Τι διακυβεύεται στη Μέση Ανατολή κατά τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ; Αυτό αποτελεί ένα από τα βασικά ερωτήματα που προέκυψαν με την επισημοποίηση των εκλογικών αποτελεσμάτων στις ΗΠΑ. Η ετυμηγορία της αμερικανικής κάλπης ενθουσίασε τη συντριπτική πλειοψηφία των Ισραηλινών, οι οποίοι θεωρούν τον Τραμπ καλύτερη επιλογή για τα συμφέροντα της χώρας τους. Πιστεύουν ότι θα είναι πιο ήπιος απέναντι στο Ισραήλ απ’ ό,τι η κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία υποστήριξε ευρέως τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα αλλά επέκρινε επίσης τις ανθρωπιστικές πτυχές του, συμπεριλαμβανομένου του υψηλού αριθμού νεκρών αμάχων.
Ο Τραμπ έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι αν ήταν στην εξουσία, η Χαμάς δεν θα επιτίθετο στο Ισραήλ, λόγω της πολιτικής «μέγιστης πίεσης» που ασκούσε στο Ιράν. Κατά την προηγούμενη θητεία του εφάρμοσε φιλοϊσραηλινές πολιτικές, αναγνωρίζοντας την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και μεταφέροντας εκεί την πρεσβεία των ΗΠΑ από το Τελ Αβίβ. Είναι πιθανό να επιστρέψει στην πολιτική αυτή, η οποία χαρακτηρίστηκε από την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν και την επιβολή μεγαλύτερων κυρώσεων στο Ιράν.
Ο Τραμπ ενδεχομένως θα υποστηρίξει τον τερματισμό των εχθροπραξιών σε Γάζα και Λίβανο με πιο ευνοϊκούς για το Ισραήλ όρους. Αυτό εκτιμάται από αναλυτές. Βέβαια, καθότι απρόβλεπτος, το τι μέλλει γενέσθαι αναμένεται να φανεί στις αρχές του 2025, όταν ορκιστεί πρόεδρος.
Αλλωστε πέρυσι ο Τραμπ κατηγόρησε δημοσίως τον Ισραηλινό πρωθυπουργό ότι απογοήτευσε τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς αποσύρθηκε την τελευταία στιγμή από μια επιχείρηση για τη δολοφονία του στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί, ηγέτη της ιρανικής Δύναμης Κουντς, το 2020.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του στον Λευκό Οίκο ο Τραμπ έγραψε ιστορία επιλέγοντας τη Σαουδική Αραβία για το πρώτο ταξίδι του στο εξωτερικό, προσπάθησε να μεσολαβήσει για μια «συμφωνία του αιώνα» μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, ενίσχυσε την περιφερειακή ολοκλήρωση του εβραϊκού κράτους και ενέτεινε σημαντικά την πίεση στο Ιράν.
Από τα δύο μέτωπα στα οποία διεξάγει πόλεμο το Ισραήλ, η κατάσταση στον Λίβανο αναφέρθηκε πιο έντονα στην προεκλογική εκστρατεία του. Ο εν αναμονή πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε συγκεκριμένα τον περασμένο μήνα ότι επιθυμεί να μπει τέλος στα δεινά και στην καταστροφή της χώρας. Η έκκληση Τραμπ φαίνεται ότι σχετίζεται εν μέρει με την επιρροή του Λιβανέζου συμβούλου του Μασάντ Μπούλος, ο γιος του οποίου είναι παντρεμένος με την κόρη του Τραμπ, Τίφανι.
Στον Λίβανο ο Τραμπ θα κληρονομήσει το πρόχειρο σχέδιο της κυβέρνησης Μπάιντεν για κατάπαυση του πυρός. Περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την παρουσία ενισχυμένης ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ και την ανάπτυξη του λιβανέζικου στρατού στα νότια. Περιέχει επίσης ειδική πρόβλεψη σύμφωνα με την οποία μετά την εκλογή προέδρου στον Λίβανο η χώρα θα πρέπει να πάει στις κάλπες προκειμένου να εκλεχθεί νέα κυβέρνηση στην οποία η Χεζμπολάχ θα έχει ελάχιστη παρουσία.
Σφαγές, διαπραγματεύσεις και προκλήσεις
Στο Τελ Αβίβ η ακροδεξιά κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου αξιοποίησε τις τελευταίες μέρες του προεκλογικού «πυρετού» για να γονατίσει ακόμη περισσότερο τους πολίτες του πολιορκημένου θύλακα. Προ ημερών η Κνεσέτ, η ισραηλινή Βουλή, αποφάσισε να απαγορεύσει τις δραστηριότητές της σε ισραηλινό έδαφος στην Υπηρεσία Αρωγής και Εργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστινίους Πρόσφυγες (UNRWA), την κύρια ομάδα ανθρωπιστικής βοήθειας στα παλαιστινιακά εδάφη.
Στη συνέχεια οι ισραηλινές δυνάμεις ενέτειναν τους βομβαρδισμούς σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας και έδωσαν εντολή για νέες εκκενώσεις, προκαλώντας ακόμη ένα κύμα εκτοπισμού στον βορρά. Τα ισραηλινά τεθωρακισμένα προχώρησαν στην Μπέιτ Λάχια ένα μήνα μετά την έναρξη της νέας επίθεσης στη βόρεια Γάζα, με αποτέλεσμα δεκάδες οικογένειες να αναζητήσουν καταφύγιο σε καταυλισμούς και σχολεία.
Αξιωματούχοι των Παλαιστινίων και του ΟΗΕ δήλωσαν ότι δεν υπάρχει ασφαλές σημείο στον θύλακα, όπου οι περισσότεροι από τα 2,3 εκατ. κάτοικοι είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι. Αυτό καταδεικνύει και το γεγονός ότι οι ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ βομβάρδισαν το νοσοκομείο «Καμάλ Αντουάν» στην ισοπεδωμένη Μπέιτ Λάχια, το μοναδικό που απέμενε σε λειτουργία στη βόρεια Γάζα, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της κυβέρνησης της Χαμάς. Στη σχετική ανακοίνωση έκανε επίσης λόγο για πολυάριθμους τραυματίες μεταξύ του ιατρικού προσωπικού και των ασθενών.
Οι ενέργειες του Ισραήλ μπορεί να προσομοιάζουν με «εγκληματικές θηριωδίες», δήλωσε πριν από λίγες ημέρες ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Φόλκερ Τουρκ, τονίζοντας ότι στη βόρεια Γάζα λαμβάνει χώρα «η πιο σκοτεινή στιγμή του πολέμου».
Ενώ οι εικόνες από την κατεστραμμένη Γάζα παραπέμπουν σε σκηνές αποκάλυψης, οι επόμενοι δύο μήνες μέχρι ο Τραμπ να ορκιστεί νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θεωρούνται ιδιαίτερα κρίσιμοι σύμφωνα με αναλυτές, καθώς είναι πιθανό το Ισραήλ να εκμεταλλευτεί τις τελευταίες μέρες του Τζο Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο προκειμένου να αλλάξει τον χάρτη της κατοχής τόσο στη Γάζα όσο και στον Λίβανο, θεωρώντας ότι ακόμη και τακτικές λιμοκτονίας σε βάρος των αμάχων θα μείνουν ατιμώρητες.
Το Ισραήλ δεν αρκέστηκε να μετατρέψει τη Γάζα σε μάζα ερειπίων, διαπράττοντας συγχρόνως ένα γενοκτονικό πόλεμο, αλλά επέκτεινε τις επιχειρήσεις του στον γειτονικό Λίβανο, χρησιμοποιώντας τις ίδιες μεθόδους, τις ίδιες σφαγές. Η απάθεια της Δύσης δεν ενθαρρύνει απλώς την ισραηλινή βαρβαρότητα. Χωρίς τις αποστολές αμερικανικών (και σε μικρότερο βαθμό ευρωπαϊκών) όπλων και την πολιτική κάλυψη των δυτικών συμμάχων πιθανότατα δεν θα ήταν εφικτή μια τόσο μεγάλη καταστροφή. Μέχρι στιγμής τα ισραηλινά εγκλήματα έχουν στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από 43.500 Παλαιστινίους στη Γάζα, ενώ στον Λίβανο οι νεκροί ξεπέρασαν τις 3.000.
Εν μέσω αυτής της τραγωδίας, που έχει βυθίσει την ανθρωπότητα σε μια σκοτεινή εποχή όπου το διεθνές δίκαιο καταστρατηγείται μεθοδικά, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή παραμένει έκρυθμη. Το Ιράν απείλησε ευθέως και δημοσίως το Ισραήλ με σφοδρότατο πλήγμα, επιβεβαιώνοντας ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται σε ανοιχτή τροχιά σύγκρουσης. Μάλιστα στενός σύμβουλος του θρησκευτικού ηγέτη του Ιράν Αλί Χαμενεΐ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο αλλαγής του πυρηνικού δόγματος.
Μπορεί η δυτική στήριξη στο Ισραήλ να κρατά καλά ακόμη, ωστόσο έχουν ξεκινήσει διεθνείς προσπάθειες με στόχο την αναστολή των παραδόσεων όπλων στο Ισραήλ. Η Αίγυπτος –μαζί με το Κατάρ και τις ΗΠΑ ενεργεί εδώ και μήνες ως μεσολαβήτρια στις έμμεσες διαπραγματεύσεις για την επίτευξη συμφωνίας εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς– ανακοίνωσε ότι εντάσσεται στην πρωτοβουλία της Τουρκίας, την οποία στηρίζουν 52 χώρες, με την οποία ζητεί από τον ΟΗΕ το πάγωμα των παραδόσεων όπλων στο Ισραήλ, κάνοντας λόγο για ανησυχίες σχετικά με τη χρήση τους εναντίον των Παλαιστινίων. Μεταξύ των χωρών που συνυπέγραψαν την πρωτοβουλία αυτή είναι η Σαουδική Αραβία, η Βραζιλία, η Αλγερία, η Κίνα, το Ιράν και η Ρωσία, καθώς και δύο οργανισμοί: ο Αραβικός Σύνδεσμος και ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας.
Εκτός από τις παραπάνω προσπάθειες εναντίον του Ισραήλ, αναφορές σε αραβικά ΜΜΕ υποστηρίζουν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποδέχεται τον χαρακτηρισμό «παράνομη» που αποδίδει το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ) στην κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ. Η πληροφορία αυτή όμως δεν έχει μέχρι στιγμής επιβεβαιωθεί.
Στο κενό οι διπλωματικές πρωτοβουλίες
Την ίδια ώρα, παράλληλα με την αιματοχυσία στη Γάζα συνεχίζονται οι διπλωματικές προσπάθειες για να τερματιστούν οι εχθροπραξίες, οι οποίες όμως έχουν αποδειχθεί άκαρπες μέχρι στιγμής. Η Χαμάς ανακοίνωσε ότι διεξήγαγε συνομιλίες με την αντίπαλη παράταξη Φατάχ στο Κάιρο, σε μια προσπάθεια να διαμορφωθεί παλαιστινιακή εθνική συναίνεση. Στέλεχος της Χαμάς επισήμανε ότι η οργάνωση αρνείται να εξετάσει καν πρόταση για βραχείας διάρκειας ανακωχή στη Γάζα που καταρτίστηκε από τις χώρες που μεσολαβούν στις έμμεσες διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ, αφού δεν ικανοποιεί την αξίωσή της να κηρυχθεί μόνιμη κατάπαυση του πυρός.
Γιατί ο «Μπίμπι» τελείωσε τον Γκάλαντ
Την ώρα που το βλέμμα ολόκληρου του πλανήτη ήταν στραμμένο στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού έδωσε στη δημοσιότητα μια λακωνική επιστολή, υπογεγραμμένη από τον ίδιο τον Νετανιάχου, που ενημέρωνε τον υπουργό Αμυνας Γιοάβ Γκάλαντ, τον πιο κοντινό άνθρωπο προς την κυβέρνηση Μπάιντεν στο Ισραήλ, ότι παύεται από τα καθήκοντά του.
Ο Γκάλαντ είχε έρθει σε ρήξη με τον Νετανιάχου πιέζοντας για κατάπαυση του πυρός με τη Χαμάς λέγοντας ότι ήταν ο μόνος τρόπος για να απελευθερωθούν οι Ισραηλινοί όμηροι που κρατούνται στη Γάζα. Ακόμη, ο Γκάλαντ είχε πιέσει να καταργηθεί η εξαίρεση από τη στρατιωτική θητεία για τους υπερορθόδοξους Εβραίους, ένα μέτρο που κινδύνευε να διαλύσει την κυβέρνηση Νετανιάχου λόγω των αντιδράσεων που είχε προκαλέσει.
H αιφνίδια απόφαση του πρωθυπουργού Νετανιάχου να παύσει τον υπουργό Αμυνας Γκάλαντ θεωρείται από πολλούς αναλυτές στοχευμένη χρονικά. Σύμφωνα με την Deutsche Welle, στο Ισραήλ είχαν αρχίσει να διαρρέουν πληροφορίες για κατ’ ιδίαν συναντήσεις του Γκάλαντ με Αμερικανούς αξιωματούχους, στις οποίες προωθούσε τη δική του ατζέντα και όχι τις απόψεις της κυβέρνησης.
Ετσι, για ορισμένους αναλυτές με την αποπομπή του ο «Μπίμπι» θέλησε, προτού ακόμη καταστεί ξεκάθαρο ποιος θα ήταν ο 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ, να περάσει το μήνυμα ότι κανείς δεν πρέπει να τον παρακάμπτει.
Για άλλους πάλι η αιφνίδια κίνηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού ήταν μια προσπάθεια να αποσπάσει την προσοχή των ΜΜΕ από την έρευνα για την υπόθεση της διαρροής απόρρητων εγγράφων σε ευρωπαϊκά έντυπα από το γραφείο του. Μετά την άρση της λογοκρισίας έγινε γνωστό ότι ο πρώην εκπρόσωπος της ισραηλινής κυβέρνησης Ιλαϊ Φέλντσταϊν συνελήφθη για τη διαρροή του υλικού που μπορεί να υπονόμευε μια πιθανή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και απελευθέρωσης ομήρων.
Τα έγγραφα δόθηκαν στη βρετανική εφημερίδα «Jewish Chronicle» και τη γερμανική «Bild». Μετά τη δημοσίευσή τους οι IDF ξεκίνησαν έρευνα για να ανακαλύψουν την πηγή των διαρροών. Αυτό οδήγησε τελικά στη σύλληψη του Φέλντσταϊν και άλλων τριών ατόμων. Από την πλευρά του ο Μπενιαμίν Νετανιάχου αρνήθηκε ότι το προσωπικό του πρωθυπουργικού γραφείου έχει υποπέσει σε αδίκημα και σημείωσε ότι ο Φέλντσταϊν δεν είχε πρόσβαση σε απόρρητο υλικό.
Για την αποπομπή Γκάλαντ διαμαρτυρήθηκαν δεκάδες χιλιάδες που βγήκαν στους δρόμους στις μεγαλύτερες πόλεις (Τελ Αβίβ, Ιερουσαλήμ, Χάιφα κ.ά.) του Ισραήλ. Μάλιστα στην Ιερουσαλήμ οι διαδηλωτές επιχείρησαν να προσεγγίσουν την οικία του Νετανιάχου, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει ένταση και να κινητοποιηθούν δυνάμεις της ισραηλινής αστυνομίας.
Νέος υπουργός Αμυνας στη θέση του Γκάλαντ ανέλαβε ο μέχρι πρότινος υπουργός Εξωτερικών Ισραελ Κατς και στη θέση του Κατς στο υπουργείο Εξωτερικών τοποθετήθηκε ο Γκιντεόν Σάαρ, ένας από τους σφοδρότερους επικριτές του Νετανιάχου τα τελευταία χρόνια. Ο πρώην βουλευτής της ισραηλινής αντιπολίτευσης είχε αναλάβει πρόσφατα καθήκοντα υπουργού άνευ χαρτοφυλακίου, εξασφαλίζοντας παράλληλα μια θέση στο υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας.
Διαβάστε επίσης:
Ποιος ήταν ο Βαρδής Βαρδινογιάννης: Η ζωή, τα media και η επιχειρηματική δραστηριότητα
Νίκος Πλακιάς: «Παιδιά κάηκαν ζωντανά και προσπαθούν να συγκαλύψουν ακόμη και τώρα…»
