Τη δική του εκδοχή για την άνθηση της σκανδιναβικής αστυνομικής λογοτεχνίας δίνει ο Σουηδός συγγραφέας Γενς Λαπίντους μιλώντας αποκλειστικά στο Documento.
O δικηγόρος, που από την αρχή της χρονιάς εγκατέλειψε τη δικηγορία για να ασχοληθεί με τη συγγραφή, έγινε ένας από τους πιο πετυχημένους συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων στον κόσμο, ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους λογοτέχνες του είδους για τρεις λόγους: αντλεί τα θέματά του από την ίδια του τη δουλειά, έχει κεντρικό πρόσωπο στα μυθιστορήματά του τον εγκληματία και όχι κάποιον αστυνόμο ή δικαστικό και κυρίως χρησιμοποιεί την αργκό του περιθωρίου, στοιχείο που αποδίδει υπέροχα ο μεταφραστής του στα ελληνικά Γρηγόρης Κονδύλης. «Ισως αρκετοί στη Σουηδία να μην καταλαβαίνουν ακριβώς μερικές λέξεις αλλά δεν χάνουν το νόημα, καταλαβαίνουν τι θέλω να πω από την όλη εξέλιξη. Στο εξωτερικό όμως έχω μεγάλη δυσκολία με τις μεταφράσεις. Στις αγγλικές μεταφράσεις, για παράδειγμα, έχω ζητήσει να αλλάξει ο μεταφραστής επειδή δεν αναγνώριζα το βιβλίο μου. Αυτό βέβαια διαφέρει από χώρα σε χώρα και από γλώσσα σε γλώσσα. Αυτά που δεν μπορώ να διαβάσω μόνος μου δεν μπορώ να τα κρίνω. Είναι καλύτερα να μεταφράζομαι από τα σουηδικά και όχι από τα αγγλικά» είπε μεταξύ άλλων.
«Εγραφα αυτά που ζούσα, τις συζητήσεις μου με τους πελάτες μου, αυτά που βίωνα στα δικαστήρια»
Ποιο στοιχείο θεωρείτε σημαντικό και συναρπαστικό στα βιβλία σας;
Ως δικηγόρος αντλώ τα θέματά μου από την πραγματικότητα. Στα περισσότερα βιβλία μου βλέπω το έγκλημα από την πλευρά του εγκληματία. Πολλοί Σουηδοί συγγραφείς έχουν κεντρικό πρόσωπο κάποιον αστυνόμο ή εισαγγελέα που διώκει τον δολοφόνο. Εγώ ακολουθώ αυτόν που διαπράττει το έγκλημα. Τα περισσότερα κεντρικά πρόσωπα στα βιβλία μου είναι οι ίδιοι οι εγκληματίες. Οχι σε όλα και όχι πάντα, αλλά συχνά.
Τι παίρνετε εσείς από τα βιβλία σας, γιατί γράφετε;
Δεν συμβαίνει συχνά, αλλά έχω αυτό που στα αγγλικά λέμε flow (ροή). Κάθομαι στον υπολογιστή, προσηλώνομαι, γράφω. Δύο ώρες αργότερα, όταν σηκώνω τα μάτια μου, βλέπω μπροστά μου αυτό που έχει γίνει, αλλά έχω γράψει και επτά σελίδες. Είναι μια μορφή «ενεργητικής χαλάρωσης». Επίσης είναι μια έμμεση ανταμοιβή για μένα όταν ξέρω ότι περίπου το ίδιο νιώθουν και άλλοι άνθρωποι. Στην αρχή δεν πίστευα καν ότι θα κατάφερνα να ολοκληρώσω ένα βιβλίο μου και αυτό να εκδοθεί. Εγραφα αυτά που ζούσα, τις συζητήσεις μου με τους πελάτες μου, αυτά που βίωνα στα δικαστήρια. Αρχισα να βλέπω ότι έχω μια ευκολία να γράφω. Αφότου βγήκε το πρώτο βιβλίο και μετά το δεύτερο και διαβάζονταν σε όλο τον κόσμο, συνειδητοποίησα ότι πρόκειται για μια πετυχημένη δουλειά, γι’ αυτό και συνεχίζω να την κάνω.
Γιατί τα τελευταία χρόνια έχει ανθήσει τόσο η σκανδιναβική αστυνομική λογοτεχνία;
Είναι μια ερώτηση που μου κάνουν συχνά οι δημοσιογράφοι από το εξωτερικό. Αυτό καταρχάς έχει να κάνει με μια παράδοση· υπάρχουν πολλοί καλοί συγγραφείς στη Σουηδία, με συνέπεια να υπάρχουν και καλοί συγγραφείς αστυνομικών. Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος και οι φιλοδοξίες ακόμη μεγαλύτερες. Από την άλλη υπάρχει ένας πολύ σημαντικός παράγοντας. Η Σουηδία είναι ακόμη μία από τις πιο ασφαλείς χώρες του κόσμου. Από μια ελεύθερη και ασφαλή χώρα, όχι από πόλεις όπως το Κέιπ Τάουν ή τη Μόσχα, δημοσιεύονται βίαιες ιστορίες για φόνους και εγκλήματα. Οταν λοιπόν αυτές οι ιστορίες εξελίσσονται σε μια τέτοια χώρα γίνονται πιο συναρπαστικές για τον αναγνώστη. Ερεθίζεται, ψάχνει να καταλάβει τι συμβαίνει πολύ περισσότερο απ’ ό,τι όταν συμβαίνουν σε χώρες και πόλεις όπου το έγκλημα έχει γίνει πλέον καθημερινότητα. Αυτή είναι η αντίθεση που συναρπάζει, που γοητεύει τον αναγνώστη: κοινωνική ασφάλεια vs βίαιο έγκλημα.
Οι περιγραφές σας αντικατοπτρίζουν τη σημερινή κατάσταση στη Σουηδία. Υπάρχουν πολύ βίαιες σκηνές. Είναι έτσι η σουηδική κοινωνία σήμερα;
Γράφω κυρίως για όσα συμβαίνουν στον υπόκοσμο. Αν δει κάποιος πίσω από την καθημερινότητα, πίσω από τα κλειστά παράθυρα, υπάρχει και στη Σουηδία υπόκοσμος ακριβώς όπως και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις. Οι μεγάλες πόλεις δεν διαφέρουν σε αυτό. Υπάρχουν συμμορίες, ένταξη σε παράξενες κοινωνικές ομάδες, μάχες μεταξύ των συμμοριών, πορνεία, πολλά ναρκωτικά. Σε αυτή την εγκληματικότητα, που υπάρχει και στη Στοκχόλμη, αναφέρομαι. Αν βέβαια έρθει κάποιος για τουρισμό στη Σουηδία και μείνει πέντε μέρες στη Στοκχόλμη δεν θα δει τέτοια πράγματα.
Info
Δευτέρα 8 Μαΐου στις 20.30 στον ΙΑΝΟ (Σταδίου 24, Αθήνα). Την παρουσίαση του Γενς Λαπίντους στο ελληνικό κοινό θα κάνει ο Νίκος Σερβετάς.