Μετά τα σημάδια ότι η Αγκυρα ενδιαφέρεται για μια συμφιλίωση με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), όπως αποκάλυψε το πρακτορείο Bloomberg, ανοίγεται ένα παράθυρο ελπίδας για το τέλος μιας σύγκρουσης δεκαετιών. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά εμπόδια. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί να αναβιώσει τις ειρηνευτικές συνομιλίες με το PKK, ενώ παράλληλα διαβουλεύεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το μέλλον των υποστηριζόμενων από την Ουάσινγκτον κουρδικών δυνάμεων στη Συρία. Οι κινήσεις αυτές δείχνουν ότι η Τουρκία ενδεχομένως βλέπει μια ευκαιρία να διαχειριστεί αυτό που θεωρεί ως αυξανόμενη απειλή, τον κουρδικό εθνικισμό, και να ενισχύσει τη γεωπολιτική θέση της στη Μέση Ανατολή. Παράλληλα, η ειρήνη με τους Κούρδους θα μπορούσε να αποτελέσει το μέσο για την περαιτέρω πολιτική επιβίωση του «σουλτάνου» στην προεδρία της Τουρκίας.
Ο φυλακισμένος στο νησί Ιμραλί, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, Αμπντουλάχ Οτσαλάν θα μπορούσε να είναι το «κλειδί». Δεν διευθύνει πλέον τις καθημερινές επιχειρήσεις του PKK, διατηρεί ωστόσο το κύρος του στις τάξεις των διοικητών του κινήματος που τον αποκαλούν «Απο» («θείος» στην κουρδική). Ηδη από τον περασμένο Οκτώβριο ο ακροδεξιός εθνικιστής κυβερνητικός σύμμαχος του Ερντογάν Ντεβλέτ Μπαχτσελί έχει δηλώσει ότι ο 76άχρονος Οτσαλάν πρέπει να απελευθερωθεί, υπό τον όρο ότι θα ζητήσει από τους συντρόφους του ηγέτες του PKK να αφοπλιστούν και να συμμετάσχουν στην ανεύρεση μιας πολιτικής λύσης. Από την πλευρά του, ο Τουντσέρ Μπακιρχάν, συμπρόεδρος του φιλοκουρδικού Κόμματος Δημοκρατίας και Ισότητας των Λαών (DEM), δήλωσε ότι «είμαστε έτοιμοι για μια μόνιμη και ριζική λύση», προσθέτοντας: «Μας ενδιαφέρει αυτό το ιστορικό κάλεσμα, το υποστηρίζουμε και στεκόμαστε πίσω από αυτό».
Αλλαγή συντάγματος
Πολιτικοί παρατηρητές εικάζουν ότι πίσω από την πρωτοβουλία κρύβεται η επιθυμία του Ερντογάν να διεκδικήσει νέα θητεία μετά το 2028, κάτι που θα ήταν αδύνατον με βάση το ισχύον σύνταγμα. Μια ειρηνευτική συμφωνία θα του εξασφάλιζε την απαιτούμενη στήριξη στο κοινοβούλιο προκειμένου να «ξαναγράψει» τους κανόνες και να παρατείνει τη μακροχρόνια εξουσία του, που ήδη μετρά περισσότερες από δύο δεκαετίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι από την αρχή του έτους λαμβάνει χώρα ένα μπαράζ συλλήψεων και ερευνών, πολλές εκ των οποίων φαίνεται ότι έχουν στόχο να καταστείλουν οποιαδήποτε αντίδραση στο ενδεχόμενο συμφιλίωσης με τους Κούρδους.
Υπάρχουν δύο δυνατότητες για τον Ερντογάν ώστε να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για το ύπατο αξίωμα: είτε να τροποποιηθεί το σύνταγμα είτε το κοινοβούλιο να αποφασίσει υπέρ πρόωρων εκλογών. Το πρόβλημα όμως είναι ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός μετρά 45 έδρες λιγότερες από όσες απαιτούνται. Το DEM διαθέτει συνολικά 57 έδρες στο κοινοβούλιο και με τη βοήθειά του θα μπορούσε να υπάρξει απόφαση υπέρ των πρόωρων εκλογών.
Για ορισμένους αναλυτές υπάρχει και μια άλλη οπτική: το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν πιθανώς να μην μπορεί πλέον να κερδίσει τις εκλογές επειδή του λείπει η ψήφος των Κούρδων. Οι Κούρδοι αποτελούν το 15-20% του πληθυσμού της Τουρκίας, που ανέρχεται σε 90 εκατομμύρια. Στις προεδρικές εκλογές του 2023 οι Κούρδοι ψηφοφόροι στήριξαν υποψηφίους της αντιπολίτευσης.
Πίεση στις ΗΠΑ
Την ίδια στιγμή η Τουρκία ασκεί πίεση στις Ηνωμένες Πολιτείες ώστε να επανεξετάσουν τη στήριξή τους στην κουρδική πολιτοφυλακή στη Συρία, η οποία ελέγχει μεγάλα τμήματα στα βόρεια της χώρας, και ζητά από τη μεταβατική κυβέρνηση της Συρίας να τη διαλύσει. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν ανέφερε ότι οι επαφές με τις ΗΠΑ για το θέμα αυτό έχουν αυξηθεί, ενώ ο Ερντογάν έχει επίσης υπονοήσει πιθανή νέα στρατιωτική επιχείρηση στη βόρεια Συρία για τη δημιουργία επιπλέον ασφαλών ζωνών.
Η υποστήριξη των ΗΠΑ προς τις κουρδικές Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), οι οποίες θεωρούνται σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος, αποτελεί σημείο έντασης στις σχέσεις με την Τουρκία, που τις θεωρεί παράρτημα του PKK, το οποίο επίσης θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία και τις ΗΠΑ. Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ τονίζει πως η Συρία δεν είναι ούτε ο φίλος της Αμερικής ούτε η μεγάλη έγνοια της. Ωστόσο, ό,τι συμβεί εκεί θα έχει τεράστιο αντίκτυπο τόσο στη μελλοντική πορεία της Μέσης Ανατολής όσο και στα συμφέροντα των ΗΠΑ σε αυτήν.
Η χαμένη ευκαιρία του 2015
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η τουρκική κυβέρνηση επιχειρεί να συμφιλιωθεί με τους Κούρδους στην Τουρκία. Στις αρχές του 2015 ο Ερντογάν και το PKK πλησίασαν σε συμφωνία. Ωστόσο, οι συνομιλίες κατέρρευσαν μετά την αύξηση των ποσοστών των κουρδικών κομμάτων στις εκλογές του Ιουνίου εκείνου του έτους, το οποίο συντέλεσε στο να χάσει την πλειοψηφία το AKP, το κόμμα του Ερντογάν. Το PKK ζητά να αναγνωριστούν συνταγματικά η κουρδική ταυτότητα και ο κουρδικός πολιτισμός από την τουρκική κυβέρνηση και να επιτραπεί η διδασκαλία της κουρδικής γλώσσας στα σχολεία. Διεκδικεί επίσης το δικαίωμα στην κουρδική αυτοδιάθεση ή σε αυτό που αποκαλεί «δημοκρατική αυτονομία», δηλαδή εκχώρηση περισσότερων εξουσιών από την κυβέρνηση της Αγκυρας στις τοπικές αρχές στα νοτιοανατολικά της Τουρκίας.
Διαβάστε επίσης:
Παρίσι: Έκτακτη Σύνοδος Κορυφής για το Ουκρανικό ενώ η Ουάσιγκτον γύρισε την πλάτη στους Ευρωπαίους
Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ κουνάει το δάχτυλο και κάνει μαθήματα «Δημοκρατίας» στους Ευρωπαίους (Video)
Ευρωπαϊκή Ένωση: Τα «πάνω κάτω» μετά την ομιλία του Αμερικανού αντιπροέδρου στο Μόναχο
Η Ευρώπη τρέχει πίσω από τον Τραμπ στην Ουκρανία – Ουραγός η ΕΕ στην τεχνητή νοημοσύνη
BAFTA 2025: Μεγάλη βραδιά για «Conclave» και «The Brutalist» – Όλοι οι νικητές
Γάλλος ΥΠΕΞ: «Αδιανόητο» να επανενταχθεί η Ρωσία στην G7
ΗΠΑ: Η Σέριλ Κρόου πούλησε το Tesla της – Που προσέφερε τα χρήματα (Video)
