«Ευρώπη, σκοτεινή ήπειρος ξανά – Φασισμός, ρατσισμός και αντισημιτισμός» ήταν το αντικείμενο της πετυχημένης ημερίδας που διοργάνωσε προσφάτως το Documento. Σημαντικοί εισηγητές, ενδιαφέρουσες ομιλίες και πλούσιο υλικό για προβληματισμό… Προβληματισμό που –όπως σημείωσε ο πρωθυπουργός στον χαιρετισμό του– θα μας βγάλει από την «παραλυτική ασφάλεια του δογματισμού» και των στερεοτύπων. Μια από τις εξαιρετικές εισηγήσεις ήταν εκείνη του Γιάννη Μουζάλα, πρώην υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής και γνωστού ακτιβιστή γιατρού. Προς αυτόν η σημερινή επιστολή.
Κύριε Μουζάλα,
Εντυπωσιασμένος από την ομιλία σας στην εκδήλωση που οργάνωσε το Documento για τις πληγές της σημερινής Ευρώπης, σκέφτηκα να κάνω ένα follow-up, που έλεγαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι. Και να παραθέσω ορισμένες θέσεις ενός επιφανούς Γάλλου στοχαστή, του Πιερ-Αντρέ Ταγκιέφ, σχετικά με τον ρατσισμό, τον αντιρατσισμό και τη μετανάστευση.
Ας αρχίσουμε από το προσφυγικό/ μεταναστευτικό, που ήταν το αντικείμενο της δικής σας εισήγησης. Λέει, λοιπόν, ο Ταγκιέφ –μιλώντας για τη Γαλλία– ότι δεν αρκεί η απομόνωση του Εθνικού Μετώπου (Λεπέν), αλλά επιβάλλεται «η μείωση των μηχανισμών που παράγουν απομόνωση φτωχών πληθυσμών ξένης προέλευσης» (γκετοποίηση). Επίσης, απαιτείται «μια ευφυής αντιμετώπιση της αστικής μικρο εγκληματικότητας με εθνικό πρόσωπο».
Ομως σημειώνει και κάτι άλλο, το οποίο συνήθως παρακάμπτεται ή θεωρείται αντιδραστική θέση. Λέει, δηλαδή, ότι ο αντιρατσιστικός αγώνας «προϋποθέτει καλύτερο έλεγχο των μεταναστευτικών ροών». Και προσθέτει: «Με δυο λόγια, απαιτούνται λύσεις στα προβλήματα της κοινωνίας που αξιοποιεί κατά προτίμηση η λεπενική δημαγωγία για να τα μετατρέψει σε κίνητρα ψήφου ή μαχητικής στράτευσης».
Εσείς κάνατε μια έξοχη ανάλυση για τη στροφή του νεορατσισμού από τη φυλή στην κουλτούρα. Είπατε, δηλαδή, ότι έχουν εγκαταλειφθεί από τους ρατσιστές τα βιολογικής φύσεως επιχειρήματα (χρώμα, κατώτερες φυλές κ.λπ.) και έχει εγκατασταθεί ως βασική θέση στο οπλοστάσιό τους το κατεξοχήν επιχείρημα του κλασικού αντιρατσιστικού λόγου: το εγκώμιο της διαφοράς!
Λέει επ’ αυτού ο Γάλλος στοχαστής: «Η έκκληση για την απομόνωση των μεταναστών ή για την απέλασή τους χωρίς επιστροφή έχει βρει νέους τίτλους ευγενείας στην επίκληση του δικαιώματος στη διαφορά». Ετσι, «ο ρατσισμός μπορεί να εκφράζεται μέσα από τον αντιρατσισμό, χρησιμοποιώντας τον σαν εργαλείο».
Με δυο λόγια, να τι λέει ο νεορατσισμός: Με γεια τους με χαρά τους να είναι διαφορετικοί οι ξένοι, με τη δική τους κουλτούρα και παράδοση, αλλά έχουμε και εμείς το ίδιο δικαίωμα. Επομένως, συνύπαρξη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς να δημιουργούνται τριγμοί, συγκρούσεις και ποικίλα προβλήματα στην κοινωνία υποδοχής.
Βηματίζοντας σ’ ένα άλλο κρίσιμο πεδίο, αυτό της ανάμειξης/επιμειξίας, ο Ταγκιέφ σημειώνει: «Ο νεο-ιδεολογικός και απολιτικός ρατσισμός ως σύστημα συμπεριφοράς δεν πηγάζει από τον φόβο του άλλου ή της διαφοράς (ετεροφοβία), αλλά από τον φόβο της ανάμειξης, που γίνεται αντιληπτή ως η μεγαλύτερη απειλή ενάντια στη διατήρηση της ταυτότητας».
Μια στάση εδώ για κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό και ομολογώ ότι αγνοούσα. Το διάβασα προσφάτως: Εγκώμιο στην επιμειξία έχει πλέξει ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος! Εντυπωσιακό; Σαφώς. Ομως ο συγγραφέας της «Ιστορίας του ελληνικού έθνους» εντυπωσιάζει και με μια άλλη θέση του. Διατείνεται ότι η ύστερη οριοθέτηση της Μακεδονίας περιλαμβάνει τη σημερινή Βόρεια Μακεδονία.
Ας επανέλθουμε, όμως, δίνοντας πάλι τον λόγο στον Ταγκιέφ. Μιλώντας για έναν συνεπή και αποτελεσματικό λόγο, σημειώνει ότι η ρητορική της αγανάκτησης και η καταφυγή στη δικαστική καταστολή (ευθύς υπαινιγμός εναντίον του αντιρατσιστικού νόμου) απαιτείται να αντικατασταθούν από τον προσανατολισμό προς το σχολείο. Και βέβαια, να υπάρχει πλήρης ελευθερία των ιδεών και σεβασμός στην πολλαπλότητα των απόψεων σε όλα τα πεδία.
Κλείνοντας, αξίζει να υπομνησθεί ότι ο Πιερ-Αντρέ Ταγκιέφ έχει στο ενεργητικό του πλούσιο συγγραφικό έργο: «Παγκοσμιοποίηση και δημοκρατία», «Ο ρατσισμός», «Ο μύθος των Σοφών της Σιών», «Θεωρίες συνωμοσίας», «Ο νέος εθνικολαϊκισμός» κ.ά. Θα ήταν ευχής έργον να έρθει κάποια στιγμή στη χώρα μας και να μιλήσει για τη σημερινή σκοτεινιά της Ευρώπης.
Δηλαδή για την άνοδο του φασισμού, του ρατσισμού και του αντισημιτισμού, καθώς και για την επέλαση της Ακροδεξιάς.
