Ο στόχος της Μόσχας για εδαφικά κέρδη στην Ουκρανία και οι βλέψεις σε Υπερδνειστερία, Αρκτική και Βαλτική
Χωρίς κανένα περιθώριο για εκπλήξεις διεξήχθησαν οι προεδρικές εκλογές στη Ρωσία, με τον Βλαντίμιρ Πούτιν να ανανεώνει άλλα έξι χρόνια την παραμονή του στο Κρεμλίνο. Με ποσοστό 87% ελλείψει άλλης επιλογής και τη Δύση να κάνει λόγο για ανελεύθερη εκλογική διαδικασία και εκφοβισμό, ο Πούτιν σκιαγράφησε το πορτρέτο μιας Ρωσίας που «δυναμώνει» και δεν θα αφεθεί να «εκφοβιστεί» από τους αντιπάλους της. Είχε άλλωστε επιτυχώς καταφέρει να «καθαρίσει το τοπίο», καθώς όποιος θα μπορούσε να τεθεί αντίπαλός του είτε είναι νεκρός είτε στη φυλακή ή αποκλείστηκε γιατί… δεν συμπλήρωσε σωστά την αίτηση υποψηφιότητας.
Την ίδια ώρα η Δύση προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει τις προθέσεις του «τσάρου» κατά την πέμπτη θητεία του εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία.
Καθώς οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ επιβεβαιώνουν ότι τα ρωσικά στρατεύματα κερδίζουν έδαφος στην ανατολική Ουκρανία από τα τέλη του 2023, ο Πούτιν συνεχίζει να απειλεί με πυρηνικό πόλεμο. Ταυτόχρονα, ενώ οι ΗΠΑ καθυστερούν ως προς την παροχή στρατιωτικής βοήθειας 60 δισ. ευρώ στην κυβέρνηση του Κιέβου και η Ευρωπαϊκή Ενωση προσπαθεί να «τρέξει» την παράδοση όπλων, πληροφορίες θέλουν το Κρεμλίνο να σφίγγει τον κλοιό σε γειτονικές χώρες, στην πλειονότητά τους μέλη της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Ποιο θα είναι όμως το μέλλον της «Νέας Ρωσίας» όπως την οραματίζεται ο Πούτιν;
Τα σχέδιά του για την Ουκρανία, δύο και πλέον χρόνια μετά την έναρξης της εισβολής, είναι γνωστά: η Μόσχα παραμένει ανοιχτή σε διαπραγματεύσεις με το Κίεβο, αλλά δεν θα παρασυρθεί σε μια εκεχειρία που θα επιτρέψει στην Ουκρανία να επανεξοπλιστεί και να αποκλίνει από τον δηλωμένο στόχο του για «αποναζιστικοποίηση» της περιοχής. Μάλιστα, λίγο μετά την εκλογική νίκη του δήλωσε ότι «θα αναγκαστούμε κάποια στιγμή, όταν το κρίνουμε απαραίτητο, να δημιουργήσουμε μια ζώνη ασφαλείας στα εδάφη που ελέγχονται από την ουκρανική κυβέρνηση. Σε αυτήν τη ζώνη ασφαλείας θα ήταν αρκετά δύσκολο να διεισδύσουν οι εχθροί μας».
«Αιώνιος πόλεμος»;
Οι προοπτικές για τη νέα θητεία του ή ακόμη και για δύο θητείες, μέχρι το 2036, φαίνονται σαφείς: ένας «αιώνιος πόλεμος», μια όλο και πιο στρατιωτικοποιημένη κοινωνία και μια οικονομία που κυριαρχείται από το κράτος και τις στρατιωτικές δαπάνες. Αν και οι πολεμικοί αναλυτές που μελετούν τον Πούτιν είχαν προβλέψει μια επίθεση-αστραπή που θα καταλάμβανε το Κίεβο μέσα σε λίγες ημέρες, διπλωμάτες, εσωτερικοί παράγοντες, παρατηρητές και ακτιβιστές θεωρούν ότι ο Ρώσος πρόεδρος είναι πλέον έτοιμος για μια ευρύτερη και πιο καταστροφική σύγκρουση, που θα μπορούσε να διαρκέσει χρόνια, αν όχι δεκαετίες.
Την εκδοχή αυτή υποστηρίζει και ένα δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας «Bild», σύμφωνα με το οποίο η Ρωσία έχει νέα σχέδια στην Ουκρανία για την περίοδο μεταξύ 2024 και 2026. Συγκεκριμένα, η Μόσχα σχεδιάζει να καταλάβει και άλλα ουκρανικά εδάφη, πέρα δηλαδή από τις τέσσερις περιφέρειες (Ντονιέτσκ, Χερσώνα, Λουχάνσκ και Ζαπορίζια) που έχει προσαρτήσει παράνομα και δεν ελέγχει πλήρως. Μέχρι το τέλος του 2024 η Ρωσία θα επιχειρήσει να καταλάβει το σύνολο των περιοχών του Ντονιέτσκ και του Λουχάνσκ αλλά και την περιφέρεια του Χάρκοβο μέχρι τον ποταμό Οσκιλ.
Μέσα στους επόμενους 36 μήνες σκοπεύει να κινηθεί προς τα μεγάλα τμήματα της ανατολικής Ουκρανίας που βρίσκονται ανατολικά του Δνείπερου ποταμού. Στον σχεδιασμό της περιλαμβάνεται επίσης η διατήρηση της γραμμής του μετώπου στην περιφέρεια της Χερσώνας κατά μήκος του ποταμού και ένας εκ των βασικών στόχων της είναι η αποτροπή της προέλασης των ουκρανικών δυνάμεων προς την κατεχόμενη Κριμαία. Ακόμη, σκοπεύει να καταλάβει μεγάλα τμήματα των περιφερειών Ζαπορίζια, Ντνιπροπετρόβσκ και Χάρκοβο, συμπεριλαμβανομένης της πόλης του Χάρκοβο, εάν είναι δυνατόν, το 2025 και το 2026.
Ο ευρασιανισμός
Ο Πούτιν εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να ακολουθεί τη λογική της σύγκρουσης στο εξωτερικό και της καταστολής στο εσωτερικό. Είναι υποστηρικτής της άποψης ότι η Ρωσία πρέπει να είναι μεγάλη δύναμη. Εχει χαρακτηρίσει μάλιστα τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης ως τη μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του 20ού αιώνα. Είναι επιπλέον υποστηρικτής του ευρασιανισμού, σύμφωνα με τον οποίο η Ρωσία πρέπει να διατελέσει ηγετικό ρόλο στην Ευρασία. Πριν από μια δεκαετία η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, μια τολμηρή κίνηση που έστρωσε το έδαφος για τον πόλεμο στην Ουκρανία το 2022. Σύμφωνα όμως με τους επικριτές του, η εκτίμηση του Πούτιν ότι με τις κινήσεις αυτές θα περιόριζε την επέκταση του ΝΑΤΟ ήταν εξαιρετικά εσφαλμένη, αφού αντίθετα επέσπευσε την προσθήκη ενός αριθμού χωρών στη συμμαχία. Γεωστρατηγικά αυτό συνιστά σημαντική ήττα, που αυξάνει το επίπεδο της απειλής για τη Ρωσία.
Στο μυαλό του Βλαντίμιρ Πούτιν ο ρωσικός κόσμος δεν περιορίζεται μόνο στην ιδέα της «Νέας Ρωσίας» (Novorossiya) που περιλαμβάνει τα ουκρανικά εδάφη. Επί παραδείγματι, η Υπερδνειστερία, θύλακας στη Μολδαβία που ελέγχεται από τη Ρωσία, φημολογείται ότι ετοιμάζεται να ψηφίσει για την ένταξή της στη Ρωσία, σενάριο που αν υλοποιηθεί, θα αποτελεί το πρώτο δημοψήφισμα αυτού του είδους στην περιφέρεια από το 2006. Παράλληλα, προκλήθηκε αναστάτωση όταν τον περασμένο μήνα φιλορώσοι αξιωματούχοι στην αποσχισθείσα περιοχή έκαναν έκκληση στη Ρωσία για «προστασία», γεγονός που αναζωπύρωσε την ανησυχία ότι η Υπερδνειστερία θα μπορούσε να είναι το νέο σημείο ανάφλεξης στη σύγκρουση της Μόσχας με τη Δύση.
Η πολύφερνη Αρκτική
Η ζώνη της Αρκτικής έχει επίσης ιδιαίτερη στρατηγική σημασία για τη Ρωσία, καθώς αποτελεί περιοχή με τεράστιες οικονομικές προοπτικές. Ο Πούτιν υποστήριξε μάλιστα ότι η ανάπτυξη της Αρκτικής είναι αναμφισβήτητα προτεραιότητα, καθώς θεωρείται κρίσιμης σημασίας για την άμυνα και την ενεργειακή κατάσταση της χώρας. Το βλέμμα της Ρωσίας στρέφεται όμως και στη Βαλτική, όπου σύμφωνα με απόρρητα έγγραφα του Κρεμλίνου που επικαλείται ο ιστότοπος LRT, η Ρωσία σχεδιάζει να επηρεάσει τρεις χώρες: τη Λιθουανία, τη Λετονία και την Εσθονία. Το πλάνο περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση φιλορωσικών ΜΚΟ, τις προσπάθειες να διατηρηθεί η ρωσική γλώσσα στα σχολεία και την αντίθεση στις κατεδαφίσεις σοβιετικών μνημείων.
Τα σχέδια του Κρεμλίνου για τη Βαλτική εκπονήθηκαν το φθινόπωρο του 2021. Οι πολιτικοί, στρατιωτικοί, στρατιωτικοί-τεχνικοί στόχοι και στόχοι ασφαλείας, εμπορικοί και οικονομικοί στόχοι και, τέλος, ανθρωπιστικοί ή κοινωνικοί στόχοι χωρίζονται με τη σειρά τους σε τρία διαφορετικά χρονικά πλαίσια: βραχυπρόθεσμα (έως το 2022), μεσοπρόθεσμα (2025) και μακροπρόθεσμα (2030).
Πάντως, το ερώτημα που στοιχειώνει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής του ΝΑΤΟ, της Ευρώπης και των ΗΠΑ παραμένει. Ποιος μπορεί να σταματήσει τον Πούτιν; Σύμφωνα με πολλούς η απάντηση είναι απλή: μόνο ο Πούτιν μπορεί να σταματήσει τον Πούτιν, εάν τελικά πειστεί ότι η κατάληψη μεγαλύτερης έκτασης της Ουκρανίας και η προσπάθεια διάσπασης της δυτικής συμμαχίας συνεπάγονται περισσότερο κόστη παρά οφέλη.
Ο πράκτορας που έγινε «τσάρος»
Στις 7 Μαΐου 2000 ο Βλαντίμιρ Πούτιν έλαβε επισήμως τη θέση του προέδρου της Ρωσίας. Ηταν το αποκορύφωμα μιας μακρόχρονης προσπάθειας που ξεκίνησε το 1990, όταν προσελήφθη από τον τότε δήμαρχο του τότε Λένινγκραντ, νυν Αγίας Πετρούπολης, και πρώην καθηγητή του στη νομική σχολή Ανατόλι Σόμπτσακ. Ομως το ιδιαίτερο παρελθόν του ισχυρού άνδρα του Κρεμλίνου ξεκινά από την ηλικία των μόλις 16 ετών, όταν ζήτησε να καταταχτεί στη μυστική υπηρεσία KGB. Το αίτημά του αρχικά απορρίφθηκε επειδή ήταν ανήλικος, ωστόσο επέστρεψε επτά χρόνια αργότερα έχοντας αποκτήσει και ένα πτυχίο νομικής. Η αίτησή του έγινε δεκτή και σύντομα τοποθετήθηκε στη Δρέσδη, στην Ανατολική Γερμανία, καθώς μιλούσε γερμανικά, όπου και έμεινε για 15 χρόνια.
Η αναρρίχηση
Το 1999 διορίστηκε πρωθυπουργός, αλλά η καριέρα του απογειώθηκε χάρη στον τρόπο που αντιμετώπισε ένα συγκλονιστικό γεγονός. Τον Σεπτέμβριο του 1999, όταν σημειώθηκαν πολύνεκρες εκρήξεις σε τέσσερις πολυκατοικίες στη Μόσχα με 293 θύματα, υπήρξαν υποψίες ότι επρόκειτο για τρομοκρατική επίθεση και επικράτησε πανικός. Η αντίδραση του μέχρι τότε χαμηλών τόνων Βλαντίμιρ Πούτιν δεν θα αποτελούσε έκπληξη σήμερα. Τότε, όμως, σηματοδότησε μια νέα σελίδα για τη Ρωσία. Απείλησε με θάνατο τους δράστες: «Θα κυνηγήσουμε τους τρομοκράτες παντού. Στο αεροδρόμιο, ακόμη και στην τουαλέτα. Θα τους σκοτώσουμε ακόμη και εκεί». Πράγματι… έδρασε άμεσα. Επειτα, προχώρησε σε πλήρη χερσαία επίθεση για την ανακατάληψη της –κυρίως μουσουλμανικής– ρωσικής δημοκρατίας της Τσετσενίας από τους αυτονομιστές αντάρτες. Η δημοτικότητά του εκτινάχθηκε καθώς έδωσε στον ρωσικό λαό αυτό που επιθυμούσε, την αίσθηση της ασφάλειας και της δύναμης.
Δεν του πήρε πολύ χρόνο για να δείξει ότι ήταν έτοιμος να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη για να υπονομεύσει τους φιλοδυτικούς ηγέτες στα πρώην σοβιετικά κράτη. Το 2008 οι ρωσικές δυνάμεις νίκησαν τον γεωργιανό στρατό και κατέλαβαν δύο από τις αποσχισθείσες περιοχές του, την Αμπχαζία και τη Νότια Οσετία, σε μια πολύ προσωπική σύγκρουση με τον τότε πρόεδρο της Γεωργίας που ήταν υπέρ του ΝΑΤΟ Μιχαήλ Σαακασβίλι. Ο Πούτιν ήταν πλέον πρωθυπουργός και ο Ντιμίτρι Μεντβέντεφ είχε αναλάβει την προεδρία της Ρωσίας, καθώς το σύνταγμα απαγόρευε στον πρώτο να υπηρετήσει για τρίτη συνεχόμενη θητεία ως πρόεδρος, αλλά ήταν σαφές ότι κινούσε ακόμη τους μοχλούς της εξουσίας. Σήμερα αυτό το «πρόβλημα» έχει ξεπεραστεί. Το 2012 οι Ρώσοι νομοθέτες άλλαξαν το σύνταγμα και έτσι η προεδρική θητεία από τέσσερα χρόνια διαρκεί πλέον έξι.
Στις προεδρικές εκλογές του 2012 κέρδισε ποσοστό άνω του 60% και ορκίστηκε ξανά στο ύπατο αξίωμα της χώρας, αν και υπήρχαν αρκετές καταγγελίες για νοθεία και κατά συνέπεια έλαβαν χώρα μεγάλες διαμαρτυρίες, που κατέληξαν σε εκατοντάδες συλλήψεις. Εξι χρόνια μετά, το 2018, ο Πούτιν κέρδισε πάλι τις προεδρικές εκλογές, λαμβάνοντας άνω του 76% των ψήφων, και ορκίστηκε για τέταρτη θητεία, δίνοντας παράλληλα εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Ντμίτρι Μεντβέντεφ.
Ακόμη πιο ισχυρός
Μολονότι ο Πούτιν είχε δηλώσει ότι δεν θα θέσει υποψηφιότητα στις εκλογές του 2024, καθώς δεν επιτρεπόταν, η ρωσική κυβέρνηση δεσμεύτηκε για περισσότερη ευημερία και ανάπτυξη με την έγκριση ακόμη μίας συνταγματικής αναθεώρησης, σύμφωνα με την οποία ο Πούτιν θα μπορεί να είναι πρόεδρος, αν το επιθυμεί, έως το 2036. Επιπλέον, με τη νέα τροποποίηση του συντάγματος εξασφάλισε στον εαυτό του ακόμη περισσότερες εξουσίες και ευχέρεια κινήσεων.
Διαβάστε επίσης: Corriere della Sera: «Πούτιν: Αν τα F-16 φτάσουν στην Ουκρανία, θα τα καταρρίψουμε»
Πούτιν: Δεν θα επιτεθούμε στο ΝΑΤΟ, αλλά θα καταρρίψουμε τα F-16 όταν παραδοθούν στην Ουκρανία
Γκέρχαρντ Σρέντερ: «Πρέπει να διαπραγματευτούμε με τον Πούτιν»
Η μαφία χτίζει τα Βαλκάνια – Η επένδυση του γαμπρού του Τραμπ στην Αλβανία και το μαύρο χρήμα
