Ο Στίβεν Φράι και οι ελληνικοί μύθοι

«Όταν ήμουν μικρός, είχα τη μεγάλη τύχη να αγοράσω ένα βιβλίο που λεγόταν “Ιστορίες από την αρχαία Ελλάδα”. Ήταν έρωτας με την πρώτη γνωριμία. Όσο κι αν μου άρεσαν αργότερα οι μύθοι και οι θρύλοι από άλλους λαούς και κουλτούρες, αυτές οι ελληνικές ιστορίες διέφεραν, γιατί έκαναν την ψυχή μου να φλέγεται». Έτσι περιγράφει ο Στίβεν Φράι την πρώτη επαφή του με την αρχαία Ελλάδα στο βιβλίο του «Μύθος» (εκδ. Πατάκη, μτφρ. Πέτρος Γεωργίου). Μια σχέση που κρατάει μια ολόκληρη ζωή.

Ο βραβευμένος Βρετανός ηθοποιός, παρουσιαστής, σκηνοθέτης και συγγραφέας βρέθηκε αυτές τις μέρες στη χώρα μας προσκεκλημένος από το υπουργείο Τουρισμού και τον ΕΟΤ. Την περασμένη Τετάρτη στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του «Odyssey» (θα κυκλοφορήσει σύντομα στα ελληνικά) που έγινε στο Μουσείο της Ακρόπολης μίλησε για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. «Τι μεγαλειώδης θα ήταν η στιγμή που ο βασιλιάς Κάρολος θα ερχόταν στην Αθήνα για να τα παραδώσει, ώστε να σταματήσει αυτή η συνεχιζόμενη ντροπή. Να ξαναγίνει η Βρετανία πάλι Μεγάλη κι εμείς ξανά οι απόγονοι του Σαίξπηρ», δήλωσε στη συζήτηση που ακολούθησε την ομιλία του.

Ο Φράι είναι χαρισματικός αφηγητής. Το γνωρίζαμε ήδη μέσα από τις δημόσιες ομιλίες και συζητήσεις του αλλά και από τα βιβλία του με τους μύθους της αρχαίας Ελλάδας. Και το κάνει με βάθος και απλότητα – το πιο δύσκολο πράγμα για όσους καταπιάνονται με την αφήγηση. Το ήξεραν καλά αυτό οι αρχαίοι Έλληνες, γι’ αυτό ίσως οι ιστορίες τους έφτασαν μέχρι τις μέρες μας. «Η ελληνική μυθολογία δεν έχει απολύτως τίποτα το ακαδημαϊκό ή διανοουμενίστικο· είναι εθιστική, διασκεδαστική, προσιτή κι εκπληκτικά ανθρώπινη» σημειώνει ο Φράι.

Επιθυμία του με τον «Μύθο» είναι να αφηγηθεί τη Θεογονία και τη δημιουργία της ανθρωπότητας. Όπως εξηγεί δεν έχει καμία πρόθεση να εξηγήσει πώς προέκυψαν οι μύθοι ούτε και να τους αναλύσει. Αυτό που καταφέρνει είναι να τους παντρέψει με την ευρυμάθεια και την κουλτούρα που ο ίδιος φέρει με αποτέλεσμα ένα γοητευτικό βιβλίο με πινελιές βρετανικού χιούμορ. Σε αντίθεση με σύγχρονα εγχειρήματα αναδιήγησης των ελληνικών μύθων, ο Φράι δεν προσπαθεί να φέρει τους αρχαίους θεούς στο μέτρο του σύγχρονου ανθρώπου. Αντιθέτως προσεγγίζει την κλίμακά τους ως θνητός, σεβόμενος το μέγεθός τους, που πάντα ωστόσο προσιδιάζει στο ανθρώπινο.

Το ίδιο συναρπαστικό είναι το δεύτερο βιβλίο της σειράς, με τίτλο «Ήρωες» (εκδ. Πατάκη, μτφρ. Πέτρος Γεωργίου) στο οποίο ο Φράι αφηγείται τις ιστορίες των ηρώων της ελληνικής μυθολογίας. Πρωταγωνιστούν ο Περσέας, ο Ηρακλής, ο Βελλερεφόντης, ο Ορφέας, ο Ιάσονας, η Αταλάντη, ο Οιδίποδας και ο Θησέας. Οκτώ ιστορίες που όπως όλοι οι μύθοι που μας ακολουθούν εδώ και χιλιετίες αποτελούν πυξίδα για την κατανόηση του κόσμου. Και πώς αλλιώς θα γινόταν, καθώς όπως σημειώνει ο Φράι, πρόκειται για μαργαριτάρια που έχουν αναπτυχθεί γύρω από κόκκους πραγματικών γεγονότων.