Καθίστε γύρω απ’ το µαγκάλι να σας σπικάρω µια ιστορία για ένα σηµερινό επάγγελµα που κόντεψε να µην υπάρχει από την πολλή ελευθερία.
Μεσούσης της κρίσης ένα µάτσο άσχετοι ήθελαν να γίνουν κωµικοί. Σύντοµα βρέθηκαν µπροστά σε ένα πολύ περίεργο εµπόδιο: τα θέατρα στην πλειονότητά τους δεν τους έδιναν τον χώρο τους για να παίξουν. Οι λόγοι είναι πολλοί και ίσως κάποιοι να βγάζουν απόλυτο νόηµα. ∆εν µας ήξεραν, δεν ανήκαµε στον χώρο ώστε να ξέρουν ποιους βάζουν στο θέατρό τους, δεν ήξεραν αν είχαµε «ποιότητα» και πολλά άλλα (µεταξύ µας, δεν είχαµε, τη βρήκαµε στην πορεία).
Ελεύθερα ρωτήσαµε, ελεύθερα πήραµε στον ώµο την άρνηση και συνεχίσαµε. ∆εν µπορούσαµε να θέσουµε εµείς την τιµή του θεάµατος, να προωθήσουµε εµείς τη δουλειά µας µε όποιον τρόπο θέλουµε και να πληρωθούµε µε βάση την προσέλευση. Η παραπάνω δήλωση είναι µια εντελώς θεωρητική µπούρδα µιας και δεν είχαµε καν τρόπο να ασκήσουµε την τέχνη µας.
Οπότε τι κάναµε;
Πήγαµε σε µαγαζιά της γειτονιάς και ζητήσαµε χώρο. Μας έδωσαν γιατί ήταν άδεια. Μετά µουσικές σκηνές. Και τέλος θέατρα. Πήρε οχτώ χρόνια σ’ εµένα και πλέον µε δέχονται και τα θέατρα και όλα, και µπράβο µου και δεν έχω ιδέα πόσο θα κρατήσει, οπότε ας το απολαύσω.
Σήµερα το µάτσο άσχετοι που είναι σχετικοί, µε εκατοµµύρια views στα διαδίκτυα και χιλιάδες εισιτήρια στα θέατρα, τρώει πρακτικά εµπάργκο από όλα τα µεγάλα συστηµικά µέσα ενηµέρωσης: ραδιόφωνο, τηλεόραση, κινηµατογράφο, βραβεία, οτιδήποτε. Μόνο κάποιες εφηµερίδες (καλή ώρα) και κάποια διαδικτυακά µίντια δέχονται να µας συµπεριλάβουν στο καλλιτεχνικό στερέωµα κι αυτό µάλλον επειδή είναι µέρος του κοινού µας. Στο γυαλί δουλεύουν το πολύ τρία άτοµα.
Το χιούµορ που βλέπετε και ακούτε στην τηλεόραση δεν είναι ελεύθερο. Είναι βαθιά συστηµικό, παράγεται από συγκεκριµένο κόσµο για πολύ συγκεκριµένο κόσµο. Στον κινηµατογράφο το ίδιο. Ερωτες, κέρατο, πεθερές, «ελληνική» ταυτότητα και τα συναφή.
Τι θέλω να πω µε όλα αυτά;
Η απόλυτη ελευθερία δεν υπάρχει, κουµάντο κάνουν αυτοί που λένε «ναι» και «όχι». Η αγορά δεν είναι ελεύθερη, δεν µπορεί να είναι και δεν θα είναι και ποτέ και αυτό δεν έχει να κάνει µε την αξία µας απαραίτητα. Απολαµβάνουµε ανά στρώµατα διάφορους βαθµούς ελευθερίας, η οποία είναι ευθέως ανάλογη µε τους βαθµούς ελευθερίας που έχουν οι ισχυροί.
Οταν ένας ισχυρός σε θέµατα αγοράς ζητάει περισσότερη ελευθερία από αυτή που έχει, µένει σ’ εµάς που δεν έχουµε τόση να αναρωτηθούµε τι στο καλό εννοεί;
Τι ακριβώς είναι αυτό που δεν µπορεί να κάνει µε πέντε εκατοµµύρια στην τράπεζα;
Η απάντηση, συνήθως, είναι: να τα κάνει πεντακόσια. Στο µεταξύ, κάτσε εσύ µε τα δώδεκα χιλιάρικα τον χρόνο να ονειρεύεσαι να τα κάνεις δεκαοχτώ για να πας επιτέλους στην Αστυπάλαια να φας τη διαφορά σε δέκα µέρες σε κοκτέιλ.
Ο Στέλιος Ανατολίτης είναι stand-up comedian.
