Ο Σταύρος Σταυρίδης γράφει στο Docville: Δημόσιοι χώροι προς εμπορευματική εκμετάλλευση

Ο Σταύρος Σταυρίδης γράφει στο Docville: Δημόσιοι χώροι προς εμπορευματική εκμετάλλευση

Ο καθηγητής Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού και Θεωρίας στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ γράφει σχετικά με τον κοινωνικό έλεγχο και τα ιδιωτικά συμφέροντα που εποφθαλμιούν τον δημόσιο χώρο 

Οι πρόσφατες επιθέσεις των δυνάµεων της «τάξης» σε πλατείες της Αθήνας υπό το πρόσχηµα της περιφρούρησης της δηµόσιας υγείας ακολουθούν τακτικές που ήδη πριν από την πανδηµική κρίση είχαν δείξει µε σαφήνεια το πρόσωπό τους. Μια σκληρά νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση έχει κάθε λόγο να δαιµονοποιήσει τις προσπάθειες που δείχνουν ότι η οργάνωση του χώρου µπορεί να λάβει και άλλες µορφές. Μορφές που αναπτύσσουν τη συλλογική δηµιουργικότητα και τον διάλογο.

Η επίλυση των βασικών προβληµάτων που αφορούν την πόλη πραγµατοποιείται µε καταστολή και εν κρυπτώ. Το γεγονός ότι παρακάµπτονται ο δηµόσιος διάλογος και η διαδικασία υποβολής εναλλακτικών προτάσεων σηµαίνει ότι παρακάµπτεται και η δυνατότητα να συζητήσουµε για το τι θέλουµε να είναι οι πλατείες. Οι πλατείες όµως αποτελούν πυκνωτές της κοινωνικής ζωής, τόπους όπου η συνάντηση, η συζήτηση και κάποιες φορές ο οργανωµένος αγώνας εκδηλώνουν τη δυναµική της κοινής ζωής σε µια δηµοκρατική κοινωνία. Συχνά αναπαράγεται το αφήγηµα ότι η πόλη πρέπει να «καθαρίσει» από τους «περιθωριακούς» που δηµιουργούν µια εικόνα παρακµής. Τη γνωρίζουµε πολύ καλά αυτήν τη ρητορεία. Με ένα µαγικό ραβδί επιχειρήσεις που έχουν στόχο να τονίσουν την τουριστική αξία που παράγεται από τον χώρο της πόλης εµφανίζουν αυτές τις πράξεις ως εξυγίανση. Αυτή η ρητορεία υποκρύπτει την προτεραιότητα για την άγρια εκµετάλλευση των δηµόσιων χώρων υπό το πρόσχηµα της «ανάπτυξης».

Είναι πολύ κρίσιµο το γεγονός ότι το τελευταίο διάστηµα πραγµατοποιούνται αναπλάσεις σε κεντρικούς χώρους της Αθήνας χωρίς δηµόσια διαβούλευση. Τα φιλικά προς την κυβέρνηση ΜΜΕ παρουσιάζουν αυτές τις αλλαγές σαν µια έκπληξη, σαν ένα δώρο που κάνουν οι κυβερνώντες στους κατοίκους της πόλης. Οι αποφάσεις όµως που παίρνονται εν κρυπτώ και αφορούν το µέλλον της πόλης (και ειδικά µέσα από αδιαφανείς διαδικασίες) εγείρουν ζητήµατα τόσο επιστηµονικά όσο και δηµοκρατικά.

Ιδιώτες που έχουν αποδεδειγµένα συµφέροντα από το είδος των αναπλάσεων που πραγµατοποιούνται προσφέρονται να χρηµατοδοτούν έργα σε κρίσιµες περιοχές. Με αυτό τον τρόπο οι χώροι κοινού ενδιαφέροντος, οι δηµόσιες περιοχές, παίρνουν µορφή εξαιτίας της πρόσδεσής τους µε ιδιωτικά συµφέροντα που έχουν στόχο το κέρδος. Αλίµονο όµως αν θεωρήσουµε ανάπτυξη την παράδοση όλων των χώρων στην τουριστική και εµπορευµατική χρήση. 

Documento Newsletter