Η επιμονή του Ρώσου προέδρου να συνδέσει το μακελειό στη Μόσχα με το Κίεβο και οι αιτίες πίσω από την απροθυμία του να αναγνωρίσει άλλες απειλές
Την ώρα που μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στη Μόσχα την προηγούμενη Παρασκευή, το οποίο άφησε πίσω του τουλάχιστον 140 νεκρούς και πάνω από 100 αγνοούμενους, οι δυτικές χώρες μπαίνουν εκ νέου έπειτα από καιρό σε κατάσταση αντιτρομοκρατικού συναγερμού, η ρωσική ηγεσία εντάσσει τη φρικώδη επίθεση στη γεωπολιτική αντιπαράθεση με τη Δύση για την Ουκρανία.
Η επίθεση, την ευθύνη για την οποία ανέλαβε το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) όχι μόνο δίνοντας στη δημοσιότητα φωτογραφίες και βίντεο των μαχητών του που συμμετείχαν αλλά και με σχετικές ανακοινώσεις, δημιουργεί ένα σημαντικό πρόβλημα για τη ρωσική ηγεσία, το οποίο προσπαθεί με κάθε τρόπο να λύσει την ώρα που βρίσκεται σε πόλεμο με την Ουκρανία. Αν η Μόσχα παραδεχτεί πως βρέθηκε στο στόχαστρο από άλλο «κέντρο» πλην της Ουκρανίας, θα πρέπει να εκτρέψει πόρους και χρήματα προς την κατεύθυνση της διάλυσης της νέας (ή παλιάς) αυτής απειλής, τα οποία όμως χρειάζεται για την πολεμική προσπάθειά της στην Ουκρανία. Αυτό είναι και το πλαίσιο εντός του οποίου οι Ρώσοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι είναι μάλλον απίθανο το ISIS να είχε μόνο του τη δυνατότητα να εξαπολύσει τέτοια επίθεση στη Μόσχα.
Από την πλευρά του βέβαια το ISIS-K, το παρακλάδι της οργάνωσης που τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι πραγματοποίησε την επίθεση, απάντησε σε όλα αυτά δημοσιεύοντας ένα κείμενο 30 σελίδων. Σε αυτό, αφού πρώτα χαιρετίζει την επίθεση με τρόπο που λέει «εμείς το κάναμε», αναλύει τους λόγους για τους οποίους η Ρωσία βρέθηκε στο στόχαστρο της οργάνωσης.
Συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι η επίθεση άξιζε στη Ρωσία επειδή τα ρωσικά στρατεύματα βοήθησαν τον Σύριο πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ και το καθεστώς του να σκοτώσουν μουσουλμάνους στη Συρία. Το ενδιαφέρον στο κείμενο όμως είναι ότι το ISIS-K στρέφεται και κατά των Ταλιμπάν, καθώς, σύμφωνα με τους συγγραφείς του, η επίθεση στη Μόσχα αποδεικνύει πως το καθεστώς των Ταλιμπάν απέτυχε να δράσει σύμφωνα με τον ρόλο που του ανέθεσαν οι ΗΠΑ, που μεταξύ άλλων είναι να αποτρέπει τρομοκρατικές επιθέσεις εκτός του αφγανικού εδάφους. Το κείμενο κλείνει με απειλές για περισσότερες επιθέσεις σε άλλες χώρες.
Θα την πληρώσουν… άλλοι
Με αυτά τα δεδομένα η ρωσική ηγεσία θα πρέπει να διαλέξει τρόπο αντίδρασης απέναντι στην επίθεση. Παραδοσιακά ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ύστερα από τρομοκρατικά χτυπήματα εναντίον της Ρωσίας περνά αμέσως στην επίθεση εναντίον των δραστών ή των υπόπτων. Προς το παρόν οι ρωσικές αρχές ξέσπασαν την οργή τους πάνω στους συλληφθέντες για την επίθεση, όπως καταδεικνύεται από τις εικόνες που δημοσιεύτηκαν από τις ανακρίσεις τους και την εμφάνισή τους στο δικαστήριο, όμως από τα λεγόμενα των Ρώσων αξιωματούχων είναι μάλλον ξεκάθαρο ότι για την επίθεση θα… πληρώσουν κι άλλοι.
Το ερώτημα είναι αν η ρωσική ηγεσία θα δράσει εναντίον του ISIS και του ISIS-K με χτυπήματα στη Μέση Ανατολή ή, όπως φαίνεται ότι ετοιμάζεται να κάνει, θα εντείνει περαιτέρω τις επιθέσεις της εναντίον της Ουκρανίας. Το ζήτημα των περιορισμένων πόρων –όχι μόνο οικονομικών αλλά και ανθρώπινου δυναμικού κ.λπ.– που μπορεί να διαθέσει η Μόσχα σε άλλα μέτωπα πλην της Ουκρανίας έχει ανακύψει ξανά πρόσφατα, όπως αποδεικνύεται από τη στάση απεμπλοκής που τήρησε η Ρωσία στο θέμα του Ναγκόρνο Καραμπάχ αλλά και από τη σχετική αδιαφορία με την οποία απάντησε στο αίτημα της Υπερδνειστερίας για «προστασία».
Μια άλλη αντίδραση της ρωσικής κυβέρνησης που αναμένεται είναι να ενταθεί στο εσωτερικό της χώρας η πίεση που ασκείται στις μεταναστευτικές κοινότητες, καθώς οι δράστες που έχουν συλληφθεί είναι Τατζίκοι που ζούσαν και εργάζονταν στη Ρωσία ως οικονομικοί μετανάστες.
Τους βάζουν στο στόχαστρο
Στη Ρωσία ζουν και εργάζονται πολλοί μετανάστες από τις χώρες της κεντρικής Ασίας. Ο πληθυσμός των Τατζίκων εργατών στη χώρα ανέρχεται σε περίπου 3 εκατομμύρια, τη στιγμή που το Τατζικιστάν έχει πληθυσμό περίπου 10 εκατομμυρίων. Τα εμβάσματα που στέλνουν οι Τατζίκοι στη χώρα τους αποτελούν σημαντικό τμήμα του ΑΕΠ της χώρας τους. Οι αναλυτές θεωρούν δεδομένο ότι οι κοινότητες αυτές εντός της Ρωσίας θα βρεθούν στο στόχαστρο των αρχών μετά το μακελειό στη Μόσχα, καθώς αποτελούν βασική και εύκολη δεξαμενή για στρατολόγηση από εξτρεμιστικές ισλαμικές ομάδες και οργανώσεις εξαιτίας της κοινωνικής περιθωριοποίησής τους από τη ρωσική κοινωνία.
Και ένα και δύο και τρία λουτρά αίματος από το ISIS-K
Την απειλή που συνεχίζει να αποτελεί για τις ευρωπαϊκές χώρες το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) και τα παρακλάδια του, όπως το Ισλαμικό Κράτος του Χορασάν (ISIS-K), υπογράμμισε με τον πιο φρικτό τρόπο η επίθεση στο Crocus City Hall της Μόσχας. Οσο κι αν το Κρεμλίνο προσπαθεί να αλλάξει το αφήγημα για να επικεντρωθεί στο κύριο επικοινωνιακό μέτωπο, την κόντρα με τη Δύση για την Ουκρανία, η ανάληψη ευθύνης για την τρομοκρατική επίθεση στη Μόσχα τοποθετεί το ISIS-K στο επίκεντρο της συζήτησης.
Το ISIS-K δεν αποτελεί καινούργια οργάνωση. Υπάρχει από το μακρινό 2015 και ο εκπεφρασμένος στόχος του εξαρχής ήταν η δημιουργία ενός χαλιφάτου στα εδάφη που κάλυπτε ιστορικά το Χορασάν. Η περιοχή του Μεγάλου Χορασάν εκτεινόταν σε σχεδόν ολόκληρο το Αφγανιστάν, στο βορειοανατολικό Ιράν, στα ανατολικά κομμάτια του Τουρκμενιστάν και του Ουζμπεκιστάν, στο δυτικό Τατζικιστάν και σε περιοχές του σημερινού Κιργιστάν και του νότιου Καζακστάν. Παρότι το ISIS-K υπάρχει από το 2015 (ιδρύθηκε από αντιφρονούντες της πακιστανικής φράξιας των Ταλιμπάν), οι ειδικοί σε θέματα ασφαλείας τοποθετούν την αύξηση της δύναμής του γύρω στο 2017, όταν στην ουσία εξαλείφθηκε το Ισλαμικό Κράτος από το Ιράκ και τη Συρία με την πτώση της Ράκα, της πόλης που θεωρούνταν πρωτεύουσα του υποτιθέμενου χαλιφάτου.
Η πρώτη ουσιαστικά διεθνής εμφάνισή του έγινε το 2021, καθώς έστειλε βομβιστές αυτοκτονίας να… ξεπροβοδίσουν τις αμερικανικές δυνάμεις που αποχωρούσαν από το Αφγανιστάν μέσω του διεθνούς αεροδρομίου της Καμπούλ σκοτώνοντας 13 Αμερικανούς στρατιώτες και τουλάχιστον 170 πολίτες. Η επίθεση αυτή έβαλε την οργάνωση στο στόχαστρο των Ταλιμπάν, των νέων de facto κυβερνητών του Αφγανιστάν, οι οποίοι έκτοτε βρίσκονται σε ανοιχτή διαμάχη με το ISIS-K.
Εκτοτε το ISIS-K έχει απασχολήσει τη διεθνή κοινή γνώμη με την επίθεσή του στο ετήσιο μνημόσυνο του Κασέμ Σολεϊμανί, πρώην επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν που δολοφονήθηκε με drone σε αμερικανική επιχείρηση στο Ιράκ. Το μακελειό από το ISIS-K επίσης στην επαρχία Κερμάν στο Ιράν, όπου έχασαν τη ζωή τους περίπου 100 άτομα, προκάλεσε τρομερή αναταραχή στην ευρύτερη περιοχή.
Μέχρι την επίθεση στην Καμπούλ σχεδόν κανείς δεν ήξερε τον επικεφαλής της οργάνωσης. Ο 29χρονος Σαναουλάχ Γκαφάρι, σύμφωνα με τις υπηρεσίες πληροφοριών των Ταλιμπάν, όταν ίδρυσε την οργάνωση το 2014-15 ήταν στρατιώτης στις ένοπλες δυνάμεις του Αφγανιστάν. Ο Αφγανός Τατζίκος, πρώην συνεργάτης των ΗΠΑ, που στράφηκε κατά των αμερικανικών δυνάμεων, είναι επικηρυγμένος από την Ουάσινγκτον με 10 εκατ. δολάρια και έχει καταφέρει να προκαλέσει ανακατατάξεις στον χώρο των τζιχαντιστών και των υπόλοιπων ισλαμικών ένοπλων οργανώσεων αφού στρατολογεί μέλη από μικρότερες εθνοτικές ομάδες από τους Παστούν –η ραχοκοκαλιά των Ταλιμπάν–, όπως οι Τατζίκοι και Ουζμπέκοι.
Πώς το Κρεμλίνο «σημάδεψε» την Ουκρανία
Από την ημέρα που το Ισλαμικό Κράτος του Χορασάν (ISIS-K) ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση στη Μόσχα τόσο ο ίδιος ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν όσο και σχεδόν το σύνολο των κυβερνητικών στελεχών και των αξιωματούχων της Ρωσίας αρνούνται να αποδώσουν επισήμως την ευθύνη στην εξτρεμιστική οργάνωση, αλλά προσπαθούν να συνδέσουν την επίθεση με τον πόλεμο στην Ουκρανία και να αποδώσουν ευθύνες στη Δύση. Η τακτική αυτή έχει πολλαπλούς επικοινωνιακούς και πρακτικούς στόχους, ειδικά αν ληφθεί υπόψη ότι η Ρωσία στην ουσία έχει μπει σε κατάσταση πολέμου.
Λίγες ώρες αφότου εκδηλώθηκε η επίθεση στο Crocus City Hall τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης γέμισαν με αναφορές σχετικά με στοιχεία που έπλητταν το βασικό αφήγημα που έβγαινε στην επιφάνεια, ότι δηλαδή οι επιτιθέμενοι είναι ισλαμιστές που προχώρησαν στην επίθεση ανεξαρτήτως από την κατάσταση στην Ουκρανία.
Μια βασική πληροφορία που διακινούνταν από τις πρώτες ώρες είναι ότι οι δράστες προσπάθησαν να διαφύγουν και δεν έγιναν… μάρτυρες με γιλέκα αυτοκτονίας.
Μετά διακινήθηκε η πληροφορία ότι οι δράστες συνελήφθησαν καθώς κατευθύνονταν προς τα σύνορα με την Ουκρανία, πληροφορία που ενίσχυσε ο ίδιος ο Πούτιν κάνοντας λόγο για «παράθυρο ασφαλείας» που άνοιξαν προς τους τρομοκράτες οι δυνάμεις του Κιέβου. Η πληροφορία αυτή μάλιστα έφτασε να επιβεβαιωθεί διά της διάψευσής της από τον πρόεδρο της Λευκορωσίας Αλεξάντρ Λουκασένκο, ο οποίος υποστήριξε ότι οι δράστες πρώτα κατευθύνθηκαν προς τα σύνορα της Ρωσίας με τη χώρα του, αλλά είδαν ότι δεν μπορούσαν να περάσουν και μετά στράφηκαν προς Ουκρανία.
Μετά τη σύλληψη των δραστών και την ανάκρισή τους άλλη μια πληροφορία που διακινήθηκε υποτίθεται ότι διαψεύδει το αφήγημα περί τρομοκρατικής επίθεσης χωρίς… καθοδηγητές.
Ενας εκ των συλληφθέντων υποστήριξε ότι του έταξαν χρήματα για να συμμετάσχει στην επίθεση. Ετσι γκρέμισε το αφήγημα της ισλαμικής τρομοκρατίας καθώς θεωρητικά οι τζιχαντιστές πεθαίνουν στο όνομα του Αλλάχ.
Με αυτή την επικοινωνιακή πολιτική, πλήττοντας τη βασική εκδοχή των γεγονότων όπως παρουσιάζεται τόσο από τις υπηρεσίες των δυτικών χωρών όσο και από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, η ρωσική ηγεσία εξασφαλίζει για τον εαυτό της «αξιοπιστία», ενώ παράλληλα ενισχύει το αφήγημα ότι οι μοναδικές απειλές για τους Ρώσους είναι η Δύση και ο πόλεμος στην Ουκρανία. Αντίθετα, το γεγονός ότι τόσο η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα όσο και οι άλλοι Ρώσοι αξιωματούχοι έσπευσαν να κατηγορήσουν τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την Ουκρανία για χρηματοδότηση και στήριξη των τρομοκρατών καταδεικνύει ότι στόχος είναι να στραφεί η συζήτηση στον ρόλο των δυτικών χωρών στη Μέση Ανατολή.
Δείτε επίσης:
Άγιοι Ανάργυροι: Μπροστά ακριβώς από τη σκοπιά του Α.Τ. δολοφονήθηκε η 28χρονη (Σκληρές εικόνες)
Ανατροπή στην υπόθεση του Βασίλη Μάγγου: Έξι αστυνομικοί κατηγορούνται για τον βασανισμό του
Χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Κυριάκο
Συναγερμός για φωτιά σε σχολείο στην Άμφισσα – Δέκα άτομα στο νοσοκομείο