Μια μεγάλη συναυλία, η «ζήλια» για τα τραγούδια άλλων, η αντίδραση στις κακοποιητικές συμπεριφορές, η ακρίβεια: ο τραγουδοποιός μιλάει για όλα και για όλους.
Ο Σπύρος Γραµµένος µας προσκαλεί σε µια µεγάλη µουσική γιορτή στην Τεχνόπολη, ενώ παράλληλα γράφει καινούργια τραγούδια και συµµετέχει σε γυρίσµατα για την τηλεοπτική σειρά «Τα νούµερα», την οποία χαρακτηρίζει υπέροχη φαντασίωση του Φοίβου ∆εληβοριά. Παραδέχεται ότι έχει αρκετό άγχος στις συναυλίες, πως ζηλεύει µε την καλή έννοια τη γραφή άλλων καλλιτεχνών και ότι τα παιδιά είναι το πιο ειλικρινές κοινό που έχει συναντήσει ποτέ. Μιλήσαµε για την αποφυλάκιση του ∆ηµήτρη Λιγνάδη, την υπόθεση του Ζακ Κωστόπουλου, την αστεία πλευρά στα τραγούδια του και το κύµα της ακρίβειας που σαρώνει τα πάντα το τελευταίο διάστηµα.
Γιατί καλείς τον κόσµο να ακυρώσει τα πάντα στις 9 Σεπτεµβρίου και να έρθει να σε ακούσει στην Τεχνόπολη;
Είχα πάντοτε το όνειρο να κάνω µια µεγάλη καλοκαιρινή συναυλία. Για πολλά χρόνια το απέφευγα. Φέτος προέκυψε από νωρίς η ιδέα για τη συγκεκριµένη βραδιά. Εχω ξεκινήσει να φτιάχνω το πρόγραµµα και να συγκεντρώνω τα κοµµάτια που θα παρουσιάσω. Ανάµεσα σε αυτά θα ακουστούν και τρία εντελώς καινούργια τραγούδια, γεγονός που µε αγχώνει πολύ. Η µεγάλη µου χαρά είναι ότι θα παίξω επιτέλους µε όλη µου την µπάντα. Τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της πανδηµίας και των περιορισµών στους µικρούς χώρους δεν έχω εµφανιστεί πουθενά µε ολόκληρο το σχήµα. Επειδή έχω πολύ άγχος στις συναυλίες –και ας µη µου φαίνεται– παίρνω χαρά, χαµόγελα και ενέργεια από τους δικούς µου ανθρώπους.
Εκτός από τα δικά σου τραγούδια, θα υπάρξουν και άλλες εκπλήξεις στην Τεχνόπολη; Σε συγκινούν οι νέες φωνές στη µουσική;
∆εν µπορώ να αποκαλύψω ακόµη αν θα έχω καλεσµένους. ∆εν µου αρέσουν οι διασκευές, αλλά θα συµπεριλάβω στο πρόγραµµα µερικά τραγούδια που έχω ζηλέψει. Ζηλεύω συνεχώς άλλους καλλιτέχνες –µε την καλή έννοια– και τον τρόπο γραφής τους. Ενας από αυτούς είναι ο Βέβηλος. Τα τραγούδια και το ύφος του δεν έχουν καµία σχέση µε τα δικά µου, αλλά κάθε φορά που τα ακούω ανατριχιάζω. Και βέβαια ο Φοίβος ∆εληβοριάς. Είχα τη χαρά να ακούσω τον δίσκο του προτού κυκλοφορήσει. Οταν τελείωσε η ακρόαση τού είπα ότι δεν θέλω να ξαναγράψω τίποτε ύστερα από αυτό. Βλέπω γύρω µου συνεχώς πιτσιρικάδες να κάνουν νέα πράγµατα και παίρνω θάρρος και κουράγιο. Για παράδειγµα η Penny κάνει ένα υπέροχο ραπ και µου αρέσουν πολύ τα θέµατά της. Με συγκίνησε πολύ κι αυτό που συνέβη στη συναυλία του Λεξ, η ειλικρίνεια αυτού του ανθρώπου και το γεγονός ότι βγήκε πάνω στη σκηνή όπως ακριβώς ήθελε µε το τσαντάκι του.
Πάντοτε δεν υπάρχουν επιρροές στη µουσική; Πώς φτιάχνεις τις δικές σου ιστορίες µέσα από τα τραγούδια σου;
Φυσικά. Είµαστε εδώ για να κλέβουµε ο ένας τον άλλο. Ακούω πολλά διαφορετικά είδη µουσικής. Ποιος τα γαµάει τώρα τα δικά µου. Εδώ λέµε για τους άλλους (γέλια). Αυτά που γράφω είναι όλα όσα ζω. Στον ίδιο δίσκο µπορώ να συµπεριλάβω ερωτικά, λυπητερά, χαρούµενα και πολιτικά κοµµάτια. Νιώθω την ανάγκη να φτιάχνω τραγούδια µε µια αστεία πλευρά ώστε να µπορέσω να πω τελικά αυτά που θέλω. Συνήθως τα λάιβ µου χωρίζονται σε δύο µέρη. Στο πρώτο µέρος παίζω πιο ανάλαφρα τραγούδια, ενώ στο δεύτερο µαυρίζουµε όλοι µαζί, για να φύγουµε στο τέλος και πάλι χαρούµενοι.
∆εν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που κυκλοφόρησε και η τελευταία σου δουλειά µε τίτλο «∆ισκό σας» και τη συµµετοχή πολλών καλλιτεχνών.
Ο δίσκος κυκλοφόρησε το 2021. Κατά τη διάρκεια της καραντίνας αποφασίσαµε να ολοκληρώσουµε το άλµπουµ µέσω της διαδικασίας του crowdfunding. Αυτή η δουλειά πραγµατοποιήθηκε µε τη βοήθεια του κόσµου από τα κάτω και µε συγκίνησε πολύ η στήριξη που λάβαµε. Χάρηκα ιδιαιτέρως για το γεγονός ότι πληρώθηκαν όλοι όσοι εργάστηκαν, καθώς λειτουργήσαµε µε τον τρόπο που συνέβαινε στη δισκογραφία πριν από αρκετά χρόνια. Εχουµε φτάσει στο σηµείο να λέµε: «Φίλε µου φωτογράφε Μιχάλη, έλα να µου βγάλεις δύο εικόνες για το εξώφυλλο – φίλε µου Κώστα, πέρνα να µου γράψεις δύο κιθάρες». Αυτή είναι µια προβληµατική συνθήκη και ευτυχώς τη σπάσαµε. Οταν βλέπουµε µια συναυλία δεν πρέπει να ξεχνάµε ποτέ ότι έχουν εργαστεί τουλάχιστον 50 άνθρωποι πίσω από τους µουσικούς. Από όλη αυτήν τη µαυρίλα της πανδηµίας προέκυψαν θετικές διεργασίες. Κάποιες καταστάσεις δυνάµωσαν κινήµατα και ιδέες.
Οπως το κύµα καταγγελιών που ξέσπασε και φώτισε κακοποιητικές και παραβιαστικές συµπεριφορές στον χώρο του πολιτισµού; Εχεις µιλήσει δηµόσια και για το δικό σου βίωµα.
Αυτό το κίνηµα θα κάνει τα πάντα για να βοηθήσει περισσότερους ανθρώπους να βρουν τη δύναµη να µιλήσουν. Το #MeToo ξέσπασε µες στην κλεισούρα και µας πρόσφερε πολλά. Οσο κι αν προσπαθούν κάποιοι να κάνουν τα θύµατα να αισθανθούν αµήχανα, άβολα και µόνα τους, το κύµα υποστήριξης συνέχεια θα µεγαλώνει.
Τι σκέφτηκες µετά την απόφαση για την αποφυλάκιση του ∆ηµήτρη Λιγνάδη;
Εχω υπάρξει θύµα κακοποίησης και έχω µιλήσει ανοιχτά γι’ αυτό το ζήτηµα. ∆εν ξέρω αν θα µε τρόµαζε να µιλήσω τώρα που βλέπω ένα βιαστή να κυκλοφορεί ελεύθερος και µάλιστα µε απόφαση της ∆ικαιοσύνης. Κάποιοι επιµένουν να λένε «θυµατάκια µου, βγάλτε τον σκασµό και συνεχίστε τη ζωούλα σας». ∆εν είναι έτσι τα πράγµατα. Αλλοι πρέπει να βγάλουν τον σκασµό. Αυτή η µπάλα στο στήθος που δηµιουργείται στο θύµα όταν του συµβαίνει κάτι τέτοιο πρέπει να έρχεται η ώρα που θα εκτοξεύεται στα µούτρα κάθε κακοποιητή. Είναι σηµαντικό να είµαστε δίπλα σε αυτούς τους ανθρώπους µε κάθε τρόπο. Αυτό που τους τροµάζει είναι οι ιδέες. ∆εν τους ενοχλούν και τόσο οι βιαστές. Εχουµε µια κυβέρνηση που δεν έχει δείξει καµία ευαισθησία σε αυτό το θέµα και δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπουµε δικούς της ανθρώπους να κατηγορούνται για τέτοια ζητήµατα. Ξέρω πόσο δύσκολη είναι η διαδικασία να µιλήσει κάποιος. Προσωπικά δεν µπορώ να προτρέψω κανέναν να το κάνει, µπορώ όµως να τον συµβουλεύσω να ακολουθήσει τον δρόµο που θα τον κάνει να αισθανθεί καλύτερα.
Εχεις συναντήσει ποτέ αρνητικές αντιδράσεις σε κάποια συναυλία σου;
Υπάρχει στην κοινωνία ένα οµοφοβικό κοµµάτι ανθρώπων µε ρατσιστικές αντιλήψεις και χρειάζεται πολλή δουλειά ακόµη για να βάλουµε στο κεφάλι τους την ανθρωπιά και την αποδοχή. Ο έρωτας υπάρχει παντού γύρω µας και πρέπει να κοιτάξουµε βαθιά µέσα µας για να τον ανακαλύψουµε. Ετυχε να αντιδράσουν άνθρωποι σε δύο παραστάσεις µου µε αφορµή την υπόθεση του Ζακ Κωστόπουλου. Ενας θεατής στην Κύπρο διαµαρτυρήθηκε για τον στίχο «µε σκότωσαν νοικοκυραίοι και µπάτσοι µαζί», ενώ ένας άλλος στην Εύβοια σηκώθηκε και έφυγε επιδεικτικά. Εκανε µάλιστα παράπονα στην ιδιοκτήτρια του µαγαζιού για την επιλογή των τραγουδιών µου.
Πώς ξεκίνησε η περιπέτειά σου µε τη µουσική; Εχεις κάνει διάφορες δουλειές, ενώ έχεις εργαστεί και ως κοµµωτής.
Οταν ήµουν σε πολύ µικρή ηλικία είχα ζητήσει από τη µητέρα µου να µου πάρει δώρο µια κιθάρα που κόστιζε ακριβώς όσο και το ενοίκιο του σπιτιού µας. ∆εν µου έκανε το χατίρι. Στην εφηβεία έφτιαξα διάφορα συγκροτήµατα για να µπορώ να εκφράζοµαι. Στα 15 µου πράγµατι έγινα κοµµωτής. Είχαµε ένα συνοικιακό µαγαζί στα Γιάννενα. Οι πελάτες µας ήταν συγκεκριµένοι άνθρωποι. Το κοµµωτήριο δεν ήταν ακριβώς µικρογραφία της κοινωνίας αλλά ο δικός µας µικρόκοσµος. Είναι ιδιαίτερη η σχέση του πελάτη µε τον κοµµωτή. ∆εν αφήνουµε και πολλούς ανθρώπους να αγγίξουν το κεφάλι µας: τη µαµά µας, τον/τη σύντροφό µας, τον γιατρό, τον κοµµωτή, ε καµιά φορά και τον µπάτσο που µας τραβολογάει στα Εξάρχεια. Οταν ήµουν πιτσιρικάς είχα ανάγκη τα µεροκάµατα και πέρασα από διάφορες δουλειές για να τα καταφέρω. Εχω εργαστεί για τέσσερα χρόνια ως ντελιβεράς στα Γιάννενα. Ενα µέρος στο οποίο λέγεται ότι δεν έχει σταµατήσει να βρέχει από το… 1942.
Σε απασχολεί η προσπάθεια –ειδικά από τη νέα γενιά– να ταξινοµήσει το χάος της καθηµερινότητας και να καταφέρει να επιβιώσει;
Ολοι παλεύουµε για να επιβιώσουµε. Είναι σηµαντικό όµως να ζούµε και λιγάκι. Να µην επιβιώνουµε απλώς ούτε να γινόµαστε ένα µε τη δουλειά µας.
Με δεδοµένο το κύµα ακρίβειας, την αύξηση στα ενοίκια και όλα όσα συµβαίνουν στα Εξάρχεια, πιστεύεις ότι έχουµε γίνει ξένοι στην πόλη που ζούµε;
Φυσικά. Αυτήν τη στιγµή για να επιβιώσουν δύο άνθρωποι σε ένα σπίτι πρέπει να ψάξουν και για τρίτο άτοµο. Μια οικογένεια χρειάζεται περίπου 600 ευρώ για να µπει σε ένα καράβι και να ταξιδέψει σε κάποιο νησί. Στο Παγκράτι κόντεψαν να κάνουν airbnb µέχρι και τους σκουπιδοτενεκέδες.
Πιστεύεις ότι θα γίνουν σύντοµα εκλογές;
∆εν ξέρω τι θα γίνει µε τις εκλογές, δεν είµαι καλός στις πολιτικές προβλέψεις. Νιώθω όµως ότι το ρεπορτάζ των «New York Times» µε επιβεβαίωσε και δεν µε έκανε να πέσω από τα σύννεφα. ∆εν ξέρω πού θα φτάσει αυτή η ιστορία µε την κυβέρνηση και τι θα γίνει. Προσδοκώ όµως σε ένα καλύτερο µέλλον.
Η νέα σειρά της ΕΡΤ µε τίτλο «Τα νούµερα» έχει την υπογραφή του Φοίβου ∆εληβοριά. Ποιες είναι οι σκέψεις και οι εντυπώσεις σου γι’ αυτήν τη δουλειά στην οποία συµµετέχεις;
Τα «Νούµερα» θα είναι µια εβδοµαδιαία σειρά µυθοπλασίας στην ΕΡΤ, µια φαντασίωση του Φοίβου ∆εληβοριά. Κάποιες φορές σκέφτοµαι ότι ο Φοίβος έχει αυτές τις ωραίες ιδέες µόνο και µόνο για να µε κρατάει όλο το καλοκαίρι στην Αθήνα, όπως είχε συµβεί και πριν από κάποια χρόνια µε την Ταράτσα. Η σειρά ακολουθεί την ιστορία ενός τραγουδοποιού που προσπαθεί να αναβιώσει στη σύγχρονη Αθήνα τη Μάντρα του Αττίκ, ενώ εγώ είµαι ο ιδιοκτήτης ενός κουρείου στο οποίο µαζεύονται οι ήρωες για κουβεντολόι. Τραγουδιστές, stand-up comedians, µάγοι και χορευτές θα κάνουν την εµφάνισή τους σε κάποια επεισόδια.
∆εν σου λείπουν η φαντασία και η παιδική µατιά απέναντι στα πράγµατα. Πώς έχεις καταφέρεις να διατηρήσεις ζωντανά αυτά τα χαρακτηριστικά;
Η φαντασία αποτελεί απαραίτητο κοµµάτι της δηµιουργίας. Οσο µεγαλώνουµε κλεινόµαστε µε τα «µη», τα «πρέπει» και τα «όχι» που ακούµε από παντού. Ολα αυτά µας αλλοιώνουν και µας αποµονώνουν από τη ζωή.
INF0
Ο Σπύρος Γραμμένος θα εμφανιστεί στην Τεχνόπολη στις 9/9 (21.00)
