και την έμπνευση. Δηλαδή, για να το πούμε και αλλιώς, η Αριστερά δεν επιλέγει τη λογική της ισχύος αλλά τη διάλυση της ισχύος μέσα στη ματαιοδοξία της.
Οι τέσσερις υποψήφιοι του ΣΥΡΙΖΑ (αν δεν υπάρξουν και άλλοι) έρχονται από διαφορετικές κατακτημένες πολιτικές εμπειρίες, ανεξάρτητα αν ανήκουν στο ίδιο κόμμα. Πρόκειται για την πολιτική κουλτούρα η οποία αποτελεί σύνθεση πολλαπλών προσδιορισμών που δημιουργεί μια ενότητα μέσα από τη διαφορετικότητα.
Η κ. Αχτσιόγλου, από το διευθυντικό εκτελεστικό προσωπικό του κόμματος, υπήρξε υπεύθυνη για τη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ με τους θεσμούς (τρόικα) σε ζητήματα σχετικά με την αγορά εργασίας και κοινωνικής ασφάλισης, κομίζει εμπειρία στα παραπάνω ζητήματα, αλλά έχει υιοθετήσει μια εναλλακτική και όχι ανταγωνιστική στάση απέναντι στην επέκταση του αφηγήματος της εξουσίας.
Ο κ. Τσακαλώτος, υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και επικεφαλής της ομάδας διαπραγμάτευσης της Ελλάδας με τους οικονομικούς εταίρους για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους, διαπερνάται από μια ιδεολογική αυτοβεβαιότητα της μαρξιστικής ορθολογικής επιλογής. Η οποία όμως είναι συνδεδεμένη ως προς την επίλυση κάποιων ζητημάτων με την αναγκαιότητα ακόμη και να υπάρξει πολιτικό κόστος κάποιας δυσαρέσκειας.
Ο κ. Παππάς, πρώην υπουργός Επικρατείας και πρώην υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, ανήκει στους προεδρικούς και σταχυολογεί πολιτικές ανοίγματος με το κέντρο. Ο Ν. Παππάς αναγνωρίζει ότι η δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ θα προκύψει από το άνοιγμα προς την κοινωνία και από την ανταπόκριση της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ επί των πραγματικών αναγκών. Επίσης είναι υπερασπιστής της αξιολογικής αποτίμησης του έργου που παρήχθη από τον ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς ιδιοκτήτες και ενοικιαστές του κόμματος.
Ο κ. Τζουμάκας, με προέλευση από το ΠΑΣΟΚ, λειτουργεί σαν «ευέλικτος ακροβάτης», όπως θα έλεγε ο Λένιν. Αναζητά τον μαέστρο της παγκοσμιοποίησης και τις πολιτικές κηδεμονίες της διάρκειας από το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Δείχνει να έχει περισσότερες εγγύτητες με κόμματα της παραδοσιακής Αριστεράς.
Ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα όσο ποτέ άλλοτε είναι υποψιασμένος αφενός για την «εγκαρσιότητα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού τραπεζικού συστήματος που διαπερνά όλες τις οικονομίες του πλανήτη και διαμορφώνει καταστάσεις» (Μαουρίτσιο Λαζαράτο), αλλά και από το γεγονός «ότι η κοινωνική σύγκρουση ήταν πάντα μια μορφή παράδοξης ενσωμάτωσης» (Τζιόρτζιο Ρούφολο).
Οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ και όχι μόνο περιμένουν να συμβεί για το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ αυτό που λέει ο Σαίξπηρ στον Ερρίκο Ε΄, πράξη ΙΙ, σκηνή Ι: «Θα γεμίσει με άνεμο η προσδοκία;».
Ο Απόστολος Αποστόλου είναι καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας