Ο σπουδαίος Ιάννης Ξενάκης, του οποίου το έργο τιμά με δύο εκθέσεις το ΕΜΣΤ

Ο Ιάννης Ξενάκης γεννήθηκε το 1921 ή το 1922 στη Ρουμανία από ελληνική οικογένεια εύπορων εμπόρων. Το 1938 έρχεται στην Αθήνα και προετοιμάζεται για να δώσει εξετάσεις στο Πολυτεχνείο. Το 1940 πετυχαίνει στις εξετάσεις, όμως το Πολυτεχνείο κλείνει λόγω του ελληνοϊταλικού πολέμου. Στην Κατοχή ξεκινά την πολιτική του δράση μέχρι τη φυγή του από την Ελλάδα. Ο ίδιος διηγείται: «Μαζί με άλλους φοιτητές μπήκα αρχικά στο εθνικιστικό κίνημα (…). Οι άνθρωποι της Αριστεράς, υπό την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος, πολεμούσαν για πιο ρεαλιστικούς στόχους. Απαιτούσαν καθημερινό συσσίτιο ψωμιού και λαδιού και διαμαρτύρονταν κατά της επιστράτευσης Ελλήνων εργατών και της αποστολής τους σε εργοστάσια της Γερμανίας. Οργάνωναν τεράστιες διαδηλώσεις, με συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Μόνο εμείς σε όλη την Ευρώπη είχαμε διαδηλώσεις τέτοιου είδους. Αυτή η εμπειρία έμελλε να παίξει μεγάλο ρόλο στη μουσική μου».

Εντάσσεται στο ΕΑΜ Nέων, στο ΚΚΕ και στην ΕΠΟΝ. Στα Δεκεμβριανά πήρε τα όπλα και συμμετείχε στον περίφημο Λόχο Σπουδαστών του ΕΛΑΣ που έδωσε μάχες στην περιοχή της Αθήνας Εξάρχεια – Νεάπολη.

Την 1η Γενάρη 1945 ο Ξενάκης τραυματίζεται σοβαρά. Βγαίνοντας από το νοσοκομείο συνεχίζει τις σπουδές του. Το 1947 τον καλούν στον στρατό. Μαθαίνοντας όμως ότι τον περιμένει η Μακρόνησος το σκάει και βγαίνει στην παρανομία. Φτάνει στη Γαλλία τον Νοέμβρη του 1947. Καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο για «πολιτική τρομοκρατία», ποινή η οποία μετατράπηκε αργότερα σε «δεκαετή κάθειρξη επί λιποταξία» και του αφαιρείται η ελληνική υπηκοότητα.

Στη Γαλλία βρίσκει δουλειά στο ατελιέ του Λε Κορμπιζιέ, όπου δουλεύει ως πολιτικός μηχανικός. Το 1953-54 δημιουργεί τις «Μεταστάσεις», το πρώτο του μουσικό έργο, στο οποίο εφήυρε τη «μουσική των ηχητικών μαζών». Ο Ξενάκης πραγματοποιεί καλλιτεχνική επανάσταση. Εισάγει τις μαθηματικές πιθανότητες για να συνθέσει τη μουσική των ηχητικών μαζών, μεταφέρει στη μουσική κι άλλα επιστημονικά εργαλεία, προχωρώντας προς αυτό που θα ονομάσει «συμμείξεις τέχνης και επιστήμης».

Στο Eθνικό Moυσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) εγκαινιάστηκαν την Πέμπτη δύο εκθέσεις αφιερωμένες στον σπουδαίο δημιουργό του 20ού αιώνα, ο οποίος με το πολυσχιδές και ρηξικέλευθο έργο του χάραξε νέους δρόμους για τον πολιτισμό του 21ου αιώνα. Σε συνεργασία με κορυφαίους μουσικούς θεσμούς από τις δύο πατρίδες του Ξενάκη, το Musée de la Musique – Philharmonie de Paris από τη Γαλλία και το Ωδείο Αθηνών και το ΚΣΥΜΕ από την Ελλάδα, διοργανώνεται η μεγαλύτερη εκθεσιακή παρουσίαση του Ιάννη Ξενάκη στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς.

Στο ισόγειο του μουσείου παρουσιάζεται η έκθεση «Ιάννης Ξενάκης: Ηχητικές Οδύσσειες» και παράλληλα στον τρίτο όροφο του μουσείου η έκθεση «Ο Ξενάκης και η Ελλάδα» – παραγωγή του ΕΜΣΤ που διερευνά τη σύνθετη σχέση του Ξενάκη με την πρώτη του πατρίδα, από τα χρόνια στη Γαλλία μετά την καταδίκη του σε θάνατο έως την επιστροφή του στην Ελλάδα ύστερα από 27 χρόνια αυτοεξορίας και την καταξίωσή του. Μια σημαντική καταγραφή για τον σπουδαίο αυτό άνθρωπο.